Zuntz optiko
Wikipedia(e)tik
Zuntz optikoa hari itxurako uhin gida bat da. Beirazkoa (zehazki, polisiliziozkoa) izan ohi da, baina plastikozkoa ere izan daiteke eta potentzia optikoa (luminikoa) garraiatzeko gaitasuna du, gehienetan laser batek edo LED batek sortua. Telekomunikazioetan distantzia luzeetarako erabiltzen diren zuntzak beti beirazkoak dira, plastikozkoak ordenagailuetan eta distantzia laburreko beste aplikazio batzuetan erabiltzen diren bitartean, azken hauek atenuazio handiagoa baitute.
Hari bakoitzak plastikozko edo beirazko (silizio eta germanio oxidozko) nukleo bat du, errefrakzio indize handia duena. Hau antzeko material batez egindako geruza batek inguratzen du, errefrakzio indize pixka bat txikiagokoa. Argia bi gainazalen arteko mugara iristean, hein handi batean islatu egingo da, zenbat eta indizeen arteko alde handiagoa eta eraso-angelu handiagoa, orduan eta hobe islatuko da.
Honela, argia pareten aurka islatuz joango da, angelu oso handiekin, gutxi gorabehera zuntzaren zentrutik hedatuz. Modu honetan argi seinaleak gida daitezke distantzia handitan galerarik izan gabe.
Zuntz optikoak iraultza handia eragin du telekomunikazioetan, kobrezko hariak baztertuz informazio kopuru handien garraiorako.
Eduki-taula |
[aldatu] Zuntz optikoaren desabantailak beste bide gidatu batzuekiko
- Kostu handiagoa
- Hartzaile eta igorle garestiagoak erabili beharra
- Zuntzen arteko loturak zailak eta garestiak dira
- Ohiko zuntz optikoak ezin dezake potentzia handia garraiatu
- Ezin dezake dispositiboak elikatzeko potentzia elektrikorik garraiatu.
Desabantaila hauek izan arren, gaur egun sistema askotan erabiltzen da zuntz optikoa eta banda zabaleko sistmak izaten ari diren hedapena, zati batean behintzat, zuntzak trafiko kopuru handia garraiatzeko duen gaitasun itzelari zor zaio.
[aldatu] Historia
Charles Kao-k, bere doktoretza-tesian (1966), komunikazio loturetan erabilgarri izateko, zuntz optikoak gehienez izan zezakeen galera 20 dB/km-tan jo zuen. 1970ean Corning Glass Works-entzat lan egiten zuten Maurer, Keck, Schultz eta Zimar ikertzaileek lehenengo zuntza egin zuten, silizioa titanioarekin dopatuz. Galerak 17 dB/km-koak ziren.
Zuntz optikoa erabili zuen lehen lotura transozeanikoa TAT-8 izan zen, 1988an ezarri zena. Ordutik ugariak izan dira zuntz bidez egindako modu honetako loturak, baita hirien artekoak ere, eta poliki-poliki bere erabilera operadoreen enbor sareetatik azken erabiltzaileetaraino hedatuz doa.
[aldatu] Zuntz optikoaren beste erabilera batzuk
- Medikuntzan eta industrian erabil daiteke uhin gida moduan, begi hutsez ikusten ez den jomuga batera iristeko.
- Tentsioa, tenperatura, presioa eta beste hainbat parametro neurtzeko sentsore gisa erabil daiteke.
- Hari hauek lente batzuekin batera erabiliz, endoskopio izeneko ikustarazpen tresna mehe eta luzeak sortzen dira. Hauek medikuntzan erabiltzen dira objektuak zulo txiki batetan zehar ikusteko. Endoskopio industrialek antzeko erabilera dute, adibidez, turbinen barnealdea aztertzea.
- Dekoraziorako ere erabiltzen da zuntz optikoa, hala nola, gabonetako zuhaitzetan
[aldatu] Funtzionamenduaren hastapena
Seinaleak igortzeko argi igorgailu bat erabiltzen da, arruntenak LED diodoa edo laser diodoa dira. Orduan, beiraren mutur batetik informazioa transmititzen da eta bestean jaso. Azken mutur honetan fotodiodo batek argia seinale elektrikoan bihurtzen du. Barne muinean argi izpiak angelu kritikoa baino gehiagoko eraso-angelu batez igorriz argi guztia islatzen da, errefrakzioa saihestuz, honela seinalea muinaren zehar galerarik gabe transmititzen ahalbidetzen duelarik.
[aldatu] Kableak alderazteko taulak
Irizpideak |
Pare kordatua |
Banda zabaleko ardazkidea (mehea) |
Banda zabaleko ardazkidea (lodia) |
Zuntz optikoa |
Banda-zabalera (0-N Hz) |
Erdiko |
Erdiko |
Altu |
Oso altua |
Datu-transferentziaren fidagarritasuna |
Baxu |
Altu |
Altu |
Oso altua |
Interferentzia probabilitatea |
Altua |
Erdiko |
Baxu |
Bat ere ez |
Transmisioaren segurtasuna |
Baxu |
Baxu |
Baxu |
Altu |
Luzera |
Baxu |
Erdiko |
Altu |
Oso altua |
Instalazioa |
Erraza |
Erraza |
Erdiko |
Oso zaila |
beste irizpideekin:
Irizpideak |
Pare kordatua (10BaseT) |
Ardazkide mehea (10Base2) |
Ardazkide lodia (10Base5) |
Zuntz optikoa |
Prezioa |
Merkeena |
Pare kordatua baino garestiagoa |
Ardazkide mehea baino garestiagoa |
Garestiena |
Gehienezko luzera erabilgarria* |
100* metro |
185 metro |
500 metro |
2* kilometro |
Transmisio-abiadura** |
10-100 Mb/s |
10-100 Mb/s |
10-1000 Mb/s edo eghaigo |
1-2Gb/s edo gehiago |
Kablearen malgutasuna |
Malguena |
Pare kordatua baino malgutasun gutxiago |
Pare kordatua baino malgutasun gutxiago |
Ez malgua |
Instalazioa |
Oso erraza |
Erraza |
Erraza |
Zaila |
Interferentzien kontrako babesa |
Txarra |
Ona |
Ona |
Oso ona |
Errepikagailuen arteko distantzia |
2-10 km |
1-10 km |
1-10 km |
10-100 km |
Konektore mota |
RJ-45 (ISO 8877) |
BNC |
AUI |
SC, ST |
Transmisioren segurtasuna |
Gutxi |
Gutxi |
Gutxi |
Asko |
Erabilera nagusiak |
Bulegoko ia sare guztietan (ethernet). UTP: instalazio txikietan STP: Token Ring sareko edozein tamainetan |
Segurtasun handiko instalazio erdi eta handietan |
Segurtasun handiko instalazio erdi eta handietan |
Abiadura eta segurtasun handiko edozein motatako instalazioetan |
* Teknologia aurreratzen doan heinean gehienezko luzera handitzen da.
** Kable batentzako transmisio-abiadurak ez daude hertsiki mugatuak. (hau da, abiadura muga gaindi daiteke)
Ze lekutarako erabilgarriak:
Kable mota |
ERABILLI |
EZ ERABILLI |
Pare kordatua |
Instalazio errazetan non ekipoen arteko konexioak errazak gertatzen diren |
LAN sareak uhin elektromagnetikoen aurka babesa behar duenetan |
Kable ardazkidea |
Distantzia handiagoko transmisioak egiteko |
Ekipoak lekuz maiz aldatzen direnetan |
Zuntz optikoa |
Datuak distantzia handietan, abiadura handiz eta modu seguruan bidali nahi direnean |
Aurrekontu apala. Ez baduzu eskarmenturik honelako gailuak instalatzen. |