Arkitektura paleokristau

Wikipedia(e)tik

Wikiproiektu bat abian da
Arkitektura gaiari buruz.
Eliza paleokristau baten barrualde tipikoa, Santa Sabina, Erroma
Eliza paleokristau baten barrualde tipikoa, Santa Sabina, Erroma
San Lorentzo elizaren abside paleokristaua, Milan
San Lorentzo elizaren abside paleokristaua, Milan
Galla Placidia mausoleoa, Ravena
Galla Placidia mausoleoa, Ravena

Arkitektura paleokristaua, kristautasunaren eraginez Erromatar Inperioaren amaieran (313527) eman zen arkitektura erlijiosoa da.

Eduki-taula

[aldatu] Kokapena

Konstantino enperadoreak 313. urtean kristautasuna baimendu zuenean hasi zen kristau erlijioarentzat zuzenduta zeuden eraikuntzen eraiketa. Arkitektura paleokristaua Erroma ekialdera zein mendebaldera hedatu zen.

527. urtean, Justiniano Ekialdeko Erromako enperadore izendatua izan zenean, arkitektura bizantziarra heldu zen.

[aldatu] Ezaugarriak

Garrantzi handia jaso zuen tenpluen barne espazioak, jendea biltzeko eginak zirelako. Tenplu kristau guztiek funtzio berekoak ziren arren, forma askotariko arkitektura eman zen. Hala ere, gehien errepikatu zen forma, dinteldun basilikan oinarrituz ematen zena da.

Ezaugarri zehatzen artean, bi ildo nagusi berezi dira, garapen ezberdina eman zelako ekialdean eta mendebaldean.

[aldatu] Mendebaldekoa

Apaizen kokalekua absidean egokitu zen. Bertatik sarrerako ateraino eraikuntza guztia luzeran zeharkatzen duen simetria ardatza markatzen da. Basilikari, simetria ardatzari jarraipen emanez, sarrera atrio bat atxekitu zitzaion. Atrio honen albo batean narthexa erantsi zen, eta bertan bataiorako pila kokatzen zen.

Basilikak hazi ziren, eta solairu bat gehitu zitzaien, matroneoa edo tribuna. Erdiko nabea, ardatza markatzen zuen, eta altuagoa zen, eta bertan ezarri zituzten leihoak argia sar zedin, termetan gertatzen zen bezala.

Kanpo apaingarririk gabeko eraikuntzak ziren, baina oso bestelako zen barneko aldea, ornamentuz kargatuak. Eraikuntzak, sinbologiaz beterikoak ziren: hamabi zutabe izan ohi zituzten eraikuntza hauek, apostolu kopuru bera; hiru leiho nagusi izan ohi zituzten, hirutasunean oinarrituta.

[aldatu] Ekialdea

Ardatz longitudinalaren indarra gutxitzen da eredu ezberdinak landuz.

  • Eredu longitudinaletatik abiatuz: Absidea zabaltzen da, eta erdiko nabeak forma karratuago eta motzagoa hartzen du. Erdiko nabea baxuagoa da ere, eta beraz, argi sarrera nabarmen txikiagoa da.
  • Ereduen nahasketa: Beraz, eraikuntza ezberdinen konbinazio berri bat proposatzen da. Horrela, eraikuntza longitudinalak, planta zentrala dutenekin nahastuz, eraikuntza berriak sortu ziren. Simetria ardatza mantentzen zen.
  • Zentrodunak: ardatz nabarmen luzeagorik ez zuten eraikuntzak, egurrezko egituraz egiteko proiektatu ziren. Gehienak desagertuak dira beraz. Bataioetarako eraikuntza bereziak egin ziren ere: oso altuak eta azalera txikikoak hala nola Ravenako baptisterioa.
Commonsen fitxategi gehiago dago honi buruz:
Arkitektura paleokristau
Beste hizkuntzak