މައިދާ
ވިކިޕީޑިއާ އިން
Stomach | |
---|---|
The location of the stomach in the body. | |
Diagram from cancer.gov: * 1. Body of stomach * 2. Fundus * 3. Anterior wall * 4. Greater curvature * 5. Lesser curvature * 6. Cardia * 9. Pyloric sphincter * 10. Pyloric antrum * 11. Pyloric canal * 12. Angular notch * 13. Gastric canal * 14. Rugal folds Work of the United States Government |
|
Latin | Ventriculus |
Gray's | subject #247 1161 |
Nerve | celiac ganglia, vagus[1] |
Lymph | celiac preaortic lymph nodes[2] |
MeSH | Stomach |
Dorlands/Elsevier | g_03/12386049 |
މިއީ ހަޖަމުކުރާ ނިޒާމްގައި ހިމެނޭ ގުނަވަނެކެވެ.މައިދާ ނުވަތަ (އިނގިރޭސި ބަހުން: Stomach) އަކީ ބަނޑެވެ. ބޭސްވެރިކަމުގެ ދުނިޔޭގައި ބޭނުންކުރާ ގެސްޓްރިކް،ގެސްޓްރޯ (Gastric/Gastro)މިބަސްތަކުން ދޭހަކޮށްދެނީ ބަނޑާއި ގުޅުންހުރި، ނުވަތަ މައިދާއާ ގުޅުންހުރި މިހެންނެވެ.
ފިހުރިސްތު |
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ވަޒީފާ
- ކާތަކެތި ގުދަންކުރުން ނުވަަތަ ރައްކާކުރުން
- އާދައިގެ ސާދާ މާއްދާތައް ހަށިގަނޑަށް ނެގުން، ނުވަތަ ދެމުން: މިސާލަކަށް ފެން
- ކާތަކެތި މައިދާ ޖޫސް އާ އެއްކޮށް މިކްސްކުރުން
- މައިދާ ޖޫހާ މަސްހުނިކުރެވިފައިވާ ކާތަކެތި(Chyme) ނުވަތަ ކައިމް މަޑުމަޑުން ކުޑަ ގޮހޮރުގެ ފުރަތަމަ ބަޔަށް ފޮނުވާދިނުން
- ގެސްޓްރިކް އެސިޑް އުފެއްދުން : ދުވާލެއްގެ މައްޗަށް ގާތްގަނޑަކަށް 3-2 ލިޓަރުގެ ގެސްޓްރިކް އެސިޑް މައިދާގެ ސެލްތަކުން އުފައްދައެވެ. ގެސްޓްރިކް އެސިޑް ދޫކުރާ މިންވަރު އާއްމު ގޮތެއްގައި ހެދުނު ގަޑީގައި މަތިވެފައި ހަވީރު ގަނޑީގައި ދަށްކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ގެސްޓްރިކް އެސިޑް ދޫކުރަނީ ޕަރައިޓަލް ސެލް(Parietal cell) ތަކުންނެވެ.
- މައިދާގެ ސެލްތަކުން އުފައްދައި ދޫކުރާ ގެސްޓްރިކް އެސިޑް(Gastric acid) ނުވަތަ ހައިޑްރޯކްލޮރިކް އެސިޑް(HCL) ގެ އެހީގައި މައިދާއަށް ކާތަކެތީގެ ޒަރީޢާއިން ވާޞިލްވާ ޖަރާސީމްތައް ނައްތައިލުން
- މައިދާ އިން ދޫކުރާ އެންޒައިމްތައް ކަމަށްވާ ގެސްޓްރިކް ލިޕޭސް(Gastric lipase) އަދި ޕެޕްސިން(Pepsin) ސަރުބީ އަދި ޕްރޮޓީން ހަޖަމުކުރުމަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ. ޕެޕްސިން އަކީ ޕެޕްޓިކް ސެލް(Peptic cell) ތަކުން އުފައްދައި ދޫކުރާ ޕެޕްސިނަޖަން(Pepsinogen) އިން އުފެދޭ މާއްދާއެކެވެ.
- ލޭގެ ރަތް ސެލްތައް އުފެއްދުމުގައި އެހީތެރިވެދިނުން
- މައިދާއިން ބޭރުކުރާ ހައިޑްރޯކްލޮރިކް އެސިޑް އަކީ ދަގަނޑު ހަށިގަނޑަށް ދެމުމަށް އެހީތެރިވެދޭ އެއްޗެކެވެ. - މައިދާ އިން އުފައްދާ އިންޓްރިންސިކް ފެކްޓަރ(Intrinsic factor) އަކީ ވިޓަމިން ބީ12 ހަށިގަނޑަށް ދެމުމަށް އެހީތެރިވެދޭ އެއްޗެކެވެ. އިންޓްރިންސިކް ފެކްޓަރ އުފައްދަނީ ޕަރައިޓަލް ސެލް(Parietal cell) ތަކުންނެވެ.
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] އެނަޓަމީ
މިއީ ހަޖަމު ކުރާ ނިޒާމްގައި ކާތަކެތި ހިގާ ހޮޅި އާ ކުޑަ ގޮހޮރު އާ ދެމެދު އޮންނަ ގުނަވަނެކެވެ. މައިދާ އަކީ ތޮޅިއެއްގެ ބައްޓަމަށް އެތެރެ ހުސްކޮށްއޮންނަ މަޑު މަސް އިން އުފެދިފައިވާ ގުނަވަނެކެވެ. ކާތަކެތި ހަފައި ދިރުވުމަށްފަހު، އަންނަ ހަޖަމުކުރުމުގެ ދެވަނަ މަރުޙަލާ ފުރިހަމަ ކުރަނީ މައިދާގެ ތެރޭގައެވެ. ހަޖަމުކުރާ ނިޒާމްގައި ހިމެނޭ އެންމެ ފުޅާ ބަޔަކީ ވެސް މައިދާއެވެ.
މައިދާ އާ ކާތަކެތި ހިގާ ހޮޅި ގުޅޭ ހިސާބަށް ކިޔަނީ ކާޑިއެކް އޮރިފިސް(Cardiac orifice) އެވެ. މައިދާގެ ނިމޭ ކޮޅުން މައިދާ އާ ކުޑަ ގޮހޮރު ގުޅޭ ހިސާބަށް ކިޔަނީ ޕައިލޯއިކް އޮރިފިސް(Pyloric orifice) އެވެ.
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ބެހިފައިވާ ބައިތައް
މައިގަނޑު 4 ބަޔަކަށް މައިދާ ބެހިފައި ވެއެވެ.
- ކާޑިއާ: ކާތަކެތި ހިގާ ހޮޅި ގައި ހުންނަ ކާތަކެތި ދަނީ މިބައި ހުރަސްކޮށެވެ.
- ފަންޑަސް:
- ޖިސްމު: މިއީ މައިދާގެ މެދުގައިވާ މައިދާގެ މައިގަނޑެވެ.
- ޕައިލޯރަސް: މިއީ މައިދާ ގެ އެންމެ ފަހު ބަޔެވެ. މައިދާ ކުޑަ ގޮހޮރުއާ ގުޅެނީ މިބައި ނިމޭ ހިސާބުންނެވެ. އެހެންކަމުން ކުޑަ ގޮހޮރަށް މައިދާގައި ހުރި ތަކެތި ހުސްކޮށްލުމަށް މިބައި އެހީތެރި ވެދެއެވެ.
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] މައިދާ އަށް ލޭފޯރުކޮށްދިނުން
މައިދާގެ ބައިތަކަށް ލޭ ފޯރުކޮށްދެނީ ތަފާތު 5 އާޓަރީ އަކުންނެވެ. އެއީ އަންނަނިވި 5 އާޓަރީ އެވެ.
- ކަނާތު ގެސްޓްރިކް އާޓަރީ
- ވާތު ގެސްޓްރިކް އާޓަރީ
- ކަނާތު ގެސްޓްރޯ-އެޕިޕްލޮއިކް އާޓަރީ
- ވާތު ގެސްޓްރޯ-އެޕިޕްލޮއިކް އާޓަރީ
- ކުރު ގެސްޓްރިކް އާޓަރީ
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] މައިދާގެ ވަޒީފާތައް ކޮންޓްރޯލްކުރާ ނާރުތައް
މިގޮތުން މައިދާ އާ ނާރުތަކުގެ ނިޒާމްގައި ހިމެނޭ 3 ނާރެއް ގުޅިފައި ވެއެވެ.
- ކުރިމަތީ ގެސްޓްރިކް ނާރު
- ފަހަތު ގެސްޓްރިކް ނާރު
- ސީލީއެކް ނާރު ޕްލެކްސަސް
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ހިސްޓޮލޮޖީ
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ފަށަލަތައް
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ގްލޭންޑްތައް
- ކާޑިއެކް ގްލޭންޑްތައް
- ޕައިލޯއިކް ގްލޭންޑްތައް
- ފަންޑިކް ގްލޭންޑްތައް
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ދޫކުރާ ހޯރމޯންތައް
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ގެސްޓްރިން
- މި މައުޟޫޢާ ގުޅޭ ޚާއްޞަ މަޒުމޫނު: ގެސްޓްރިން
ގެސްޓްރިން ނުވަތަ (އިނގިރޭސި ބަހުން: Gastrin) އަކީމައިދާގެ ޕަރައިއިޓަލް ސެލް(Parietal cell) ތަކުން ގެސްޓްރިކް އެސިޑް ބޭރުކުރުމަށް ބާރުއަޅާ ހޯރމޯން އެކެވެ. މިހޯރމޯން ދޫކުރަނީ މަޢިދާ އަދި ކުޑަ ގޮހޮރުގައި ހިމެނޭ ޖީސެލް(G Cell) ތަކުންނެވެ. ގެސްޓްރިން ހޯރމޯން ދޫކުރަނީ ލޭގެ ތެރެއަށެވެ. މައިގަނޑު 3 ވައްތަރެއްގެ ގެސްޓްރިން ހުރެއެވެ. އެއީ
- ގެސްޓްރިން-34
- ގެސްޓްރިން-17
- ގެސްޓްރިން-14
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ޣްރެލިން
- މި މައުޟޫޢާ ގުޅޭ ޚާއްޞަ މަޒުމޫނު: ޣްރެލިން
ޣްރެލިން ނުވަތަ (އިނގިރޭސި ބަހުން: Ghrelin) އަކީ މަޢިދާގައި ހުންނަ ޕީޑީ1(P/D1) ސެލްތަކުން ދޫކުރާ ހޯރމޯން އެކެވެ. މިހޯރމޯންގެ ސަބަބުން ކާހިތްވުމަށް ބާރުއަޅައެވެ. ނުވަތަ ކާތަކެތި ކެއުމަށް ހިތްޖެހޭގޮތް ވެއެވެ. ހަށިގަނޑުގައި ޣްރެލިން ގެ ލެވެލް ކެއުމުގެ ކުރިން މަތިވެ، އަދި ކެއުމަށްފަހު ދަށްވެގެން ދެއެވެ.
އެންޓީރިއޯ ޕިޓޫއިޓަރީ ގްލޭންޑް އިން ގްރޯޘް ހޯރމޯން ދޫކުރުމަށް ވެސް ޣްރެލިން ބާރުއަޅައެވެ. ބަލީގެ ބައެއް ޙާލަތްތަކުގައި ޣްރެލިންގެ ލެވެލް ދަށްވެ، މާއަވަހަށް ފުރިފައި ހުންނަ އިހްސާސް ބަލިމީހާއަށް ވާގޮތްވެއެވެ.
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ސޯމަޓަސްޓެޓިން
- މި މައުޟޫޢާ ގުޅޭ ޚާއްޞަ މަޒުމޫނު: ސޯމަޓަސްޓެޓިން
ސޯމަޓަސްޓެޓިން ނުވަތަ (އިނގިރޭސި ބަހުން: Somatostatin) އަކީ ސިކުނޑިގެ ތެރޭގައިވާ ހައިޕޯތަލަމަސް ގައި އިންނަ ޕެރިވެންޓްރިކިއުލާ ނިއުކްލިއަސް(Periventricular nucleus) ، މައިދާ، ޗިސްމޭ، ފަދަ ގުނަވަންތަކުން އުފައްދައި ދޫކުރާ ޕެޕްޓައިޑް ހޯރމޯން އެކެވެ.މައިދާގައި މިހޯރމޯން ދޫކުރަނީ ޑެލްޓާ ސެލް(D Cell) ތަކުންނެވެ. ޗިސްމޭ ގައި މިހޯރމޯން ދޫކުރަނީ ޑެލްޓާ އައިލެޓް ސެލް(δ islet cell) ތަކުންނެވެ.
[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ] ބަލިތައް
- މައިދާގެ ފާރު
- ބަނޑުގައި ރިހުން
- ބަނޑުގައި ވައިހެދުން
- ޒޮލިންގާ އެލިސަން ސިންޑްރޯމް
- ގެސްޓްރިކް އެސިޑް ނުއުފެއްދުން
- ގެސްޓްރިކް އެސިޑް އުފެއްދުން މަދުވުން