Aramaio
Wikipedia(e)tik
Aramaio |
|||
---|---|---|---|
Araba | |||
|
|||
Izen ofiziala | Aramaio | ||
Antolaketa
Estatua
Autonomia Erkidegoa Lurralde Historikoa Eskualdea |
Espainia Euskal Autonomia Erkidegoa Araba Zuia-Gorbeialdea |
||
Posta-kodea | 01169 | ||
Koordenatuak | - | ||
Garaiera Eremua Biztanleria Dentsitatea |
- m 73,27 km² 1.487 (2004) 20,29 bizt/km² |
||
Sorrera | 1181 | ||
Herritarra | aramaiar, aramaioar | ||
Alkatea | Mercedes Mondragon Aiastui (EAJ) | ||
www.aramaio.org | |||
Aramaio Arabako iparraldeko muturrean dagoen udalerri zabala da, Zuiako kuadrilaren barruan dagoena.
Gipuzkoarekin mugan dago, probintzia honetako Arrasate, Aretxabaleta eta Eskoriatzaren mugakidea delarik.
Ibarra herrigune nagusiaz gain, bederatzi elizate edo auzo ditu: Arexola, Azkoaga, Barajuen, Eguzkierripa, Etxaguen, Gantzaga, Oleta, Untzilla eta Uribarri . Bertakoak aramaioarrak dira.
Eduki-taula |
[aldatu] Datuak
[aldatu] Historia
- XIV.-XV. mendeetan Ibarra auzoa kale bilakatu zen, gaur egun ere existitzen diren Nardeaga, Ibargoia eta Matxinkale kaleek osatuz.
- 1443: Legutianoko jaunak, Abendañako Peruk, 20 baserri erre zituen. El cantar de Aramaiona kantak aipatzen du gertaera hau.
- 1448: Oñatiko Ganboatarrek Arrasateri sua eman zioten. Bertan zegoen Aramaioko jauna, Butrongo Gomez Gonzalez, eta ihes egiten saiatu zen arren, Maalako Errebalan (Arrasate) hil zuten. Urte batzuk geroago bere semeak mutil batzuk bidali zituen aita mendekatzeko asmoz arrasatear batzuk hiltzera, eta Garagartzan dauden bi gurutzek gogoratzen dituzte gertatutakoaren ondorioak.
[aldatu] Auzoak
Aramaioko herria 9 elizatetan banatuta dago:
- Arexola
- Azkoaga
- Barajuen
- Etxaguen
- Gantzaga
- Ibarra eta berau osatzen duten 4 auzoak: Arraga, Eguzkierripa, Errotabarri eta Salgo.
- Oleta
- Untzilla
- Uribarri
[aldatu] Inguru naturala
Aramaio herria izen bereko bailaran dago kokatuta, askotan Leintz bailaran barne hartzen den arren. Herriko bailaratik Anboto (1.330 m) eta Udalaitz (1.117 m) mendiak ikusten dira, besteak beste, eta Aramaio ibaiak zeharkatzen du.
[aldatu] Euskara
Aramaio Arabako herri bakarra da UEMAko kidea dena, hau da, euskal hiztunen portzentaje esanguratsua daukan bakarra.
Mendebaleko euskararen aldaera bat da herriko jatorrizko euskalkia.
[aldatu] Festa eta ospakizunak
Herriko jaiak, San Martinak, uztaileko lehen aste bukaeran ospatzen dira, San Martin eguna azaroaren 11n izan arren.
[aldatu] Auzoetako jaiak
- Ekainaren 24, 25 eta 26a: Azkoagan San Juan.
- Uztailaren 20 eta 21a: Arexolan Santa Marina.
- Abuztuaren 15, 16 eta 17a: Barajuenen, Andra Mari.
- Iraileko bigarren aste bukaeran: Eguzkierripan Andra Mari.
- Irailaren 29a: Etxaguenen San Migel.
- Urriaren 4a: Untzillan Nuestra Señora del Rosario.
- Azaroaren 12a: Gantzagan San Millan.
- Abuztuaren 3a eta 4a: Uribarrin San Esteban.
- Abuztuaren 15a: Oletan Andra Mari.
[aldatu] Gainontzeko ospakizunak
- Apirilaren 28a: San Prudentzio, eta gertuen dagoen igandean, Sagardogile eguna.
- Ekaineko lehen igandea: Santikurtz eguna.
- Uztaileko bigarren igandea: San Kristobal eguna.
- Iraileko lehen igandea: Marixeka eguna.
- Urriko azken larunbata: Jubilatuen eguna eta artisau feria.
[aldatu] Pertsonaia ezagunak
- Pedro Ignazio Barrutia (1682 - 1759), idazlea.
- Bixente Goikoetxea (1854 - 1916), konpositorea.
- Sabin Salaberri (1934-), konpositorea.
- Jose Maria Azkarraga "Lurgorri" (1916 - 1937), idazle, poeta, politikari eta gudaria.
[aldatu] Eraikin nagusiak
- Sastiña
- Udaletxea
[aldatu] Kanpo loturak
Irudi:AramaiokoUdala zb.png | Aramaioko elizateak | Irudi:AramaiokoUdala zb.png |
---|---|---|
Arexola • Azkoaga • Barajuen • Etxaguen • Gantzaga • Ibarra (Arraga • Eguzkierripa • Errotabarri • Salgo) • Oleta • Untzilla • Uribarri |
![]() |
Arabako udalerriak | ![]() |
---|---|---|
Agurain • Aiara • Amurrio • Añana • Arabako Moreda • Aramaio • Argantzun* • Armiñon • Arraia-Maeztu • Arratzu-Ubarrundia • Artziniega • Asparrena • Barrundia • Bastida • Berantevilla • Bernedo • Biasteri • Bilar • Burgelu • Donemiliaga • Dulantzi • Ekora • Eltziego • Erribera Beitia • Erribera Goitia • Eskuernaga • Gasteiz • Gobiaran • Harana • Iruña Oka • Iruraitz-Gauna • Kanpezu • Kripan • Kuartango • Lagran • Lantaron • Lantziego • Lapuebla Labarka • Laudio • Legutio • Leza • Mañueta • Navaridas • Oion • Okondo • Samaniego • Trebiñu* • Urizaharra • Urkabustaiz • Zalduondo • Zambrana • Zigoitia • Zuia |