Nurenbergeko epaiketak

Wikipedia(e)tik

Nurembergeko Prozesuak edo Epaiketak, Bigarren Mundu Gerraren ostean Aliatuek nazi erregimeneko buruzagi nagusienetarikoen aurka egin zituzten epaiketak dira. Paraleloki, Tokioko epaiketak eman ziren japoniar gerra kriminilen aurka. Epaiketak 1945tik 1949ra luzatu ziren Nurenbergeko hiri alemaniarrean. Bakearen aurkako krimenengatik, gerra krimenengatik eta gizadiaren aurkako krimenengatik izan ziren zigortuak.

Buruzagi naziei egindako frogak Sigmund Freudek defendatutako metodo intrapsikikoan oinarrituta egon ziren.


Eduki-taula

[aldatu] Zilegitasuna

Epaimahaiaren zilegitasuna lehen momentutik zalantzan egon zen harren, historian antzeko aurrekaririk ez zegoenez, delituen tipifikazioreko egindako lanak eta auziaren garapenerako prozedimenduak hemendik aurrera Zuzenbide internazionalaren garapenerako balio izango zuten.

Horrela, orain arte existitzen ez ziren edota oso ondo definitu gabe zeuden delituei buruzko kontzeputak konkretatu ziren, gizadiaren aurkako krimena bezala. Nazioarteko zuzenbidearen ikuspegia ere aldatu zen, estatuen arteko erlaziotan oinarritua zegoena, baina ez gizabanakoen eskubide eta betebeharretan. Hortik aurrera, nazio bateko gizabanakoak munduan zehar egindako delituak nazioarteko auzitegiek epaituak ahal izango ziren.

[aldatu] Delituak

Bost izan ziren akusatuei leporatutako delituak:

  1. Bakearen aurkako krimenak eta Gerra krimenak, bakea hondatzeko nahiagatik eta hilketa, tortura eta Genevako Hitzarmenen bortxaketen existentziagatik.
  2. Gizadiaren aurkako krimenak, exterminioa eta erahilketa masiboagatik.
  3. Genozidioa talde etniko jakinen erahilketa masiboagatik.
  4. Gerrarako konplota, Estatu burujabe baten segurtasunaren aurka egiteagatik.

[aldatu] Akusatuak

Akusatuak. Aurrean, goitik behera:  Hermann Goering, Rudolf Hess, Joachim von Ribbentrop, Wilhelm Keitel. Atzean, goitik behera: Karl Doenitz, Erich Raeder,  Baldur von Schirach eta Fritz Sauckel.
Akusatuak. Aurrean, goitik behera: Hermann Goering, Rudolf Hess, Joachim von Ribbentrop, Wilhelm Keitel. Atzean, goitik behera: Karl Doenitz, Erich Raeder, Baldur von Schirach eta Fritz Sauckel.

4.850 prozesatze eskaeretatik, 611 pertsona izan ziren akusatuak. Taldeak bi zatitan banatuak izan ziren, erakunde ez gaizkileak, non Estatuaren egitura aurkitzen zen (Gobernua eta Armada) eta gaizkileak, nazien botere paraleloko erakundeak aurkitzen zirenak: Gestapoa, SSa eta Alderdi Nazia. Akusaturik esanguratsuenak honakoak izan ziren: Karl Dönitz, alemaniar itsas armadako almirantea eta Adolf Hitlerren ondorengoa honen suizidioaren ondoren; Hermann Goering, SSetako burua; Alfred Jodl, Wehrmachteko Estatu Nagusiko burua; Wilhelm Keitel, Wehrmachteko buruzagia; Alfred Rosenberg Alderdi Naziko ideologoa; Joachim von Ribbentrop, kampo ministroa; Albert Speer, Armamentu ministroa; Franz von Papen, nazi embaxadorea Austria eta Turkian.

Epaiketa baino lehen hil edo ihes egin zutenen artean honakoak aurkitzen ziren: Adolf Hitler bera, Joseph Goebbels propaganda ministroa eta Heinrich Himmler Gestapoko burua, bere buruaz beste egin zutenak; eta ihes egin zutenen artean Adolf Eichmann eta Martin Bormann.

[aldatu] Epaiketak

Epaiketa nagusitik aparte, geroago beste batzu eman ziren, Estatuko eta Armadako maila baxuagoko funtzionarioak, doktoreak eta empresagizonak epaitu zirelarik. Honakoa da epaiketa hauen zerrenda:


  1. Doktoreen epaiketa, 24 medikuren aurka emana kontzentrazio eremuetan egindako ikerketa makabroegatik.
  2. Erhard Milch mariskalaren aurkakoa, kontzentrazio eremuetan krimen larriak egitea leporatuta.
  3. Epaileen epaiketa, 16 abokatu eta epaileen aurkakoa, nazien aparatu judiziala osatu zutenak.
  4. Pohlen epaiketa, Endlösung ofizinaren aurka emana, kontzentrazio eremuen arduradun administratiboa.
  5. Flicken epaiketa, Friedrich Flick empresagizon alemaniarraren aurka egina, esklabuen lana erabiltzeagatik.
  6. IG Farbenen epaiketa, esklabuen lana erabiltzeagatik.
  7. Kasu australa, non alemaniar buruzagien erantzunkizuna aldarrikatu zen Balkanetako Kanpainako sarraskiegatik.
  8. RuSHA epaiketa, arraza garbitasunaren eta Lebensborn programaren bultzatzaileen aurka.
  9. Einsatzgruppenei epaiketa, SSetako heriotzaren brigaden aurka emana.
  10. Ministerioen epaiketa, Estatu Naziko buruzagien aurka bai Alemania bai okupatutako lurraldeetan egindako basakeriegatik.


[aldatu] Akusatuak eta zigorrak

Fiskaltzak 24 buruzagi naziren aurkako akusazioa aurkeztu zuen. Hauetatik, Albert Speer, Hans Frank eta Baldur von Schirachk bakarrik damutu ziren egindakoaz. Epaimahaiak 11 heriotza zigor, 3 biziarteko kartzela zigor, 2 hogei urteko, 15eko bat eta 10 beste bat eman zituen.Hans Fritzsche, Franz von Papen eta Hjalmar Schacht absolbituak izan ziren.

Izena Kargua Zigorra
Martin Bormann Hessen ondorengoa Alderdi Naziko sekretario bezala. Heriotza
Karl Dönitz almirantea Hitlerren ondorengo eta itsas armadako burua 10 urte
Hans Frank Poloniako gobernadorea Heriotza
Wilhelm Frick Barne ministroa Heriotza
Hans Fritzsche Goebbelsen laguntzailea Absolbitua
Walter Funk Ekonomia ministroa Biziarteko kartzela
Hermann Göring generala Luftwaffeko komandantea Heriotza
Rudolf Hess Hitlerren laguntzailea Biziarteko kartzela
Alfred Jodl generala Ekialdeko Armaden buruzagia Heriotza
Ernst Kaltenbrunner SSa Einsatzgruppen eta exterminio eremuen komandante Heriotza
Wilhelm Keitel generala Alemaniar armadako komandantea Heriotza
Gustav Krupp Esklabo lanaz aprobetxatu zen enpresagizona Zigorrik gabe
Robert Ley Lanaren Talde Alemaniarren burua Zigorrik gabe
Konstantin von Neurath Bohemia eta Moraviako babeslea 15 urte
Franz von Papen Kanpo Aferetako ministrordea Absolbitua
Erich Raeder almirantea Alemaniar itsas armadako komandante nagusia Biziarteko kartzela
Joachim von Ribbentrop Kanpo Aferetako ministroa Heriotza
Alfred Rosenberg Arrazismoaren ideologoa eta ekialdeko lurraldeen babeslea Heriotza
Fritz Sauckel Esklabo lanaren programaren nagusia Heriotza
Hjalmar Schacht Reichsbankeko zuzendari ohia Absolbitua
Baldur von Schirach Gaztedi Hitleriarreko burua 20 urte
Arthur Seyss-Inquart Austriaren jabetzearen burua eta Herbereetako buruzagia okupazioan zehar Heriotza
Albert Speer Arma ministroa 20 urte
Julius Streicher Der Stürmer egunkariko nagusia Heriotza

[aldatu] Zigorren betetzea

Heriotzera zigortuak 1946eko urriaren 17an ahorkatuak izan ziren. Hermann Göring bezperan suizidatu zen zianura kapsula batekin eta Robert Ley 1945eko urriaren 25ean, epaiaren aurretik. Biziarteko kartzela zutenak, Spandaueko kartzelak bete zuten bere zigorra, 1987 azkena, Rudolf Hess hil zen arte.