Zubieta (auzoa)

Wikipedia(e)tik

Zubieta Donostia eta Usurbilgo (Gipuzkoa) auzoa da. Bi udalerrien artean dago elkarbanaturik.

Irisasi mendiaren adar bat ekialderantz luzatzen da, zubietan sartuz: osotasunean Zubietamendi deritzo eta gainik altuena Txaldatxur izenez ezagutzen da.

[aldatu] Historia

Adar zabal, luze eta oparo honetan arrasto megalitiko ugari aurkitu dira, zeinek frogatzen baitute mendi hauen erosotasuna eta aberastasuna.

Antzina auzotarren komunitateak (lehen dokumentua 1495ekoa) izan zuen nagusitasuna. Bere eginbeharra zen bideak, mendietako ondasunak, erriberako lurrak eta maiztergoan utzitako etxeak zaintzea, legez komunitatea deuseztatzera behartua izan zen arte. Orduan biztanle batzuk Donostia eta, beste batzuk, Usurbilgo herritar egitea erabaki zuten. Zubietarrek lehendabizikoz 1499an parte hartuko dute Usurbilgo batzarretan.

1813. urtean Donostiako jauntxoak Zubietako Aizpurua baserrian elkartzen dira, frantziarrek suntsitu eta erretako Donostia berreraikitzea erabakiz. Badu etxe honek bileraren oroigarria bere paretetan.

[aldatu] Ezaugarriak

Gaur egun biztanleriaren artean herri giroa nabaria bada ere, ez dirudi gauzak horrela izan direnik beti. Elizak bi ate ditu, bata donostiarrentzat eta bestea usurbildarrentzat (eliza Usurbilgo San Salbatore parrokiaren menpekoa da).

Herri arkitekturaren adierazgarri, baserri ikusgarriak ditu: Berridi, Alamandegi, Aliri, Aizpurua, Zuasti,.... 1849an probintziako errotarik onenetakoa bezala aipatzen da Aizpuruako errota (egungo egur-zerra). Errebote plaza zoragarri bat du, Billabonarekin, Gipuzkoako bakarrak. Errebotea pilota joko berezi bat da eta uda aldian ikus daiteke. Hego Euskal Herriko hipodromo bakarra bertan kokatua dago, 1916an lehen lasterketak korritu zirelarik.

[aldatu] Antolaketa

Nahiz eta ahalmen urrikoa izan, alkatetza pedaneoa gorde du ia gaurdaino. 1970 urte bitartean "Alcaldía pedanea" izeneko batzordearen jarduera ona izan zen. Zubietak autonomia maila zuen, eta Usurbil eta Donostiako udalek beren ordezkariak zituzten batzorde horretan. Baina, 1975ean Franco hil zen, eta honekin batera "Alcaldía pedanea"ren figura desagertu egin zen, Zubietari hainbat urtetan autonomia eman zion batzordea ezerezean geldituz.

Hurrengo urteetan, ordea, Zubietak betidanik ezagutu izan duen erakunde horren pareko batzorderik ez zuen sortu. Zubietak azken 90 urteetan izandako autonomia bertan behera geratu zen.

1992an herri-batzarra sortzeko lehen pausoak eman ziren. Donostia eta Usurbilgo udalek zeresan handia izan zuten herri-batzarra izeneko organo hau sortzerakoan. 1987az geroztik, bi udalak harremanetan izan dira, eta hasiera batean desadostasunak nabarmenak izan, 1992tik ia gaur arteko negoziaketek bere fruituak eman dituzte.

Donostiako udalak plan orokorra egiterakoan oztopoak ikusten zituen Zubietan. Lur batzuk bere udalerrikoak ziren, baina beste batzuk Usurbilgoak. Gainera, lur hauek ez zeuden denak batera, batzuetan Usurbil eta Donostiako lurrak tartekatu egiten ziren.

Hau horrela izanik eta Zubietak dituen etxebizitza premiei aurre egiteko eta, horrela, urbanizazio plan bat garatzeko, aurrebaldintza batzuk ezarri ziren: lur mugaketa egitea, hau da, lurrak banatzea; ordenazio urbanistikoa egitea eta, azkenik, Zubietak historikoki izan dituen administraziorako erakundea berreskuratzea, hau da, herri-batzarra osatzea.

Egun zubietarrek Zubietako Herri Batzarra dute, lur mugaketa ere egina dago eta urbanizazio plana ere onartuta dago. Urte amaieran hasiko dira dagoeneko obrak. 96 etxebizitza egingo dira, beste hainbat ekipamendurekin batera. Zubietarrek herri bezala aurrera egiteko beharrezkoa zuen plana martxan jarriko da berehala, bertako herritarrek euren herrian bizi ahal izateko, kanpora joan ez daitezen eta herri-proiektua gauzatzen hasteko.


Beste hizkuntzak