Teâter Ariôst (Rèz)

From Wikipedia

Artécol in dialèt arzân

Teâter Ariôst
Teâter Ariôst

Il Teâter Ariôst (Teatro Ariosto in italiân) l’é al secònd di trî teâter ed Rèz dôp al Teâter Municipêl e préma dal Teâter Cavalerésa. Al vîn só da ‘na pêrta ed Piâsa 'd la Vitôria, ind al cōr antîgh ed Rèz, in dō gh'é ânca chiêter dû, al gh'à ed fiânch al Teâter Cavalerésa.

Intitolê al poēta Ludovico Ariosto, l’é stê fât int al 1878 inséma al sèndri dal Teâter ed la Sitadèla, tirê só tr’ al 1740 e 1741 só progèt ed Antonio Cugini e bruşê in un incèndi int al 1851. Sègn dal stâbil dal setsèint a’s vèden incòra lòungh a la fîla dal clòuni ch’ la sègna i cunfîn ed la parèida a mezdé dal teâter, cla dà vêrs Cōrs Cairoli. Secònd la môda ed la fîn dal XIX sècol e só dmânda 'd la citadinânsa, l'Ariôst l’é stê progetê cme politeâma, oséja cme spâsi teatrêl a ûş divêrs: l’êra druvê sia pr’ al rèciti ed prôşa sia pr' i spetâcol cun di cavâi. L'impiânt architetônich l’é andê a drê al mudèl di politeâma inglèiş e francèişi: la scalinêda l’à ciapê la fōrma a mèz sèirc e la strutûra a pêlch, mantgnûda pr’ al secònd ōrden, l’é stêda cambiêda al prém e al têrs da galeréi ònichi. Int al 1927 a s’é més a mân a ‘na grôsa revisiòun: a s’é zuntê la bûşa per l'orchéstra, în stêdi tôti vìa al strutûri necesâri a i spetâcol cun i cavâi e estêren e intêren în stê piturê ed nōv da Anselmo Govi cun mutîv tardo-liberty; da nutêr la grânda pitûra a frèsch ed la cópla, cun dal figûri ed fât ed l' Orlando furioso e cun d’intôrna a la bês ‘na fâsa dōve în scrèti al prémi rémi dal poēma. L'ûltem grând intervèint ed restâver dal teâter l’é stê int al 1981. Ind al Teâter Ariôst adèsa a ‘gh vînen fât préma ed tót di spetâcol ed proşa; al só cartlòun al vîn fât da la diresiòun artéstica ed la fondasiòun "I Teatri" ed Rèz in dal ‘stès mumèint che vînen fât quî dal Teâter Municipêl Romolo Valli (al pôst per celèinsa ed la lérica arzâna) e dal Teâter Cesare Zavattini (cgnusû ânca cme Teatro Cavallerizza, destinê per lo pió a spetâcol ed mûşica ed pûnta, prôşa ed ricêra, e bâl dal dé d’incô). La tgûda dal Teâter l’é ed 780 pôst, la stagiòun ed prôşa la cumîncia ed sôlit in novèmber per la finés in mêrs.

«
Le donne, i cavallier, l'arme, gli amori,

le cortesie, l'audaci imprese io canto...»

(Al prémi rémi da l'Orlando Furioso ed Ludovico Ariosto)

Sît di Teâter.

In other languages