Lucien Conein

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Lucien Emile Conein (1919-1998) là một điệp viên CIA có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và lật đổ chính quyền Đệ nhất Việt Nam Cộng hòa.

[sửa] Thân thế và bắt đầu hoạt động tình báo

Lucien Conein 1945
Phóng lớn
Lucien Conein 1945

Ông sinh ngày 29 tháng 11 năm 1919 tại Paris. Cha mất sớm, lúc lên 5 tuổi, mẹ ông gửi ông sang Mỹ sống với người dì tại Kansas City, tiểu bang Kansas, nhưng vẫn giữ quốc tịch Pháp. Người dì này có chồng là một quân nhân, từng tham gia Thế chiến thứ nhất tại Pháp.

Khi Thế chiến thứ hai nổ ra, năm 1939, Lucien Conein trở về Pháp và gia nhập quân đội Pháp. Sau khi, Đức chiếm đóng Pháp năm 1940, ông trở lại Mỹ và gia nhập quân đội Mỹ. Vì có quốc tịch Pháp nên sau một thời gian, ngày 26 tháng 7 năm 1943 ông được nhận vào công tác tại Cục tình báo chiến lược (Office of Strategic Services - OSS), tiền thân của cơ quan CIA), với cấp bậc Trung úy, công tác tại phòng Châu Âu. Tháng 8 năm 1944, ông được điều qua hoạt động bí mật tại Pháp, giúp đỡ lực lượng kháng chiến Pháp, chuẩn bị cho cuộc đổ bộ Normandy. Sau cuộc đổ bộ, ông công tác trong đơn vị tình báo hỗn hợp giữa OSS và cơ quan tình báo Anh SOE (British Special Operations Executive)

Giai đoạn cuối chiến tranh, từ tháng 2 năm 1945 ông được điều chuyển sang phòng Trung Hoa - Miến ĐiệnẤn Độ, hàm Đại úy. Tháng 4 năm 1945, ông được cử tham gia phái bộ OSS dưới quyền Thiếu tá Archimedes Patti sang Trung Quốc để làm nhiệm vụ tổ chức các nhóm du kích chống Nhật tại Đông Dương.

Giữa năm 1946, ông được điều trở về châu Âu và tham gia tổ chức các hoạt động tình báo ở các vùng cho quân đội Liên Xô chiếm đóng. Năm 1947, cơ quan OSS giải thể và Cục tình báo trung ương (Central Intelligence Agency - CIA) được thành lập. Conein gia nhập CIA và hoạt động tình báo ở nhiều quốc gia khác nhau ở châu Âu, chủ yếu là ở Đức trong thời gian từ tháng 2 năm 1947 đến tháng 8 năm 1953.

[sửa] Xây dựng và lật đổ chế độ Ngô Đình Diệm

Cuốn năm 1953, ông được điều qua nhóm tình báo quân sự dưới quyền của Đại tá Edward Lansdale với hàm Thiếu tá, hoạt động tình báo nhằm giúp đỡ Ngô Đình Diệm tiêu diệt các lực lượng đối lập và thành lập chính quyền Việt Nam Cộng hòa ở miền Nam Việt Nam. Ông thực thi nhiệm vụ này đến năm 1957 thì trở về Mỹ và tham gia Lực lượng Đặc biệt (Special Force) cho đến năm 1959. Đặc biệt vào năm 1959, theo yêu cầu của William Colby, Phó Giám đốc, kiêm trưởng bộ phận CIA tại Việt Nam, ông tham gia các hoạt động tổ chức các nhóm biệt kích phá hoại chống chính quyền Cộng sản hoạt động ở Lào và Bắc Việt Nam. Đến tháng 8 năm 1959, ông trở lại hoạt động tình báo quân sự tại Teheran, Iran cho đến tận tháng 9 năm 1961.

Năm 1962, ông được CIA gọi làm việc trở lại với hàm Trung tá, bí danh là Lulu hay Black Luigi, sau đó được cử sang Sài Gòn làm cố vấn cho Bộ Nội vụ trong chính phủ Ngô Đình Diệm. Nhưng trong thực tế, Lucien Conein có nhiệm vụ móc nối với các tướng Việt Nam mà ông đã có dịp quen biết khi phục vụ dưới quyền của Đại tá Lansdale, để chuẩn bị tổ chức đảo chình lật đổ Tổng thống Ngô Đình Diệm, người mà ông đã từng góp phần xây dựng nên vào năm 1954.

Vào ngày 1 tháng 11 năm 1963, Lucien Conein trực tiếp chỉ đạo các tướng Dương Văn Minh, Trần Văn Đôn, Lê Văn Kim làm đảo chính ngay tại Bộ Tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Trong quyển hồi ký "Việt Nam nhân chứng", tướng Trần Văn Đôn cho biết khi hay tin tổng thống Ngô Đình Diệm và cố vấn Ngô Đình Nhu đã trốn khỏi dinh Gia Long, Lucien Conein đã hỏi: “Hai ông ấy đi đâu? Phải bắt lại cho kỳ được, vì rất quan trọng”. Lucien Conein đã nói với các tướng bằng tiếng Pháp: “On ne fait pas d'omelette sans casser les oeufs.” (Người ta không thể làm món trứng rán mà không đập bể những quả trứng.)

[sửa] Trở về cuộc sống bình thường

Conein rời khỏi CIA vào năm 1968 và trở thành một doanh nhân tại Nam Việt Nam. Năm 1970, ông trở về Mỹ và tham gia một vài hoạt động chính trị ủng hộ cho tổng thống Nixon. Sau vụ Watergate 1972, ông rút lui khỏi các hoạt động chính trường và sống thầm lặng cho đến cuối đời.

Ông qua đời vào ngày 3 tháng 6 năm 1998 tại bệnh viện Suburban, Virginia.