Neoklasizismo

Wikipedia(e)tik

Neoklasizismoa XVIII. mendearen bigarren erdialdean eta XIX. mendearen hasieran Europan garatu zen mugimendu artistikoa. Garai Klasizistaren azken epea, Barrokoa eta Rokokoaren ondorengo erreakzioa. Eredu klasikoak kopiatzen dira, oso era zehatzean, aztertuz. Greko-erromatar aitzin aroaren oroimena izan zuen ardatz. Printzipio nagusiaren muina, arrazoia sentimenduari gailentzean zetzan. Neoklasizismo izena XIX. mendean eman zitzaion higimendu honen balioa gutxiestearren. Izaera inpersonala eta hotza edokitzen zioten Neoklasizismoari. XVIII. mendean ordea, Neoklasizismo garaian ziardutenek Egiazko Estilo izena eman zioten Neoklasizismoari. Izan ere, Pizkunde berri baten izaera eman nahi zioten, egia atenporalen baieztapen bezala.

Eduki-taula

[aldatu] Ezaugarriak

Ilustrazioa eta zientziaren metodologiaren hedapenak - Descartes, Newton... - aldaketa handia eragiten du XVII eta XVIII. mendeko europar gizartean. Testuinguru honetara Barrokoa ezin zen egokitu. Intelektual eta pentsalariek argi ikusten zuten arteak ere arrazionaltasunaren menpeko irizpideen bidez garatu behar zela. Barrokotik Neoklasikorako trantsizioa leuna izan zen, tartean eman zen barrokoaren rokoko aldaeraren bidez. Europako mendebaldean rokokoak XVIII. mendearen erdialdera arte iraun zuen, ekialdean hamarkada batzuk gehiago. Winckelmann alemaniarraren testuek eragin zehatza izan zuten joera berri honen planteamenduak sustatuz. Bultzada erabakiorraren eredu Louis David margolari frantziarra, Canova eskultore italiarra eta Robert Adam arkitekto ingelesa dira. Haietako bakoitzak garatu zuen bere jardueran joera berri honen printzipioak. Arteari purutasuna ematea zen ardatz, eta honen ondorioz berreskuratu zen garai klasikoaren erreferentzia.

[aldatu] Garapena eta joera ezberdinak

XVIII. mendean pentsamendu artistikoaren zutabeak arrazoia eta sentimendu erromantikoa dira. Erromantikotasunak hein batean izpiritu arrazionalaren murriztailea izan zen. Oinarri hauekin arkitekturan eragin handia sortu zuten bi joera ezberdin jaio ziren:

  • Rigoristak : Grezia Klasikoa zuten erreferentetzat, greziar gizartea eta arkitektura idealizatuz. Greziar arkitekturan egiturek (habe, zutabe e.a.) eta formek oso erlazio arrazionala eta zintzoa zuten. Honek garrantzi handia zuen rigolistentzat
  • Beste aldekoek ordea, Erroma Klasikoa zuten erreferentziatzat : Piranese izan zen joera honen babesle esanguratsuena. Erromar gizarteak mirespen handiagoa merezi bide zuen arrakasta handiagoa izan baitzuen. Gainera, gehiegikeria iruditzen zitzaien rigolistak horren beste oinarritzea greziar arkitekturan, beste espresio artistikoekin alderatuz.

Greziazale eta erromazale bi joera hauen artean eztabaida bizia eman bazen ere, bizantziar, ejiptoar kultura eta bestelako aitzin garaiko erreferenteak erabili izan ziren, baita nahasturik ere.

[aldatu] Neoklasizismoa Euskal Herrian

Euskalerriaren Adiskideen Elkartea ilustrazioaren aitzindaria izan zen Euskal Herrian eta Espainiar Estatuan. Lagundiak argi zuen marrazketak zuen garrantzia, eta Euskal Herrian sei eskola ezarri zituen. Eskola hauetan marrazketaz gain, geometria, nautika, arkitektura hidraulikoa, arkitektura zibila e.a. irakasten zen. Ikasle hoberenak, Madrilgo San Fernando Akademiara joan ziren. Euskal Neoklasizismoko pertsonaia eragingarrienen artean Fiscal Campomanes, Justo Antonio Olagibel, eta Silvestre Perez nabarmentzen dira.

[aldatu] Adierazpide artistiko ezberdinak