Kalkolito
Wikipedia(e)tik
Historiaurreko aroak |
![]() |
Pleistozenoa |
|
|
|
Holozenoa |
|
|
|
|
Kalkolitoa (antzinako grezieraz: khalkos=kobrea eta lithos=harria), Kobre Aroa edo Eneolitoa giza-kulturaren garapenaren garaia da, non lehendabiziko kobrezko lanabesen erabilpena agertu zen. Hala ere, Neolitoko azken garaietako harrizko eta hezurrezko tresneriaren eta Brontze Aroan sortzekoa den metalezko industriaren garapenaren arteko trantsiziozko etapatzat jotzen da Kalkolitoa askotan. Izan ere, Kalkolitoan, urre, zilar eta kobrearen uztiapena bigarren mailako artisauen esku zegoen, tresneriaren oinarrizko materiala harrizkoa eta hezurrezkoa baita.
Kalkolitoa askoz lehenago garatu zen Ekialde Hurbilean Europan baino. Europan kobrearen erabilpena ez zen oso zabala izan, eta eztainuarekin galdatzeko ahaleginak oso goiz hasi ziren. Beraz, Kalkolitoko kultura eta aroak bereizta zaila da.
Oro har, Mendebaldeko Europan, Kalkolitoak K. a. 2.500tik K. a. 1.800 arte irauten du. Hasiera batean, kobrezko artisauaren hedapena Egeo Itsasotik garatu zen, Danubioko salerosketarko bideari esker. Eta prozesu hori ere mugatua izan zen. Atlantikoko kostaldean, esaterako, brontzea etorri baino lehenagoko metalezko ekoizpen zabala urrezkoa izan zen. K. a. 1.800 eta K. a. 1.600 bitartean, kobrea eta eztainuren galdatzeak brontzezko metalurgia sortu zuen, metalezko benetako lehendabiziko garaia.