Hương Sơn, Hà Tĩnh
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
- Xin xem các mục từ khác có cùng tên ở Hương Sơn
Huyện Hương Sơn là một huyện trung du miền núi nằm về phía tây bắc của tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam.
Mục lục |
[sửa] Vị trí địa lý
Phía nam của huyện giáp huyện Vũ Quang, phía bắc giáp các huyện Thanh Chương và Nam Đàn (tỉnh Nghệ An), phía tây giáp tỉnh Bo-li-kham-xay (nước Lào), phía đông giáp huyện Đức Thọ. Cách thủ đô Hà Nội, thành phố Vinh, thị xã Hồng Lĩnh và thị xã Hà Tĩnh lần lượt khoảng 365 km, 55 km, 35 km và 70 km.
[sửa] Hành chính
Huyện Hương Sơn hiện nay có 2 thị trấn là Phố Châu và Tây Sơn Và 30 xã: Sơn Tây, Sơn Kim 1, Sơn Kim 2, Sơn Hồng, Sơn Lĩnh, Sơn Diệm, Sơn Quang, Sơn Giang, Sơn Lâm, Sơn Hàm, Sơn Trung, Sơn Phú, Sơn Trường, Sơn Phúc, Sơn Mai, Sơn Thủy, Sơn Bằng, Sơn Ninh, Sơn Thịnh, Sơn Hòa,Sơn An, Sơn Lễ, Sơn Tiến, Sơn Châu, Sơn Bình, Sơn Hà, Sơn Trà, Sơn Long, Sơn Tân, Sơn Mỹ, .
[sửa] Danh nhân văn hóa và lịch sử tiêu biểu
Hương Sơn xưa kia có tên gọi là Đỗ Gia thuộc phủ Đức Quang (gồm cả Đức Thọ, Can Lộc, Nghi Xuân,...) được xem là vùng đất học của trấn Nghệ An. Trong thời kỳ phong kiến, Hương Sơn có hơn 20 vị đỗ đại khoa (từ tiến sĩ trở lên) với những dòng họ nỗi tiếng khoa bảng như: Đinh Nho, Tống Trần, Hà Huy, Nguyễn Khắc, Lê Xuân, Văn Đình… và các làng giàu truyền thống văn hoá như: Hữu Bằng, Tuần Lễ, Gôi Vị, Thịnh Xá,... Ngày nay có rất nhiều người thành đạt ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và nước ngoài.
Hương Sơn là quê hương của danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niên (thượng thư Bộ Lễ triều Nguyễn), nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện, các danh sĩ: Đinh Nho Công, Đinh Nho Hoàn, Lê Hữu Tạo, các danh tướng Đào Quang Nhiêu, Cao Thắng, Nguyễn Tuấn Thiện, Nguyễn Lỗi, Văn Đình Dận...Ngoài ra có quan Tuần phủ Nghệ An, tiến sĩ Đinh Nho Quang, bị Cao Thắng dùng mưu bắt sống vì hợp tác với thực dân Pháp.
Những người nổi tiếng ngày nay có: nhà cách mạng Hà Huy Giáp, Đinh Nho Liêm (nguyên thứ trưởng Bộ Ngoại giao); Thượng tướng Lê Minh Hương (nguyên Bộ trưởng Bộ Công an); Trung tướng, Giáo sư Lê Xuân Lựu; Giáo sư sử học Đinh Xuân Lâm; Giáo sư-nhà ngôn ngữ học Lê Khả Kế; Giáo sư-nhà phê bình văn học Phong Lê; Giáo sư Lê Xuân Tùng (nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội); Giáo sư văn học Nguyễn Khắc Phi; Giáo sư, Viện sĩ y học Phạm Song (nguyên Bộ Trưởng Bộ Y tế); Giáo sư, Viện sĩ toán học Hà Huy Khoái (Viện trưởng Viện Toán học Việt Nam); Tiến sĩ Lê Đức Thúy (Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam); Tiến sĩ luật học Đặng Quang Phương (Phó Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao); Tiến sỹ Khoa học Toán Lý; Giáo sư công huân Lê Xuân Anh (trường Đại học Bách khoa Sankt-Peterburg, Liên Bang Nga)... và rất nhiều nhà khoa học, nhà văn hóa, chính khách và doanh nhân nổi tiếng khác.
[sửa] Di tích và danh thắng nổi tiếng
- Chùa Tượng Sơn ở làng Yên Hạ, xã Sơn Giang. Được thân mẫu của đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác sáng lập và xây dựng từ thời Hậu Lê (đầu thế kỷ 18).
- Nhà thờ và mộ Lê Hữu Trác ở Thôn Bầu thượng xã Sơn Quang (Danh nhân văn hoá (y học)Thế kỷ 18
- Đình Tứ Mỹ ở xã Sơn Châu;
- Mộ và nhà thờ danh nhân Nguyễn Lỗi ở xã Sơn Bình.
- Nhà thờ danh tướng Nguyễn Tuấn Thiện ở xã Sơn Ninh.
- Nhà thờ Lê Hữu Tạo ở xã Sơn Lễ (danh nhân lịch sử thế kỷ 16).
- Nhà thờ danh tướng Cao Thắng ở xã Sơn Lễ, huyện Hương Sơn.
- Khu nghỉ mát Nước Sốt ở xã Sơn Kim.
- Khu du lịch thác Xai Phố với những quang cảnh tự nhiên và thơ mộng Sơn Hồng, phía Tây Bắc Hương sơn
[sửa] Lễ hội truyền thống
- Hội chợ Tết ở Thịnh Xá, xã Sơn Thịnh vào ngày 19, 20 tháng Chạp.
[sửa] Đặc sản
Cam bù, nhung hươu, mật ong rừng, trầm hương, gỗ quí, kẹo cu đơ...
Hương Sơn có quốc lộ 8 và đường Hồ Chí Minh chạy qua, có cửa khầu Cầu Treo thông với nước bạn Lào, có con sông Ngàn Phố thơ mộng đi vào thơ ca:
- …Đẹp lắm em ơi con sông Ngàn Phố
- Sáng cả đôi bờ hoa bưởi trắng phau…