Auschwitz
Wikipedia(e)tik
Auschwitz (alemanieraz: Konzentrationslager Auschwitz) Alemania Naziko kontzentrazio- eta sarraski- esparrurik handiena izan zen. Egungo Poloniako hegoaldean kokaturik, Oświęcim (Auschwitz alemanieraz) hiritik hartu zuen izena.
Auschwitz hiru arlotan zegoen banaturik: Auschwitz I, administrazio-gunea; Auschwitz II (Birkenau), sarraski esparrua edo Vernichtungslager alemanieraz; eta Auschwitz III (Monowitz), kontzentrazio esparrua. Lehenengo biak, UNESCOk, 1979an Gizateriaren Ondare izendatu zituzten. Auswitzen menpean, gainera, beste 40 esparru ere bazeuden.
Esparruko buruak, Rudolf Hössek, Nurenbergeko epaiketan Auschwitzen 2,5 milioi lagun hil zirela adierazi zuen. Auschwitz-Birkenau Museoak 1990ean kopuru hori berkalkulatu zuen, eta azken estimazioek 1.1-1.6 milioi bitartean kokatzen dute hildakoen kopurua. Horietako %90 ia-ia Europako herrialde guztietako juduak izan ziren. Gehienak ziklon-B gasa erabiliz hil zituzten, baina gose sistematikoak, bortxatutako lanak, osasun-zaintza ezak, banakako exekuzioek, edo medikuntza-esperimentu izenekoek ere eragin zuten heriotza.