Nguyễn Hữu Đang

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Xin xem các mục từ khác có cùng tên ở Nguyễn Hữu Đang (định hướng).

Nguyễn Hữu Đang (1913 – ) là người chỉ huy dựng Lễ đài Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, nơi Hồ Chí MinhChính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra mắt quốc dân.

[sửa] Tiểu sử

Nguyễn Hữu Đang sinh tại làng Trà Vi, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình.

Sau khi tốt nghiệp Trường Sư phạm Hà Nội, Nguyễn Hữu Đang tham gia phong trào Mặt trận Dân chủ (1936-1939) trên lĩnh vực báo chí. Ông hoạt động công khai ở Hà Nội, là đồng chí thân thiết của Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng, Trần Huy Liệu, Phan Thanh, Nguyễn Văn Tố.

Trong thời kỳ Đảng Cộng sản Đông Dương rút vào hoạt động bí mật (1939-1945), ông hoạt động trong khối trí vận của đảng, chuyên lo việc vận động giới tư sản và trí thức, là một trong những người sáng lập ra Hội Truyền bá Quốc ngữ (do Đảng Cộng sản Đông Dương đứng đằng sau hậu thuẫn) và làm Tổng Thư ký Hội. Ông cũng tham gia Ban chấp hành Hội Văn hóa cứu quốc và gia nhập Tráng đoàn Lam Sơn của tổ chức Hướng đạo sinh Việt Nam. Ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương năm 1943.

Tháng 8 năm 1945, ông được Quốc dân đại hội Tân Trào bầu vào Ủy ban giải phóng dân tộc (Chính phủ Lâm thời khởi nghĩa) gồm 15 ủy viên. Sau Cách mạng tháng Tám, ông giữ chức Thứ trưởng Bộ Thanh niên và làm Trưởng ban tổ chức ngày lễ Độc lập 2 tháng 9. Ông cũng là một trong 9 thành viên Ủy ban dự thảo thể lệ cuộc Tổng tuyển cử được thành lập theo Sắc lệnh 39-SL (26 tháng 9 năm 1945) của Chủ tịch Chính phủ lâm thời.

Trong Kháng chiến chống Pháp, ông trải qua nhiều chức vụ khác nhau trong lĩnh vực tuyên truyền kháng chiến. Ông cũng là một trong những người đầu tiên dũng cảm phê phán sai lầm của Cải cách ruộng đất. Năm 1958, ông bị thanh trừng cùng với nhiều văn nghệ sĩ, trí thức tham gia phong trào Nhân văn-Giai phẩm, bị coi là kẻ "phản Đảng", "đầu cơ cách mạng" và bị bắt giam. Tại phiên tòa xét xử ông cùng bà Lưu Thị Yên (bút hiệu Thụy An) ngày 21 tháng 1 năm 1960, ông bị kết án 15 năm tù vì tội "phá hoại chính trị" và bị đưa lên giam giữ tại Hà Giang. Sau khi ra tù vào năm 1973 (có tài liệu nói năm 1974), ông bị quản thúc tại quê nhà Thái Bình. Năm 1986, sau Đại hội Đảng VI, ông được minh oan và phục hồi mọi chế độ, được coi là "lão thành cách mạng".

[sửa] Nhận định

Nguyễn Hữu Đang là một người cương trực, thẳng thắn, một nhà hoạt động chính trị, văn hoá khá nổi tiếng và là một nhân cách lớn. Mặc dù bị oan khuất gần 30 năm, nhưng ông vẫn tự cho mình là người cộng sản chân chính. Trong những tác phẩm của ông, người ta không thấy sự oán giận mà chỉ thấy sự khoan dung, nhân hậu, lòng tin vào tương lai của đất nước, dân tộc. Ông không phải là người sùng bái Hồ Chí Minh, nhưng sinh thời, ông vẫn kính trọng gọi cụ là "cha già dân tộc" và tỏ sự ngưỡng mộ hết sức sâu sắc với cụ, một người mà ông đã có nhiều năm gần gũi và làm việc chung. Thực chất, ông chỉ là người cộng sản đề cao dân chủ. So với các đồng chí cùng thời thì ông là người đi trước thời đại. Hiện nay, ông vẫn sống tại Hà Nội, đã 93 tuổi và còn rất minh mẫn.

[sửa] Liên kết ngoài