UPU

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU)


I. Giới thiệu chung

1. Tên gọi  : Liên minh Bưu chính Thế giới

Tiếng Pháp : UNION POSTALE UNIVERSELLE

Tiếng Anh  : UNIVERSAL POSTAL UNION

Viết tắt  : UPU

2 .Quá trình thành lập

Ngày 15/09/1874, 22 quốc gia có chủ quyền nằm trên phần đất Châu Âu đã họp tại BERNE (Thụy Sĩ) thành lập Tổng hội Bưu chính (L'Union Générale des postes) và đã cùng nhau ký Hiệp ước Berne (Traité de Berne), Công ước Bưu chính đầu tiên trên thế giới có hiệu lực ngày 01/07/1875. Sau này, trong quá trình hình thành và phát triển Tổng hội Bưu chính đã đổi tên thành Liên minh Bưu chính Thế giới.

3. Tôn chỉ mục đích của UPU.

Tôn chỉ mục đích của Liên minh Bưu chính Thế giới là: “Tăng cường và mở rộng sự trao đổi và hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc thông qua các hoạt động đắc lực của nghiệp vụ bưu chính nhằm góp phần đạt được những mục đích cao cả của sự hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực văn hoá, xã hội và kinh tế” (Hiến chương của UPU).

Phát triển việc trao đổi thông tin giữa các nước bằng các hoạt động của nghiệp vụ bưu chính.

4. Những nguyên tắc cơ bản của UPU.

1/ Thiết lập giữa các nước hội viên một lãnh thổ bưu chính chung để trao đổi bưu phẩm, bưu kiện.

2/ Bảo đảm quyền tự do chuyển qua trong phạm vi toàn lãnh thổ Liên bưu.

3/ Thống nhất giá cước bưu chính thu tại mỗi nước đối với bưu phẩm, bưu kiện gửi đi trong toàn lãnh thổ Liên bưu. Tuy nhiên nguyên tắc này không bắt buộc áp dụng một cách cứng nhắc, cơ quan Bưu chính các nước có quyền tăng hoặc giảm giá cước cơ bản.

4/ Bãi bỏ việc phân chia cước phí giữa nước gửi và nước nhận. Mỗi nước được giữ toàn bộ cước phí thu được, nhưng phải trả cho các nước trung gian chuyển tiếp một phần cước phí theo những tiêu chuẩn nhất định. Đại hội TOKYO 1969 đã chấp nhận nguyên tắc là cơ quan Bưu chính nước nhận có thể yêu cầu cơ quan Bưu chính nước gửi một khoản thù lao trả cho số bưu phẩm nhận được nhiều hơn số gửi đi.

5/ Qui định những nguyên tắc trọng tài để giải quyết những vụ tranh chấp giữa các cơ quan Bưu chính.

6/ Thành lập cơ quan Trung ương gọi là Văn phòng Quốc tế mà kinh phí hoạt động do tất cả các nước hội viên đóng góp.

7/ Tổ chức họp Đại hội toàn quyền thường kỳ 5 năm một lần để xem xét lại và sửa đổi, bổ sung các văn kiện của Liên Bưu và để bàn bạc giải quyết những công việc chung.

8/ Bảo đảm việc tổ chức và hoàn thiện các nghiệp vụ bưu chính và tạo điều kiện hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này (viện trợ kỹ thuật bưu chính theo yêu cầu cầu các nước).

5. Thành viên của UPU

- Các nước đã là thành viên từ ngày bản Hiến chương bắt đầu có hiệu lực.

- Các nước trở thành thành viên sau khi gia nhập hoặc kết nạp vào Liên Bưu.

Điều kiện là thành viên của UPU:

- Mọi thành viên của Liên hợp quốc có thể gia nhập;

- Các nước có chủ quyền nhưng không phải là thành viên của UN có thể được kết nạp.

6. Trụ sở  : Berne - Thụy Sĩ.

Địa chỉ : 3000 Berne - Thụy Sĩ

Telex : 912 761 UPU CH

Telefax : 41 31/031 350 31 10

7. Loại tổ chức:

Tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc.

Đại diện của UPU và Liên hợp quốc đã ký Hiệp định tại Pari ngày 04/07/1947, trong đó LHQ thừa nhận UPU là một tổ chức chuyên môn nằm trong hệ thống LHQ.

8. Số hội viên: Đến 31/12/1994 có 189 nước thành viên.

9. Ngôn ngữ:

- Ngôn ngữ chính thức: Tiếng Pháp.

- Ngôn ngữ làm việc: tiếng Pháp và tiếng Anh.

Ngoài ra các ngôn ngữ sau được chấp nhận sử dụng cho tài liệu và ấn phẩm: Tiếng Đức, Trung Quốc, Nga, Tây Ban Nha, ả-rập.

10. Người đứng đầu

Tổng giám đốc  : Ông THOMAS LEAVY

Quốc tịch  : Mỹ, nguyên Vụ trưởng Vụ HTQT Bưu chính Mỹ

Nhiệm kỳ  : 1999 - 2004 (nhiệm kỳ lần thứ hai).

11. Tài chính:

Ngân sách chi tiêu hàng năm cho các hoạt động của UPU do các nước hội viên đóng góp. Mức ngân sách tối đa do Đại hội toàn quyền ấn định cho từng năm giữa hai kỳ Đại hội. Trên cơ sở mức ngân sách tối đa, hàng năm Văn phòng Quốc tế trình dự toán ngân sách cho năm sau lên Hội đồng Quản trị để chuẩn y.

UPU quy định 11 thang đóng góp từ cao nhất là 50 đơn vị đến thấp nhất là 0,5 đơn vị. Mức đóng góp tương ứng của mỗi đơn vị được Hội đồng Quản trị xác định hàng năm trên cơ sở ngân sách chi tiêu cho các hoạt động của tổ chức và tổng số đơn vị đóng góp của các nước hội viên.

Ngoài ngân sách nói trên UPU còn có 'Quĩ đặc biệt'. Quĩ này được hình thành trên cơ sở đóng góp tự nguyện của các nước và các tổ chức quốc tế. Quĩ này được dùng để chi cho các hoạt động trợ giúp kỹ thuật của UPU dưới hình thức dịch vụ chuyên gia tư vấn học bổng đào tạo và thiết bị.

12. Cơ cấu tổ chức hoạt động.

a/ Đại hội (Congress)

- Thành phần: Gồm tất cả các quốc gia hội viên.

- Chức năng quyền hạn:

Là cơ quan tối cao của UPU, Đại hội được tổ chức 5 năm một lần nhằm xem xét và định ra đường lối, phương hướng hoạt động, quyết định vấn đề chuyên môn nghiệp vụ, sửa đổi bổ sung các văn kiện pháp qui của UPU.

b/ Hội đồng quản trị (Administrative Council - viết tắt là CA)

- Thành phần: Gồm 41 thành viên đại diện cho các quốc gia hội viên được Đại hội bầu theo nguyên tắc phân vùng địa lý. Lãnh đạo CA là Chủ tịch và Phó Chủ tịch cùng do Hội đồng bầu tại phiên họp đầu tiên sau Đại hội. Chức Chủ tịch CA đương nhiên thuộc quyền của quốc gia hội viên đăng cai tổ chức Đại hội.

- Chức năng quyền hạn: Là cơ quan quyền lực thứ hai sau Đại hội, CA điều khiển công việc của Liên Bưu giữa hai kỳ Đại hội theo các điều khoản trong các văn kiện của UPU, có chức năng duy trì và giám sát các hoạt động của UPU, tập trung chủ yếu vào các vấn đề chính sách và chiến lược cũng như tài chính chung. CA họp thường niên tại trụ sở của UPU.

c/ Hội đồng khai thác bưu chính. (Postal operation Council - viết tắt là POC).

- Thành phần : Gồm 40 thành viên đại diện cho các quốc gia hội viên do Đại hội bầu theo nguyên tắc phân vùng địa lý đặc biệt. Trong đó 24 ghế dành cho các nước đang phát triển, 16 ghế cho các nước phát triển. ít nhất có một nửa thành viên được bầu mới.

- Tại phiên họp thứ nhất do Chủ tịch Đại hội triệu tập sẽ bầu Chủ tịch, Phó Chủ tịch và Chủ tịch các ban chuyên môn.

- POC chịu trách nhiệm nghiên cứu, phổ biến các vấn đề kỹ thuật, khai thác và kinh tế liên quan đến nghiệp vụ Bưu chính, đồng thời trực tiếp tổ chức áp dụng các vấn đề nghiên cứu vào khai thác. Xem xét sửa đổi các Thể lệ thi hành trong thời gian giữa hai kỳ Đại hội.


d/ Văn phòng Quốc tế (viết tắt là IB) là cơ quan thường trực của UPU.

- Đại hội bầu Tổng Giám đốc và Phó Tổng Giám đốc thứ nhất.

- IB là cơ quan Trung ương của Liên Bưu chịu trách nhiệm liên lạc, thông tin và tham khảo ý kiến của Bưu chính các nước. Ngoài ra có thêm chức năng thực hiện, hỗ trợ và tư vấn về các hoạt động của các nước.

- Văn phòng Quốc tế do Tổng giám đốc lãnh đạo dưới sự kiểm soát của CA.


13. Các văn kiện của UPU.


a/ Hiến chương là văn kiện cơ bản nhất của Liên Bưu. Hiến chương chứa đựng các quy tắc về tổ chức của UPU.

Các Nghị định thư bổ sung vào Hiến chương của UPU được thông qua tại mỗi kỳ Đại hội là nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến chương.


b/ Thể lệ chung gồm các điều khoản đảm bảo việc áp dụng Hiến chương và sự hoạt động của tổ chức.


c/ Công ước UPU, Thể lệ bưu phẩm và Thể lệ bưu kiện gồm các qui tắc chung áp dụng cho các nghiệp vụ bưu chính quốc tế và các điều khoản về nghiệp vụ bưu phẩm, bưu kiện.

Các văn kiện a, b, c, là bắt buộc với mọi thành viên.

d/ Các hiệp định của UPU và Thể lệ thi hành các Hiệp định để giải quyết các nghiệp vụ khác ngoài bưu phẩm bưu kiện (Hiệp định các dịch vụ thanh toán bưu chính). Các Hiệp định chỉ bắt buộc đối với những nước tham gia Hiệp định.


e/ Các Nghị định thư cuối cùng kèm theo các Văn kiện của UPU trong Công ước, Hiệp định và Thể lệ thi hành bao gồm những bảo lưu đối với các Văn kiện đó.


14. Ký kết, phê chuẩn các văn kiện


- Các văn kiện của UPU được đại diện toàn quyền các nước thành viên ký ngay tại đại hội.

- Các Thể lệ thi hành do Chủ tịch Hội đồng khai thác bưu chính POC ký ban hành.

- Hiến chương, Nghị định thư bổ sung đối với Hiến chương do các nước ký kết phải được phê chuẩn.

- Các văn kiện khác được thừa nhận theo qui tắc hợp hiến của mỗi nước.

- Về sửa đổi văn kiện: Các nước thành viên có quyền kiến nghị về các văn kiện. Riêng về Hiến chương và Thể lệ chung: phải được trình lên đại hội và đưa vào Nghị định thư bổ sung.

- Mỗi lần Đại hội có Nghị định thư bổ sung vào Hiến chương UPU.


II. Quá trình Việt Nam tham gia các hoạt động của UPU


1 . Từ ngày 01/07/1876:

Đã áp dụng các quy định của UPU cùng với toàn bộ lãnh thổ thuộc địa của Pháp.

2. Từ ngày 01/01/1899:

áp dụng các quy định của UPU trên toàn bộ lãnh thổ nhưng trực thuộc về mặt bưu chính với Đông dương.

3. Từ ngày 20/10/1951:

Chính thức được công nhận là quốc gia hội viên do chính quyền Sài Gòn cũ đại diện.

4. Từ ngày 15/03/1976:

Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng Hòa Miền Nam Việt Nam thừa kế quyền hội viên của chính quyền Sài Gòn cũ.

5. Từ ngày 23/8/1976 đến nay:

Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam là người đại diện cho quyền hội viên của nước Việt Nam thống nhất.

- Tại Đại hội UPU lần thứ 22 tổ chức tại Bắc Kinh (1999) Việt Nam lần đầu tiên ứng cử và trúng cử vào Hội đồng quản trị - Cơ quan quản lý cao nhất của UPU.

Bộ Bưu chính, Viễn thông là cơ quan đại diện cho Chính phủ Việt Nam đã tham gia tích cực các hoạt động của UPU. Liên tục từ năm 1984 đến nay, Tổng cục Bưu điện trước đây được sự uỷ quyền của Nhà nước và Chính phủ lần lượt tham dự và ký kết các Văn kiện Đại hội UPU lần thứ 19 (1984), 20 (1989), 21 (1994), 22 (1999). Việc Việt Nam lần đầu tiên ra ứng cử và đã trúng cử vào Hội đồng quản trị của UPU là một thắng lợi lớn thể hiện sự phát triển của Bưu chính Việt Nam, đồng thời cũng thể hiện vị thế và vai trò của Bưu điện Việt Nam trên trường quốc tế.

Cùng với sự phát triển chung của bưu chính thế giới, Bưu chính Việt Nam ngày càng hội nhập và phát triển cùng với Bưu chính các nước trong việc mở rộng cung cấp dịch vụ bưu chính. Điều này thể hiện rõ trong sự hợp tác của Bưu chính Việt Nam trong các Hiệp hội của Liên Bưu:

- Năm 1998, Tổng công ty BCVT Việt Nam được sự uỷ quyền của Tổng cục Bưu điện đã tham gia và trở thành thành viên chính thức của Hiệp hội Telematic;

- Năm 2001 Tổng công ty BCVT Việt Nam được sự uỷ quyền của TCBĐđã gia nhập là thành viên của Hiệp hội EMS.

Việc tham gia các Hiệp hội khai thác cung cấp dịch vụ bưu chính đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp Bưu chính Việt Nam hội nhập với thế giới, không ngừng nâng cao hiệu quả khai thác, phát triển dịch vụ và chất lượng dịch vụ ngày càng được nâng cao rõ rệt.

Trong quá trình tham gia các hoạt động của UPU, Bưu chính Việt Nam cũng được sự hỗ trợ của UPU về quản lý, khai thác, nghiệp vụ trong khuôn khổ các chương trình hợp tác kỹ thuật thông qua các dự án đào tạo, tư vấn kỹ thuật, phát triển dịch vụ mới. Đó là những dự án VIE 87/028 với nội dung “Nâng cao chất lượng dịch vụ bưu chính Việt Nam”; dự án VIE 90/018 với nội dung “Đánh giá tổng thể Bưu chính Việt Nam”; các dự án hợp tác nhiều năm (Multi-year Intergrated Project - gọi tắt là MIP) CT/VIE/94/80/001/PIP/JAP, CT/VIE/98/ 001 /PIP (cho giai đoạn 1996-2000); dự án giúp đỡ xây dựng hệ thống POST*Net. Ngoài ra UPU cử nhiều lượt chuyên gia vào tư vấn về pháp lý, nghiệp vụ cũng như cung cấp nhiều học bổng cho các cán bộ bưu chính Việt Nam tham dự các Hội thảo, các khóa đào tạo ở nước ngoài. Trong giai đoạn 2000-2004 dự án MIP dành cho Việt Nam về đổi mới Bưu chính đang được triển khai triển khai.