Lực đẩy Ácsimét

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Lực đẩy Ácsimétlực tác động bởi một chất lưu (chất lỏng hay chất khí) lên một vật thể nhúng trong nó, khi cả hệ thống nằm trong một trường lực (như trọng trường hay lực quán tính). Lực này có cùng độ lớn và ngược hướng của tổng lực mà trường lực tác dụng lên phần chất lưu có thể tích bằng thể tích vật thể chiếm chỗ trong chất này. Lực này được đặt tên theo Ácsimét, nhà bác học người Hy Lạp đã khám phá ra nó.

Lực đẩy Ácsimét giúp thuyền và khí cầu nổi lên, là cơ chế hoạt động của sự chìm nổi của tàu ngầm hay , và đóng vai trò trong sự đối lưu của chất lưu.

[sửa] Ví dụ

Ví dụ thả một vật xuống nước, trên bề mặt Trái Đất, nếu vật có khối lượng riêng nhẹ hơn nước thì nó sẽ nổi lên trên mặt nước. Do trọng lực của vật kéo nó xuống nhỏ hơn lực đẩy Ácsimét nếu vật chìm hoàn toàn. Trạng thái cân bằng đạt được khi lực đẩy Ácsimét bằng trọng lực của vật, và vật chiếm một thể tích trong nước nhỏ hơn tổng thể tích của nó.

Nếu khối lượng riêng của vật này nặng hơn nước thì nó sẽ chìm xuống, do lực đẩy Ácsimét lớn nhất có được khi vật chìm hoàn toàn cũng không đủ thắng trọng lực tác dụng vào vật.

[sửa] Lịch sử

Giai thoại về việc Acsimét tìm ra lực đẩy mang tên mình được thuật lại như sau. Một hôm vua sai ông kiểm tra coi chiếc vương miện mình đang đội bằng vàng thật hay giả. Ácsimét băn khoăn lo nghĩ không biết xoay xở ra làm sao. Vào một buổi sáng, để thư thả đầu óc, ông vào bồn tắm ngâm mình. Một ý nghĩa lóe lên trong đầu ông khi ông thấy nước trào ra ngoài lúc ông đang ngâm mình. Ông vui mừng chạy thẳng ra đường mà quên mặc quần áo, kêu to câu Hy Lạp "εὕρηκα!" (đọc là "Ơ-rê-ca!", nghĩa là "Tìm thấy rồi!"). Ông đã nhận ra việc mình bị nâng lên trong nước đòi hỏi sự choán thể tích của cơ thể trong nước.