Francisco Goya
Wikipedia(e)tik
Francisco José de Goya y Lucientes (Fuendetodos, Zaragoza, 1746ko martxoaren 30a - Bordele, Frantzia, 1828ko apirilaren 15a) pintore eta grabatzaile espainiarra zen, euskal jatorrikoa.
[aldatu] Bizitza
Bere aita margolaria eta erretaulen urreztatzailea zen, eta bere ama, Aragoiko noblezia txikitik zetorren.
14 urterekin, 'Escuela de Pías de Zaragoza delakoan sartu zen eta ikasle hasi zen lanean José Luzánen lantegian. 17636an, Madrila bidaiatu zuen, Academia de Bellas Artes de San Fernandotik beka bat eskuratzeko esperantzarekin, baina laguntza hori ez zitzaion iritsi, ezta ere, 1766an, berriro saiatu zenean. Madrilen, Francisco Boyeu ezagutu zuen eta lagunak egin ziren, eta honek eta Velazquezen lanak, Goyaren formazio goiztiarrean influentzia handia eduki zuen.
1769ko bukaeran, Italiara joan zen, 1771 arte, eta urte horretan, Real Academia de Parmak antolatutako lehiaketa batean aurkeztu zen eta epai mahiaren, aipamen berezia lortu zuen. 1778an gorteko margolaria izendatu zuen Karlos IV.ak eta 1799 lehen gorteko margolaria izatera igo zen, Mariano Maellarekin batera. 1808-1814ko Espainiako Independentzia Gerran izan zuen esperientzia pertsonalean oinarritutako margolan asko egin zituen, gizakiaren krudelkeria denuntziatzeko.
Baina Fernando VII erregearen erregetza absolutistarengatik 1824an Frantziara joan zen, eta Bordelen jarraitu zuen lanean. Goyak ez zuen oinordeko artistikorik utzi.
Goyak Edouard Manet, Pablo Picasso eta pintura garaikideko zati handi batean izan zuen eragina.
[aldatu] Lanak
- (1777) - Riña en el Mesón del Gallo
- (1777) - El paseo por Andalucía
- (1778) - La cometa
- (1786) - La nevada
- (1786-1787) - Cazador junto a una fuente
- (1786-1787) - La vendimia
- (1795) - La Duquesa de Alba y la dueña edo La Duquesa de Alba y la beata.
- (1799) - Los caprichos
- (1810-1820) - Los desastres de la guerra
- (1814) - Los fusilamientos del tres de mayo
- (1814) - Dos de mayo de 1808, baita ere La carga de los mamelucos izenaz ezaguna
Ondoren, Madrilen dagoen Pradoko museoan aurkitzen diren lanik ezagunenen bi irudi: