Thị trấn
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Thị trấn là một loại đơn vị hành chính thuộc cấp hành chính thấp nhất của Việt Nam hiện nay là cấp xã. Thông thường, trung tâm của một huyện đặt ở một thị trấn, song không phải thị trấn nào cũng là trung tâm của một huyện. Hiện nay, ở Việt Nam có hai tỉnh có trung tâm hành chính của tỉnh là thị trấn. Đó là Lai Châu với thủ phủ là thị trấn Tam Đường và Đắk Nông với thủ phủ là thị trấn Gia Nghĩa. Hai thị trấn này nói chung trong tương lai gần sẽ được nâng cấp thành thị xã.
Mục lục |
[sửa] Các đơn vị hành chính tương đương
Thị trấn tương đương với:
- Tại các thành phố trực thuộc trung ương (TPTTTW):
- Phường (phần nội thành hay nội thị (nếu có thị xã trực thuộc TPTTTW)).
- Xã (phần ngoại thành của TPTTTW hay ở các huyện trực thuộc TPTTTW).
- Tại các tỉnh:
- Phường (trong phần nội thành của các thành phố trực thuộc tỉnh (nếu có) hay của các thị xã (nếu có)), cũng như xã ở phần ngoại thành (ngoại thị) của các đơn vị hành chính này.
- Xã ở các huyện.
Sự so sánh trên đây chỉ mang tính chất tương đối, nhất là khi xét về mặt cảm quan. Một thị trấn có thể là trung tâm hành chính của một huyện, nhưng một phường nào đó tại một thị xã nào đó thì không thể coi là trung tâm hành chính của một thị xã, trong khi một huyện và một thị xã là hai đơn vị hành chính tương đương về cấp.
[sửa] Phân biệt với xã
Tiêu chí để xét một khu vực dân cư là thị trấn hay xã thông thường gắn với tỷ lệ ngành nghề. Tại khu vực xã, tỷ lệ dân số làm nông nghiệp (lâm nghiệp, ngư nghiệp) cao hơn so với một thị trấn. Tại địa bàn một huyện, mật độ dân số tại các thị trấn thông thường cũng cao hơn so với mật độ dân số tại các xã. Các tiêu chí khác như số lượng dân số, đóng góp cho ngân sách (qua thuế chẳng hạn), diện tích đất đai không rõ nét trong trường hợp này. Một thị trấn có thể đông dân và nộp ngân sách nhiều hơn một xã, song cũng không ít trường hợp ngược lại.
[sửa] Thị tứ
Bài chính: Thị tứ
Các sách báo gần đây đề cập nhiều đến khái niệm thị tứ. Tuy nhiên, thị tứ không phải là một đơn vị hành chính nhà nước chính thức. Một thị tứ thông thường được hiểu là trung tâm của một tiểu vùng kinh tế (bao gồm phạm vi nhiều xã với lượng dân cư khoảng 4-5 nghìn người, nhưng không phải trong phạm vi toàn huyện), trong đó các ngành nghề như thương mại; dịch vụ; công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp phát triển hơn so với các vùng phụ cận. Dân cư sống trong khu vực đó cũng sống tập trung và có mật độ cao hơn. Một thị tứ được hình thành khi ở khu vực đó có sự thuận lợi về các điều kiện hạ tầng cơ sở hơn so với khu vực phụ cận. Nó có thể nằm trong khu vực thuộc nhiều xã giáp ranh. Nó là tiên đề để hình thành nên các thị trấn mới trong tương lai, khi nó phát triển đủ lớn để chính quyền có thể công nhận.