АКЪВБИНАКВА РАЖВА(aшьх’арыуа цәазәашьа)

Материал из Wikipedia.

ХIуагIахъа рыхъазла магIын ду зму Абаза район гIаныршара сквшщарда цIуата ауатыкв йгIатаргитI. Ари ауыс йгьызным хIуа гIахъа рпахь йъадзагIагылыз. Тлахан-тлахан тшызрыгIапсауа арайон гIаныршара йащтаныкъваз апхъагылагIвчва ауыс ацIыхъвадза йгьырзынамырдзатI. АшвхIаусыгIваква атурых йахIвахуаштI.


УахьчIвала йатаркIвах Абаза район ауыс ауатыкв йгIаталтI, йатаркIвах азцIгIараква гIаншатI. ХIгIаджвыквцIара абзазара йалалра ахъазла амальква зымгIва гIахIрысабапма? ХIара-хIара ауыс хIгьамзарархума? Арат азцIгIараквала щардагIвы тшырзынахIырхатI, йхътIыта зажва зхIварныс зборчта йыззыпхьадзаз хIрынйатI. УахьчIва акъвбинаква ражва швхIырдыритI. Абаза район йащатахуш акытква рбзазагIвчвагьи рхъвыцща рхIварныс агазет анапаква рзалхIхуаштI. Ари ауысла «Абаза» жвлара мгIвайсра ауагIахъа Совет агвныргIвыраквагьи гIахIадзарквын апхьагIвчва шврыхахIыргIвазуштI.



«МОМО» ХIХIВАРНЫС ХIГЬАХВИТЫМ»


    ХIуагIа арайон ауыс ацIыхъва йтагылищтара сквшщарда цIитI. Арайон гIаныршара гIаргванхитI, “йхIылапI, йхIпсыпI” шырхIвауа апшта, абазакIгьи ауи дадымгылуата, дазыразымкIва дгIанхара гьатахъым. Арайон административна органта йаланакIуайа? Ахъада йзаместительква, апрокуратура, асуд, медицина, арыпхьара, культура, спорт хъвшараква ауасамцара. Ауат рпны йапшым аъачIвагIагIвчва нхуштI. Арайон йапхъахауата йыззыхIтахъу дырра бзи зму ъачIвагIагIвчва гIадзынхIыргылырныс акIвпI. ЦIабыргыпI, азджьакIгьи гIапсуштI. ЙгIахIахвпIта, арайон квта нхара йгIайлуш мшигIадза гIвагвана ауыра рчпуштI. Абашта айсра Ду апхъала Къвбина уалагата Бибаркт йазцауата мгIва щтIарцIун, ауаса ауи айсра йапнакъьан йъагIашIасыз йгIанхахтI. Район гIаншата, ауи амгIвагьи надырдзахзарквын, абаза кытква рбжьаныкъвара майрахушын.
    Район аныргIалра ахъазла ахча щарда уымазара атахъыпI. ЗаманкI Московска поселок район квтата йырчпарныс йаквдырпшуан, ауаъа йамудзузтынгьи, “район гьхIтахъым” - хIхIварныс хIгьахвитым. ПсыжвызтI, КъарапагвазтI, АлбыргIанызтI . арайон квта ъандыргIаллакIгьи хIадгылра атахъыпI. Район швабыжта хIазыбжапI, кIьыдата ахча хIызгIайуаштI, хIкытква йрыквшвуш айхIахуштI. Ужвы хIшаъула, районта хIызлазлакIгьи, ауагIахъа уысква йабаркIыта ахча гьырзалхым. ЦIабыргыпI, йутахъу, уыззыбжу зымгIва уыдзхъагылата район зынгьи йгьузыгIаныршушым. ХIуагIа срыхIвитI: абазаква, ажвакIгьи аламкIва, арайон чпара атахъыпI. Аквта ъанызлакIгьи, арайон гIаныршара схъатала садгылитI, абазаква зымгIвагьи ауи йаквгIазшIыститI.


КЪВАПСЫРГЬАН СахIатгьари Къвбина кыт ахIбачва р-Совет аунашвачпагIв.


«ХIБОРЧ ХIЫРХЪЙАРНЫС ЙХIЫХЪВДАКВПI»


    УагIахъала район хIаздзыштI, ауи ажва гьалам. ХIшвхъымса мажа гIадыргылра хIапшIагылтI. АчкIвынчва Москва йаъан, адгьыл ауыс йащтаныкъватI. «Момо» хIхIварыквын, хIрайон гIаныршара зтахъым напIы йасуаштI. Кьангьашра гIауылашвауата уыскIгьи ацIыхъва утагылра гьатахъым. «ЙхIчпуштI, йгIахIыдахIвуаштI» - хIва йрыбагъьауамца уымгIвайс. Ауи акIвмызтын, йуыдзхъагылугьи йгвы кIахIуштI. Арайон гIаныршара Хубиев В. йунашвачпара азаманищтарагьи йызнымкIва йгIащтIырххьатI. Ужвыгьи йгIапшIадыргылуа, Московска поселок акIвымкIва йъашвтахъу датша зджьара йшвчпа аквта. ХIуагIахъа йырзынарху ахабза лшара щарда гIахIнатитI. ЗымгIвагьи тшацIахIырхъата район гIаныршарала амальта йаъу гIахIымрысабапкIва йгьауыхуашым.


ХIАРАТОКЪВА Рауф апенсионер.



«ХIЫЛАХЬ ХIАРА ЙХIНАПIЫЦIАХПI»


    Абаза район гIаныршарала адгалра уысква зымгIва хъйахьатI, абюллетеньква шаъазлуш щаквхIыргылтI, алхыгIвчва рсписокква хIазырпI. Ужвы йгIанхаз ауагIа ражва акIвпI. Абаза район йаланакIуашта йызквдырпшуа ЙынджьыгьчкIвын, Къарапагва, Къвбина, Дружба, Заречна, Псыжв, АлбыргIан кытква рбзазагIвчва рнапIщтыхра акIвпI хIапхъахьыла хIуагIахъа рылахь зпщылазлуш. ХIара ауагIа хIрылапI, хIвансхIванквакIгьи хIзыгIадзитI, ауаса йсрыбагъьауата йсхIвитI: Абаза район ззыгIанымшуш швхIаусыгIвакIгьи гьаъахым, ауыс абгата йызпщылу ауагIахъа ртшдырра акIвпI. ЦIабыргыпI, абаргвыраква рыцIа хIрынйуштI Дружба йгьи Заречна рпны. Арат агIвкыткI рбзазагIвчва рхъвыкI ахIа йадамызтынгьи, хIуыс йацыркIта, хIара, абазаква, хIыуа ауи тазщахIуш дгIахIылцIуазтын, хIхъахв шхIымдырхуа рыбагъьа ауаштI. Дружба йгьи Заречна гIахIылалырныс рмудзузтынгьи, район аъазлуштI. Йауа ухIварыквын, “Къарча-Черкес Республика апны зпхьадзара мачIу абаза уагIахъа рхвитнагIаква хчара ауысла” КЧР ахабза йцIыхъвахауата йаларцIахыз апсахраква рыпкъ йтата арайон йаланакIуаш акытква рбзазагIвчва напIы шщтIырхыз акIвпI йгIарпхьадзуш. ЙгIахIахвпIта, Дружба муниципальна гIаныршара йаланакIуа Къарапагва кыт абзазагIвчва рнапIщтIыхра акIвпI магIны змазлуш.
    «АшIыпIа хъаунашвахъцIара адгалрала амальква руысла” й-131-хауа а-Федеральна хабза й-24-хауа астатья апкъ йтата, референдум акIвхIмыршауата, напIщтIыхрала ауыс алхIыргуштI. Ауаса йанаъазара, агитация нхараква акIвхIыршарныс хIахвитпI.
    Къвбинала гвыгIвбаракIгьи гьсымам. Акыт совет адепутатква, ажвлара апхъагылагIвчва унагIвипхьадза йрыдынхалуаштI. НапIщтIыхра зквшвауа рыуа заджвы дгIанымхауата декабрь а 25 алхра участка йгIадгылырныс рборчпI. АгIайра зчвыбаргву амашинаквала, автобусквала йгIадхIрыгуаштI.
    АзджьакI ужвы йалаган арайон квта ъанызлуш дрыхъынхIвитI. Йуымщыс амшв ачва ахъухуашма? УахьчIвала йхъаду район гIаныршара акIвпI, ауи йаквтахуш уацIыхъван йбергьыльхуштI. Абаза район гIаншитIхIва, хIуагIахъа Россия йыгьтыцIхуашым, ареспубликагьи йгьалцIхуам. Арайон шIыц ащапIы йхвынгылындзкIьа акытквала акврыдзраква йызлаз арайонква рбюджетква рпны йгIарбапI, ауаса йанаъазара, асквш 2006 ауацIа ауат йгIарылцIуала хIбзазуштI. Зпхьадзара мачIу ауагIахъаква йырзынарху а-Федеральна хабза, зпхьадзара мачIу абаза уагIахъа йырзынарху КЧР ахабза рыпкъ йтата Абаза район ахча азгIайуаштI. Ауи гвыбзыгъата, хIазсакъуата йгIахIрысабапырквын, закIы хIапшхуштI. Сара йхъасцIитI хIацIагылуазтын, район шхIауаш. ХIгIапсарыгьи, хIдзышыргьи, ауи ащаквгылра жвасквша аквдзыргьи, йгIахIыцIагылуа абанпараква рпахь хIнапа цкьазлуштI. Абазаква, тшшвзынасырхитI: ари азын зымгIвагьи хIацIашвыргыл, хIацшIакIта хIажва хIшвырхIва. ХIуагIахъа рылахь уахьчIва йбзазауа хIакIвпI йызнапIыцIу.


АРХАГЪ Къвырман Къвбина муниципальна гIаныршара ахъада.


ХIЦIХЪВАЖВА ХIХIВАРНЫС ЙАГIАПI.


    КЧР АуагIа Айззара ащаквыргылрала йгьи КЧР а-Президент Батдыев М. й-Унашвала Абаза район гIаныршарала комиссия нхитI. Ауи унашва ахъицIитI КЧР а-Правительства а-Председатель Къардан Алик.
    Район шIыц гIануыршара ахъазла швъа щарда адугалра атахъыпI: арайон йалалуаш акытква раъаща гIахъызтIуа, абзазагIвчва район шыртахъу гIазырбауа, ауи ащатала ауагIа разцIгIара злакIвуыршуш.
    Хабзала ауат кьазу ащтацаща рымапI. Ахабза апкъ йтата, ауагIагьи гIван-хын алхраква йрылагIымжьуата, Абаза район гIаныршарала анапIщтIыхра арайонквала ахъадакви адепутаткви ралхраква анакIвшуш декабрь а 25 йазыгIгатI. «Къарча-Черкес Республика апны зпхьадзара мачIу абаза уагIахъа рхвитнагIаква хчара ауысла. КЧР ахабза йгIащтIыхIхыз ауыс йацхърагIатI - Абаза район йалалуаш кыткытла рбзазагIвчва рнапIщтIыхра акIвшуштI. Ауаса ари аъаща къару ъадзаму асквш ацIыхъвадза акIвпI. «АшIыпIа хъаунашвахъцIара адгалрала амальква руысла» й-131-хауа Федеральна хабза йгIайуа асквш январь а 1 абзазара йалалуаштI, апсахраква ащтагIайуаштI. Ауи йгIалцIла асквш ацIыхъвадза хIуыс хъйара атахъыпI. АуагIа напIгIвымшкIла йгIапхьадзахра атахъыпI. Ауи амщтахь КЧР АуагIа Айзтахъу ашвъаква шнахъауала щаквыргылра нарахвуаштI. Ауыла ареспублика ауа цIала йчпачIву хъйуштI. УадыргIвана Москва апны КЧР а-Парламент ащаквыргылра апкъ йтата щаквыргылра нарахвитI. Ауи агIан акIвпI арайон гIаншата йпхьадза анауаш. 
    Декабрь а 25-дза йнахIмырдзауата йгIахIрыласыргьи ауашын. ХIайкьангьашын, хIгвжважвауа ацкIысгьи ауагIа хIрыдынхалырквын рыцIа йсабапта хIангIалтI. Акомиссия йалу акытква радминистрацияква рхъадаква гIазшIыртын ауагIа анапIщтIыхра йшаздрыхIазыруашла йрачважватI. Акыт советква рдепутатква Абаза район гIаныршара йшацыркIуала ащаквыргылраква дрыхIазыртI. ЙаъапI ужвыгьи азцIгIараквакI, ауаса уахьчIвала йхъаду анапIщтIыхра шакIвшуш акIвпI. Декабрь а 25 угIалагата а 31-дза хъащтIых хIымамкIва хIынхуштI. Алхра комиссияква рпынгьи апхьадзараква щардачвазлуштI, йауа ухIварыквын, арайон йалалуаш акытква рбзазагIвчва амуниципальна гIаныршараква рыхъазлагьи, арайон ахъазлагьи кIьыда-кIьыда напIы щтIырхуаштI. Абаза район гIаныршарала абюллетеньква йтарымщахIауата йрылапшта, агIарбараква гIадрыбергьыльта, агазет анапаква йгIарыквшвара атахъыпI. Ауи агIан къару айауитI. Арат ауысква адызгалуашгьи йрыдынхалитI.
    Абаза район гIаныршара жвыхвсквша руацIа хIуагIахъа ацIыхъва йтагылапI. АзцIгIаракIгьи ауи апш ауырата йгылазлара гьатахъым. Ари азын хIацшIакIта хIажва хIшвырхIва.


БЫДЖЬ Исмель КЧР АуагIа Айззара (а-Парламент) адепутат, Абаза район гIаныршарала акомиссия йалу.