Karbonifero

Wikipedia(e)tik


Artikulu hau
Fanerozoiko
eoiarekin harremanetan dago.
Paleozoiko
Kanbriar
Ordoviziar
Siluriar
Devoniar
Karbonifero
Permiar
Mesozoiko
Triasiko
Jurasiko
Kretazeo
Zenozoiko
Paleogeno
Paleozeno
Eozeno
Oligozeno
Neogeno
Miozeno
Pliozeno
Pleistozeno
Holozeno

Karboniferoa Paleozoikoko bosgarren garaia da, orain dela 359,2 ± 2,5 Ma eta 299.0 ± 0.8 Ma artekoa. Mendebaldeko Europan aurkitutako ikatz kopuru handitik hartzen du izena (carbon hitzetik, euskaraz ikatza). Estatu Batuetan Mississippiar eta Pennsylvaniar garai moduan izendatzen dituzte. Garai honetan koniferak agertu ziren lehenengo aldiz.

[aldatu] Paleogeografia

Devoniarraren bukaeran egon zen itsas-mailaren jaitsiera azkar errekuperatu zen Karboniferoan. Gertakari honek Mississippiar garian dauden karbonato deposito handiak sortu zituen. Gainera Hego Poloko tenperaturen jaitsiera egon zen eta Gondwana kontinenteak glazioazioa jasan zuen garai honetan. Hala ere tropikoan efektua txikia izan zen.

Karboniferoaren erdialdean egon zen itsas-mailaren jaitsiera batek ammonite eta krinoideoen desagerpen masibo bat sortu zuen. Gertakari honek ere Mississippiarra eta Pennsylvaniarra bereizten ditu Ipar Amerikan.

Karboniferoan zehar orogenia aktiboa egon zen, Pangea superkontinentea batzen hasi baitzen. Hegoaldean Gondwana elkarrekin zegoen eta honek Euramerikarekin kolisionatu zuen. Gertakari honek variskar orogenia (edo Hertziniarra) sortu zuen Europan eta Allegheniar orogenia Ipar Amerikan. Gainera Apalatxeak hedatu zituen Ouachita mendietarate. Gaur egungo Eurasiar plakaren sorrera ere izan zen Uraletatik. Iparraldeko Txina eta Hegoaldeko Txina kontinenteak oraindik bereizita zeuden.

Bi Ozeano nagusi bereizten dira: Pantalasa eta Paleo-Tetis oseanoak. Rea Ozeanoa eta Ural Ozeanoa garai honetan desagertu ziren, azken hau Baltica eta Siberiaren talka dela eta.

Paleozoiko
Kanbriar Ordoviziar Siluriar Devoniar Karbonifero Permiar
Beste hizkuntzak