Ý
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Cộng hòa Ý (tiếng Ý: Repubblica Italiana hoặc Italia) là một quốc gia nằm ở phía nam châu Âu trong khu vực Địa Trung Hải, phía bắc giáp với Pháp, Thụy Sỹ, Áo, Slovenia, ba mặt còn lại giáp với các biển nhỏ của Địa Trung Hải: biển Adriatic, biển Ionian, biển Tyrrhenian, biển Ligurian. Trong lòng nước Ý còn có hai quốc gia là Vatican và San Marino.
Cộng hòa Italia và Việt Nam lập quan hệ ngoại giao ngày 23 tháng 3 năm 1973).
|
|||||
Khẩu hiệu quốc gia: không có | |||||
Quốc ca: Il Canto degli Italiani | |||||
![]() |
|||||
Thủ đô | Roma |
||||
Thành phố lớn nhất | Roma | ||||
Ngôn ngữ chính thức | tiếng Ý | ||||
Chính phủ
• Tổng thống
• Thủ tướng |
Cộng hoà Giorgio Napolitano Romano Prodi |
||||
Hiến pháp Độc lập • Ngày Quốc khánh |
Ngày 1 tháng 6, 1946 Ngày 2 tháng 6, 1946 |
||||
Diện tích • Tổng số • Nước (%) |
301.336 km² (hạng 71) 2.4% |
||||
Dân số • Ước lượng • Thống kê dân số 2003 • Mật độ |
(hạng 23) 58,462,375 194 người/km² |
||||
HDI | |||||
GDP (2004) • Tổng số (PPP) • Trên đầu người (PPP) |
1621 tỷ đô la Mỹ (hạng 8) 27.727 đô la Mỹ (hạng 19) |
||||
Đơn vị tiền tệ | Euro (EUR ) |
||||
Múi giờ • Quy ước giờ mùa hè |
CET (UTC+1) CEST (UTC+2) |
||||
Tên miền Internet | .it |
||||
Mã số điện thoại | +39 | ||||
Mục lục |
[sửa] Điều kiện địa lý - tự nhiên
Bán đảo Italia dài và hẹp vươn ra Địa Trung Hải, với dãy Alpes về phía bắc ngăn cách với châu Âu. Bán đảo Italia trong trên bản đồ như một chiếc ủng, bao bọc ba mặt là biển, phía nam bán đảo là đảo Sicilia, phía tây là đảo Corsica và đảo Sardinia.
[sửa] Lịch sử
[sửa] Tổ chức nhà nước
[sửa] Địa lý hành chính
Cộng hòa Ý được chia thành 20 tỉnh, trong đó có 5 tỉnh tự trị.
Danh sách các tỉnh, trong ngoặc là thủ phủ, dấu * là tự trị.
- Abruzzo (L'Aquila)
- Basilicata (Potenza)
- Calabria (Catanzaro)
- Campania (Napoli)
- Emilia-Romagna (Bologna)
- Friuli-Venezia Giulia * (Udine)
- Lazio (Roma)
- Liguria (Genova)
- Lombardia (Milano)
- Marche (Ancona)
- Molise (Campobasso)
- Piemonte (Torino)
- Puglia (Bari)
- Sardegna * (Cagliari)
- Sicilia * (Palermo)
- Toscana (Firenze)
- Trentino-Alto Adige * (Trento)
- Umbria (Perugia)
- Valle d'Aosta/Vallée d'Aoste * (Aosta/Aoste)
- Veneto (Venezia)
[sửa] Kinh tế
Kinh tế Ý có những bước chuyển mạnh mẽ từ sau Thế chiến thứ hai. Từ một nền kinh tế nông nghiệp sang một nước công nghiệp phát triển đứng hàng thứ 5 trên thế giới, nằm trong khối các nước công nghiệp phát triển G8, thành viên của Liên minh châu Âu và OECD.
Ý không có nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên, đất đai không hợp cho việc trồng trọt và chăn nuôi nên là một quốc gia nhập khẩu thực phẩm thường xuyên. Hầu hết nguyên vật liệu dùng cho sản xuất và khoảng 80% nguồn năng lượng tiêu dùng là nhập khẩu. Điểm mạnh của kinh tế Ý là chế biến và sản xuất hàng hoá, chủ yếu là tại các công ty vừa và nhỏ mang tính gia đình. Lĩnh vực chính của những công ty này là chi tiết máy chính xác, xe máy, hoá chất, dược phẩm, các sản phẩm điện tử, thời trang và quần áo.
Nền kinh tế Ý đang ở thời kỳ phục hồi chậm. Từ năm 1992, chính sách kinh tế của Ý chú trọng nhiều đến việc giảm thiếu hụt ngân sách nhà nước và kiểm soát các khoản nợ quốc gia. Chính phủ Ý đã thành công trong việc cắt giảm chi tiêu cũng như tạo ra những thay đổi tích cực. Cán cân thanh toán trong năm 2002 khoảng 7,3 tỉ euro.
Ý là nước có quan hệ bạn hàng gần gũi nhất với các nước trong khối Liên minh châu Âu, chiếm khoảng 54,4% tổng số quan hệ giao dịch thương mại (2002) trong đó thị phần của một số nước như sau: Đức (15,5%), Pháp (11,6%), Anh (5,9%).
- GDP ngang giá sức mua: 1,2 nghìn tỷ USD (2002)
- Mức tăng trưởng GDP thực tế: 0,4% (2002)
- Thu nhập bình quân đầu người: 21,500 USD (2002)
- Tỷ lệ lạm phát (theo giá tiêu dùng) (2002): 2,8%
- Tỷ lệ thất nghiệp (tháng 7/2002): 8,7%
Các ngành công nghiệp then chốt: du lịch, chế biến thực phẩm, ô tô - xe máy, quần áo và giày dép, hàng dệt, hóa chất.
Tiền tệ: đồng EUR
Đối tác thương mại chính: các quốc gia trong khối EU đặc biệt là Đức, Pháp, Anh.
- Kim ngạch XK (2000): 241,1 tỷ USD
- Kim ngạch NK (2000): 231,4 tỷ USD
Mặt hàng XK chủ yếu: cơ khí, may mặc, máy sản xuất, ô tô, thiết bị giao thông vận tải, hóa chất, thực phẩm, khoáng sản.
Mặt hàng NK chủ yếu: máy móc và thiết bị vận tải, máy tính và thiết bị văn phòng, linh kiện và thiết bị viễn thông; dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ.
Bạn hàng XK chính: EU 56% (Đức 16,5%, Pháp 12,7%, Anh 7,2%, Tây Ban Nha 5,8%, Hà Lan 2,9%), Mỹ 8,5%
Bạn hàng NK chính: EU 61% (Đức 18,8%, Pháp 13,12%, Anh 6,47%, Hà Lan 6,2%, Bỉ 4,7%), Mỹ 5,1%
Các ngành kinh tế mũi nhọn du lịch, máy móc, sắt thép, hóa chất, chế biến thực phẩm, dệt may, ô tô, giầy dép, gốm
- XK sang Việt Nam năm 2000 75,4 triệu USD
- NK từ Việt Nam năm 2000 102,3 triệu USD
Mặt hàng XK chính: máy móc thiết bị: 53%, NPL dệt may da: 5,97%, dược phẩm: 2,3%, sắt thép, NPL dược phẩm, linh kiện điện tử
Mặt hàng NK chính: giầy dép các loại: 40,7%, hàng dệt may: 15,9%, cà phê: 15,2%, hải sản: 6,2%, hàng thủ công mỹ nghệ: 2,2%, máy vi tính và linh kiện: 1,86%
Ý hiện có 8 dự án đầu tư trực tiếp tại Việt Nam với tổng số vốn đầu tư 36 triệu USD.
[sửa] Tôn giáo
Đại đa số người Ý theo Công giáo (khoảng 96%), với Tòa thánh Vatican nằm trong lòng thủ đô Roma. Ngoài ra còn tồn tại nhiều nhóm Thiên Chúa giáo khác, trong đó đông nhất là Chứng nhân Jehovah với 400.000 tín đồ.
Những năm gần đây với làn sóng dân nhập cư từ các nước khác, số lượng người Hồi giáo cũng gia tăng, chiếm 1,7% dân số với 987.751 người. Ở Ý cũng còn 30.000 người Do Thái.
[sửa] Văn hóa - xã hội
[sửa] Quan hệ quốc tế
[sửa] Liên kết ngoài
Các nước châu Âu | ![]() |
---|---|
Albania | Andorra | Áo | Azerbaijan1 | Ba Lan | Belarus | Bỉ | Bosna và Hercegovina | Bồ Đào Nha | Bulgaria | Croatia | Cộng hòa Séc | Đan Mạch | Đức | Estonia | Hà Lan | Hy Lạp | Hungary | Iceland | Ireland | Kypros (Síp)2 | Latvia | Liechtenstein | Litva | Luxembourg | Macedonia | Malta | Moldova | Monaco | Montenegro | Na Uy | Nga1 | Phần Lan | Pháp | Romania | San Marino | Serbia | Slovakia | Slovenia | Tây Ban Nha | Thổ Nhĩ Kỳ1 | Thụy Điển | Thụy Sỹ | Ukraina | Thành Vatican (Toà Thánh) | Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland | Ý |
|
Các lãnh thổ phụ thuộc: Akrotiri2 | Dhekelia2 | Quần đảo Faroe | Gibraltar | Guernsey | Jan Mayen | Jersey | Đảo Man | Svalbard | |
1. Nước nằm một phần ở châu Á. 2. Về địa lý thì ở châu Á, nhưng được coi là châu Âu vì các lý do văn hoá và lịch sử. |
Liên Minh Châu Âu | ![]() |
---|---|
Áo | Ba Lan | Bỉ | Bồ Đào Nha | Cộng hòa Séc | Đan Mạch | Đức | Estonia | Hà Lan | Hungary | Hy Lạp | Ireland | Kypros (Síp) | Latvia | Litva | Luxembourg | Malta | Phần Lan | Pháp | Slovakia | Slovenia | Tây Ban Nha | Thụy Điển | Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland | Ý |
Thể loại: Châu Âu | Stub | Ý | Liên Minh Châu Âu | Quốc gia | Địa Trung Hải