Trịnh Công Sơn

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Trịnh Công Sơn
Phóng lớn
Trịnh Công Sơn

Trịnh Công Sơn (1939–2001) là một nhạc sĩ nổi tiếng của Việt Nam. Trong cuộc đời của ông, ông đã sáng tác trên 600 tác phẩm, phần lớn là tình ca. Nhiều ca khúc của ông có thông điệp phản chiến trong thời kỳ Chiến tranh Việt Nam và do đó đã chịu sự cấm đoán, hạn chế của chính quyền Việt Nam Cộng hòa, và ngay cả của chính quyền Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam sau này.

Mục lục

[sửa] Tiểu sử

Cuộc đời của Trịnh Công Sơn trải qua nhiều giai đoạn lịch sử và chế độ cũng như giai đoạn sáng tác. Ông sinh ngày 28 tháng 2 năm 1939 tại cao nguyên Lạc Giao, tỉnh Đắk Lắk. Ông lớn lên tại Huế, tốt nghiệp Đại học Sư phạm tại Qui Nhơn. Sau đó ông trốn lính, vào Sài Gòn và làm nghề dạy học.

Ông bắt đầu viết nhạc vào năm 1958. Tác phẩm đầu tiên (hiện còn lưu truyền và được công nhận) của ông, Ướt mi, được xuất bản vào năm 1959. Từ đó tên tuổi của ông được nhiều người biết đến. Trong những năm sau đó, nhạc của ông được phổ biến và được nhiều ca sĩ trình diễn, đặc biệt là Khánh Ly. Vì lời lẽ trong nhiều bài hát của ông có tính chất phản chiến, nhà cầm quyền miền Nam đã cấm lưu hành nhiều tác phẩm của ông. Ngay cả Việt Cộng, vốn đối lập, cũng không tán thành việc ông gọi Chiến tranh Việt Nam là "nội chiến" trong bài Gia tài của mẹ[1], vì quan điểm của họ cho rằng đây là cuộc chiến tranh chống xâm lược và thống nhất đất nước. Tuy nhiên, nhiều bài hát của ông lại rất thịnh hành trong công chúng, thậm chí cho đến tận ngày nay.

Trịnh Công Sơn và Phạm Duy
Phóng lớn
Trịnh Công Sơn và Phạm Duy

Một số bài hát của Trịnh Công Sơn đã đến với công chúng Nhật Bản năm 1970 như Diễm Xưa (do Khánh Ly biểu diễn bằng cả tiếng Nhậttiếng Việt), Ca Dao Mẹ.

Vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, quân đội Cộng sản Việt Nam đã phát thanh bài Nối vòng tay lớn của ông sau khi họ chiếm đài truyền thanh Sài Gòn. Ông không theo gia đình rời khỏi Việt Nam và bị gửi đến vùng kinh tế mới bốn năm. Một thời gian dài sau 1975, nhạc của ông bị cấm đoán hay ngấm ngầm tẩy chay cả ở tại Việt Nam và hải ngoại.

Vào những năm ngay sau 1975, ông làm việc tại Hội Âm nhạc Thành phố Hồ Chí Minh, tạp chí Sóng nhạc, và có viết một số bài có nội dung ca ngợi chế độ mới như Thành Phố Muà Xuân, Em ở Nông Trường Em Ra Biên Giới, Huyền Thoại Mẹ... Thời gian sau, khi nhà nước nới lỏng quản lý văn nghệ, ông lại đóng góp nhiều bản tình ca có giá trị.

Sau một thời gian bị bệnh gan và thận, ông mất vào ngày 1 tháng 4 năm 2001 tại Thành phố Hồ Chí Minh vì bệnh tiểu đường. Cho đến tận khi mất, dù nhiều tin đồn ông có liên hệ tình cảm với nhiều phụ nữ, ông vẫn chưa lần nào kết hôn với ai.

Một số ca sĩ hát nhạc Trịnh Công Sơn thành công được khán giả biết đến là Khánh Ly, Lệ Thu, Trịnh Vĩnh Trinh (em ruột của Trịnh Công Sơn), Hồng Nhung, Cẩm Vân, Tuấn Ngọc, Thái Hiền,... Các ca sĩ Việt Nam khác cũng ít nhiều thử nghiệm với các ca khúc của Trịnh Công Sơn như Lan Ngọc, Quang Dũng, Thanh Lam, Trần Thu Hà.

  1. Bài này hiện nay vẫn bị cấm lưu hành tại Việt Nam.

[sửa] Nhận xét

Nhận xét của nhạc sĩ Văn Cao: "Trong âm nhạc của Sơn, ta không thấy dấu vết của âm nhạc cổ điển theo cấu trúc bác học phương Tây. Sơn viết hồn nhiên như thể cảm xúc nhạc thơ tự nó trào ra. Nói như nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, người bạn già của tôi, "Trịnh Công Sơn viết dễ như lấy chữ từ trong túi ra". Cái quyến rũ của nhạc Trịnh Công Sơn có lẽ là ở chính chỗ đó, ở chỗ không định tạo ra một trường phái nào, một triết học nào, mà vẫn thấm vào lòng người như suối tưới. Với những lời, ý đẹp và độc đáo đến bất ngờ hôn phối cùng một kết cấu đặc biệt như một hình thức của dân ca hầu như không thay đổi, Trịnh Công Sơn đã chinh phục hàng triệu con tim, không chỉ ở trong nước, mà ở cả ngoài biên giới nữa ..."

[sửa] Sáng tác

Sau đây là một số sáng tác tiêu biểu của Trịnh Công Sơn:

  • Ướt mi (sáng tác đầu tay - 1958)
  • Bài ca dành cho những xác người (về sự kiện Tết Mậu Thân)
  • Biển nhớ
  • Bốn mùa thay lá
  • Ca dao mẹ
  • Cát bụi
  • Chiếc lá thu phai
  • Cho một người vừa nằm xuống
  • Còn tuổi nào cho em
  • Cuối cùng cho một tình yêu
  • Dấu chân địa đàng (Tiếng hát Dạ Lan)
  • Diễm xưa
  • Du mục
  • Đại bác ru đêm
  • Đóa hoa vô thường
  • Em còn nhớ hay em đã quên
  • Gia tài của mẹ
  • Hạ trắng
  • Hát trên những xác người (về sự kiện Tết Mậu Thân)
  • Huế, Sài Gòn, Hà Nội
  • Khói trời mênh mông
  • Lại gần với nhau
  • Lời buồn thánh
  • Lời thiên thu gọi
  • Một cõi đi về
  • Nắng thủy tinh
  • Ngày dài trên quê hương
  • Ngụ ngôn mùa đông
  • Ngủ đi con
  • Người con gái Việt Nam da vàng
  • Người già em bé
  • Nhớ mùa thu Hà Nội
  • Như cánh vạc bay
  • Như một lời chia tay
  • Nối vòng tay lớn
  • Nước mắt cho quê hương
  • Phôi pha
  • Quỳnh hương
  • Ru tình
  • Thành phố mùa xuân
  • Tình nhớ
  • Tình xa
  • Tôi ru em ngủ
  • Tôi sẽ đi thăm
  • Tự tình khúc
  • Vẫn có em bên đời (bài hát trong phim Pho tượng)
  • Vết lăn trầm
  • Xa dấu mặt trời
  • Xin trả nợ người
  • Yêu dấu tan theo

[sửa] Phương tiện

  • Thư mục ca khúc Trịnh Công Sơn

[sửa] Liên kết ngoài

Ngôn ngữ khác