Күсимов Таһир Таип улы

Википедия – ирекле энциклопедия

Күсимов Таһир Таип улы, генерал-майор, Советтар Союзы Геройы. 1909 йылдың 14 февралендә Ырымбур губернаһының Верхнеурал өйәҙе Күсем ауылында (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Әбйәлил районы) донъяға килә. 1986 йылдың 10 майында донъя ҡуя. Өфө ҡалаһында ерләнгән.

  • 1928-1932 йылдарҙа Ҡазандағы берләштерелгән татар-башҡорт хәрби мәктәбендә белем ала.
  • 1936 йылда Новочеркасскийҙа атлы ғәскәрҙәр командирҙары курсында хәрби әҙерлек үтә. Унан ҡайтҡас, бер аҙ ваҡыт ТатЦИК исемендәге уҡсылар дивизияһында айырым кавалерия эскадроны командирының урынбаҫары була.
  • 1938-1941 йылдарҙа Кавказ аръяғы хәрби округының, 77-се Әзербайжан тау-уҡсылар дивизияһының махсус разведка эскадронының командир итеп хеҙмәт итә.
  • 1942 йылда 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының 1-се (275-се) полктың командиры.
  • 1943 йылда Днепрҙы аша сығыу өсөн полк командиры Таһир Күсимовҡа, ошо операция ваҡытындағы батырлыҡтары өсөн Советтар Союзы Геройы тигән исем бирелә.
  • 1947 йылда М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академияһынул алтын миҙалға тамамлай.
  • 1951 йылда Генераль штаб академияһын алтын миҙал менән тамамлай.
  • 1945-1963 йылдарҙа кавалерия дивизияһының штаб начальнигы, тау-уҡсылар дивизияһының, мото-уҡсылар дивизияһының командиры, Төркөстан хәрби округында армия корпусы командирының урынбаҫары.
  • 1963—1969 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының хәрби комиссары. РСФСР (1947—1951, 1951 — 1955), Төркмән ССР-ы (1959— 1963), БАССР (1969—1971) Юғары Советтары депутаты итеп һайлана.
  • 1969 йылда отставкаға сыға.

Генерал Күсимов ике Ленин ордены, Ҡыҙыл Байраҡ, 1-се дәрәжә Ватан һуғышы, ике Ҡыҙыл Йондоҙ ордендары менән бүләкләнә. Өфөлә ул йәшәгән йортта мемориаль таҡтаташ ҡуйылған. Уның тыуған ерендә — Әбйәлил районының Күсем ауылында музей эшләй.

[үҙгәртергә] Әҙәбиәт

  1. Рәшит Шәкүр. Арҙаҡлы башҡорттар. Ғилми-биографик очерктар. Тулыландырылған 2-се баҫмаһы. Өфө, 2005.
  2. Башкортостан: Краткая энциклопедия. - Уфа: Научное издательство "Башкирская энциклопедия", 1996.