San Marino
Wikipedia(e)tik
- Artikulu hau Europako herrialdeari buruzkoa da, esanahi ezberdinentzako ikus San Marino (argipena)
San Marinoko Errepublika Txit Lasaia |
|||||
---|---|---|---|---|---|
|
|||||
Goiburu nazionala: Libertas ( Askatasuna ) |
|||||
Ereserkia: Inno Nazionale della Repubblica | |||||
![]() |
|||||
Hiriburua | San Marino 43°56′I - 12°27′E |
||||
Hiri handiena | Serravalle | ||||
Hizkuntza ofiziala(k) | Italiera | ||||
Gobernua
Kapitain erregenteak
|
Errepublika Gianfranco Terenzi eta Loris Francini |
||||
Sorrera |
301 irailaren 3 | ||||
Eremua - Guztira - ur % |
61 km² (190.) arbuiagarria |
||||
Biztanleria - Estimaketa (2005) - Errolda () - Dentsitatea |
28.117 (212.) 481 biztanle/km² (13.) |
||||
Dirua | Euroa (EUR ) |
||||
Ordu eremua - Udan (DST) |
CET (UTC +1) Bai (UTC +2) |
||||
Interneteko domeinua | .sm | ||||
Telefono aurrezenbakia | +378 (Italiatik 0549) |
||||
Herritarra | sanmarinoar | ||||
San Marino (italieraz La Serenissima Repubblica di San Marino) munduko estatu txikienetarikoa eta errepublika zaharrena da, 301 urtean Marinus erromatar harginak sortua. Estatu kostagabea da, Italiak guztiz inguratzen baitu. Italiako Emilia Romaña eta Marketako eskualdeen artean dago, Adriatiko itsasotik gertu.
Hiriburua San Marino da
Eduki-taula |
[aldatu] Historia
Kondairaren arabera, erromatarren zapalkuntzatik ihesi zebilen Marino deituriko kristau batek sortu zuen 301. urtean. Inguruko erreinuek askotan konkistatu nahi izan dute, baina bere independentzia gorde eta lurraldea handitzea lortu izan du beti. 1797an Napoleonen Frantziak onartu zuen, baita 1815ean Vienako kongresuan elkartutako herrialde eta inperioek ere.
Estatu burujabea den arren, gauza askotan Italiarekiko dependentzia handia du. IX. mendetik errepublika dela adierazten da. 1631an Aita Santuak onartu zuen. 1906tik aurrera Kontseilu Orokorra demokratikoago bihurtu zen, aurretik zuen joera elitista baztertuz.
Mundu Gerretan Italiarekin batera jokatu izan du. II Mundu Gerran Hitlerrek okupatu zuen. Epe labur batean aliatuek askatu zuten arren, ostera ere nazien eskuetan erori zen. 1954ean askatasuna lortu eta sozialista eta komunistak gobernua lortu zuten. 1957an kristaudemokratek lortu zuten garaipena, eta 1973tik aurrera sozialistekin batera gobernatzen dute.
[aldatu] Udalerriak
San Marino bederatzi udalerritzan zatitua dago. Udalerri bakoitzak castello izena hartzen du, gaztelua.
- San Marino (Città di San Marino)
- Acquaviva
- Borgo Maggiore
- Chiesanuova
- Domagnano
- Faetano
- Fiorentino
- Montegiardino
- Serravalle
[aldatu] Geografia
Apenino mendikatearen barnean kokatzen da eta, ondorioz, orografia menditsua dauka. Mendirik altuena Titano mendia da 749 metrorekin. Ez dauka ibai garrantzitsurik.
Klima mediterraniarra du, uda bero eta negu epelekin.
Europako estatuetatik hirugarren txikiena da, Vatikano Hiria eta Monakoren atzetik.
[aldatu] Ekonomia
Eurogunean ofizialki sartutako herrialdea ez den arren, Europako Batasunarekin izenpetutako itunen ondorioz euroa erabiltzen da bertan. Gainera, txanponetan bere irudia agertzen da. Horrek balio handia ematen dio, txanponen bildumak egiten dituztenek asko baloratzen baitituzte horrelako herrialde txikietako txanponak. Gauza bera gertatzen da posta seiluekin ere.
Nekazaritzan ardoa eta abeltzaintzan gazta dira produktu garrantzitsuenak. Turismoak ere indar handia du, urtero 3 milioi turista baino gehiago jasotzen baititu. Horrez gainera, finantza arloa, elektronika eta zeramika dira ekonomia jarduera nagusiak.
[aldatu] Kanpo loturak
Jalgi.com atlasa datuak, mapak eta irudiak
CIA - World Factbook geografia, biztanleria, politika eta ekonomia datuak
- history, geography, webcams, weather, news