Don Camél (félm)

From Wikipedia

Artécol in dialèt arzân

Don Camél l’é un félm dal 1952, dirèt dal regésta Julien Duvivier.

L’é la préma dal j-avintûri ‘d la furtunêda sèria cun al ‘stès nòm, trâta da i lèber scrèt da Giovannino Guareschi.

Don Camél e Pepòun prûnt a fêr i casôt
Don Camél e Pepòun prûnt a fêr i casôt

Contents

[edit] La stòria

La stòria l’é mésa a Bresèl, un paeşèin in avêrta campâgna, in pruvîncia ed Rèz, ânca se còst al vîn mai dèt int al léber, dōve al pâroch Don Camél e al séndech cumunésta Pepòun Butâs în in lôta cunténva un dé a drê cl’êter.

Tót dû a tèinten ed dêres cûntra in tót i môd sibèin che dôp a 'gh la chêven dèspes a catêr ‘n’ acôrd che al vâga bèin a tó dû ind al sô quistiòun. Divêrsi vôlti Don Camél al vîn cridê dal crucifés ed l' altêr magiōr ‘d la cēşa a câvşa dal só temperamèint fugôş .

Soquânti ragiòun di scûnter în:

  • al batèişem dal fiôl dal séndech

La mujêra ed Pepòun la pôrta al fiōl a batzêr, al nòm sciēlt da Pepòun l’é "Antonio Libero Lenin": Lenin in unôr ed l'idutrinadōr ed la Rivolusiòun d’Utòber. Don Camél al rifiûta rabiōş agh dîş: "E allora fatelo battezzare in Russia!", la mujêra ed Pepòun la s’ ufènd e la và via. Don Camél a’s fa grând cun al Crést ed l'altêr, ch‘ l’ al crîda e agh dîş che se al putèin al murés, an pré mìa andêr in Paradîş perché an n’é mìa batzê. Mèinter Don Camél al tèinta ed sustgnîr al só ragiòun, èco che a vîn dèinter Pepòun cun al ragasōl in brâs, e l’insést perché al vègna batzê cme al vôl ló. A se spôsten ind la tòra campanâria per decéder cun i pógn chi gh’à ragiòun.
Pepòun: "Vi chiedo la cortesia di ricordarvi del mio fegato: ho ancora i postumi di quella sventagliata di mitra (a’s riferés al peréiod ed quând l’êra partigiân)".
Don Camél: "Stai tranquillo che te li piazzo (i pógn) tutti al piano superiore!".
Don Camél al và avânti decîş, Pepòun l‘ é indecîş e al tèm l'aversâri mó al partés subét cun un dirèt.
An s’ vèd mìa sa sucêd dôp per un câmbi ed sēna, mó a la fîn Pepòun, mèinter a’s jósta al vistî al dîş: "D'accordo, avete vinto voi".
Don Camél: "Come lo chiamiamo, allora, questo fantolino?"
Pepòun: "Antonio Libero Camillo".
Don Camél al cunclód cun al dîr: "E allora lo puoi chiamare Lenin: vicino ad un Camillo, quei tipi lì non funzionano".

  • l'inavgurasiòun ed la Cà dal Pôpol
  • al siôper di cuntadèin
  • ‘na partîda ed balòun ind al tèimp ed l'inavgurasiòun ed la Cà Giardèin ‘d la cēşa.
  • al matrimòni cuntrastê tra dû zôven, ló fiōl ed comunésta, lê fiōla ed réch padròun ed tèri.

A la fîn, a câvşa ed ‘na lîte generêla, Don Camél al vîn spidî a fêr al pâroch in un paeşèin ed muntâgna: còsta l’é la punisiòun dêda dal vèschev perche' Don Camél l’à tôt pêrta a la scasutêda scupiêda in paèiş, butând zò dodés aversâri.

Ânca se, in polética, în inséma a dō rîvi cuntrâri, Prēt e Séndech a’s rispèten e an gh’àn mìa ed dòbit a intervgnîr in favōr ed cl' êter o a fêregh un sègn ed riguêrd, arcgnusènden al valōr. Dû fât cme sègn în quând Don Camél al mûnta inséma al quadrê ed la bòcs e al bóta zò in pôch secònd al bucsór ch’ l’ îva scunfét al campiòun lochêl e al séndech; cl' êter, quând al Séndech, la giûnta comunêla e la bânda dal paèiş a vân a la stasiòun a salutêrel e avgurândegh "prûnta guarigiòun" e un râpid artōren al paèiş (in realtê' tōt a sân che Don Camél al vîn mandê via per punisiòun, mó nisûn l’ al cunfèsa).


[edit] Curiositê

  • Cun un cèch côlp ed gèni, in tóti al sînch pelècoli che mèt’ insèm la sèria, Fernandel (che ed sôlit ind al versiòun italiâni di sô félm l’êra dupiê dal genvèis Lauro Gazzolo), l’é stê fât invēci dupiêr da Carlo Romano (1908-1975), cgnusû ânca cme vōş italiâna ed Jerry Lewis. La sciēlta la s’é mustrêda perfèta (Gazzolo an sré mìa stê asê "sangvégn" e dal rêst sèmbra ch’agh gnès mìa bèin la parlêda emiliâna-rumagnôla...) e in efèt incô a gh’ l’à câvaren mìa a ‘d arcgnòser "Don Camél" sèinsa la vōş ed Romano.
  • Ind la versiòun in inglèiş la vōş ch’ la racûnta l’é 'd Orson Welles.
  • I d’ed dèinter ed la cēşa de sta avintûra e ed còli dō dôp “Al ritōren ed Don Camèl” e “Don Camèl e l'onorèvol Pepòun" în in un teâter pr' al riprèişi dal cinéma.
  • La versiòun francèişa la preşèinta dal sēni ch' an gh’în mìa in còla italiâna cme la nâsita dal vidèl ed Filôt, ad ôvra ed Don Camél; la sēna dōve la Gîna e al Mariulèin a’s botèn ind al fióm per masêres; un cèch descōrs fra Don Camél e la Madòna. E la barófa fra Don Camél e i "rinfôrs" gnû da la sitê per dêr mân fôrt a i scioperânt, che ind la versiòun francèişa l ‘é pió cêra e la dûra di pió.

[edit] J atōr

  • Fernandel: Don Camél
  • Gino Cervi: Pepòun
  • Vera Talchi: Gîna Filôt
  • Franco Interlenghi: Mariulèin Brósch
  • Saro Urzì: Brósch
  • Charles Vissière: Al Veschèv
  • Leda Gloria: Sgnōra Butâs
  • Luciano Manara: Filôt
  • Mario Siletti: Stilèti
  • Marco Tulli: Al şmîls
  • Sylvie: Sgnōra Cristèina
  • Giorgio Albertazzi: Don Pêder
  • Ruggero Ruggeri: Gesó (la vōş)
  • Paolo Stoppa: Marchèti
  • Emilio Cigoli: La vōş ch' l' arcûnta

[edit] Chiêter ed la sèria

E un arfacimèint:

  • Don Camél (dal 1983)

[edit] Colegamèint d'ed fôra