Paleozoiko
Wikipedia(e)tik
![]() Artikulu hau Fanerozoiko eoiarekin harremanetan dago. |
Paleozoiko |
Kanbriar |
Ordoviziar |
Siluriar |
Devoniar |
Karbonifero |
Permiar |
Mesozoiko |
Triasiko |
Jurasiko |
Kretazeo |
Zenozoiko |
Paleogeno |
Paleozeno |
Eozeno |
Oligozeno |
Neogeno |
Miozeno |
Pliozeno |
Pleistozeno |
Holozeno |
Paleozoikoa Lurraren Historiako garai geologiko bat da. Bere iraupena 291 milioi urtekoa izan zen. Hasiera orain dela 542 milioi urte kokatzen da eta bukaera orain dela 251 milioi urte. Paleontologikoki hasiera Kanbriarreko leherketarekin bat jartzen dugu eta bukaera lehenengo extintzio masiboarekin.
Bere barnean honako periodoak daude:
- Kanbriarra. Orain dela 570 milioi urte.
- Ordoviziarra. Orain dela 510 milioi urte
- Siluriarra. Orain dela 439 milioi urte.
- Devoniarra. Orain dela 408 milioi urte.
- Karboniferoa. Orain dela 360 milioi urte.
- Permiarra. Orain dela 280 milioi urte.
Eduki-taula |
[aldatu] Gertakari nagusiak
Geologikoki Palezoikoa Rodinia kontinentearen hausturarekin hasten da eta Varanger glaziazioaren bukaerarekin. Lurreko kontinenteak denboran zehar hausten joan ziren eta Era honen bukaeran berriro elkartu ziren Pangea izeneko superkontinentean.
Garai honen hasieran bizitzaren ordezkariak bakteria, alga eta belakiak ziren eta oraindik jatorria argi ez dagoen Ediacarako fauna. Kanbriarreko leherketan gaur eguneko phylum gehienak sortzen dira. Siluriaretik Devoniarrera doan denboran animalia eta landareek lur lehorra kolonizatu zuten. Devoniarrean arrainak agertu ziren eta Permiarrean koniferak eta narrasti ugaztunkarak agertu ziren. Karboniferoan baso erraldoiak sortu ziren gaur egungo Europa eta Ipar Amerikan.
[aldatu] Bizitza Paleozoikoan

Paleozoikoaren hasiera oskol-gogorreko fosilen agerpanagatik markatua dago eta bere bukaera narrasti handiek eta landare modernoek kontinenteak konkistatu zutenean jartzen da. Lehen trilobitoe eta arkaeoziatidoen agerpenarekin bat jartzen zen Kanbriarraren hasiera. Bukaera Permiarreko desagerpen masiboarekin bat jartzen da. Gaur egun hasiera Trichophycus pedum fosilaren agerpenarekin jartzen da.
Paleozoikoaren hasiera bakterioak, algak eta belakiak baino ez zeuden, eta eurekin batera oraindik enigma bat diren Ediacarako fauna. Garai honen hasieran Kanbriarreko leherketa gertatu zen, plan ezberdinak garatu zirelako. Bizitza sinple hauek kontinenteak kolonizatu zituzten hasieran, baina Siluariarra arte ez ziren agertu animalia eta landare konplexuak eta Devoniarrera arte ez zuten garrantzirik hartu. Siluriarretik aurrera ornodunak ugariagoak izan ziren, baina horren aurretik ornogabeak izan ziren nagusi. Devoniarrean arrainen eboluzioa gertatu zen eta karboniferoan baso handiak sortu ziren, ikatz kopuru handia eman dutenak.
[aldatu] Tektonika
Geologikoki Paleozoikoa Pannotia superkontinentearen hausturarekin hasi zen eta Varanger glaziazioaren amaierarekin. Lurra hainbat kontinentetan hautsi zen hasieran. Denbora pasa ahala Wilson ziklo bat bete zen eta berirro batu ziren Pangea superkontinentean.
Elkartze honetan variskar orogenia edo hertziniar orogenia gertatu zen.
[aldatu] Ikus, gainera
Paleozoiko | |||||
---|---|---|---|---|---|
Kanbriar | Ordoviziar | Siluriar | Devoniar | Karbonifero | Permiar |