Eskualduna (aldizkaria)
Wikipedia(e)tik
Eskualduna Baionako aldizkari elebiduna izan zen, euskaraz eta frantsesez. 1887an sortu zen hautagai "xuri" (eskuindar) baten alde egiteko eta Le Rebeile Basque egunkari ezkertiarrari irakurleak irabazteko. Orduz geroztik erlijio katolikoa, familia eta laborantza izan zituen oinarri ideologikoak, eta arrakasta handia izan zuen Ipar Euskal Herrian. Frantziako eredu errepublikar eta laikoaren aurka kokatzen zen, euskara, fedea eta erregionalismoa aldeztuz. Ez zen, ordea, aldizkari abertzale bat, osoki frantseszalea baizik, bere aldaera tradiziozale eta katolikoan. Jean Hiriart Urruti izan zen Eskualdunako zuzendari nagusia, hainbat urtetan. Eskualdunan ikasi zuten idazten Iparraldeko garai hartako idazle gehienek eta beren artikuluekin euskal kazetaritzaren lehen onarriak paratu zituzten, ordurarte euskaraz inoiz ukitu gabeko hainbat gai jorratuz. Jean Etxepare medikuaren kronikak eta kontakizunak, euskal literatura modernoaren lehen hastapenak izan ziren, estilo eta gai aldetik.
1941az geroztik, Vichyko erregimenaren alde egin zuen aldizkariak, eta epe honetan nazismoaren aldeko idazkiak argitaratu zituen. 1944an alemanak garaitu ostean, frantziar agintari berriek Eskualduna itxi zuten, kolaborazionista izateagatik. Piarres Lafittek zuzenduriko Herria aldizkariak hartu zion lekukoa Iparraldeko euskal kazetaritzan; gaur egun arte, Bainonan argitaratzen jarraitu da.