Tamazight

Wikipedia(e)tik

Berberea
Tamazight
Non mintzatzen den: Maroko eta Aljeria batez ere; hizkuntza komunitate txikiak: Tunisia, Libia, Egipto, Mauritania, Niger eta Mali 
Eskualdea: Afrika iparraldea
Guztira hiztunak: 12 milioi
Hizkuntza familia: Afroasiarra
 Berberea
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1: ez du
ISO 639-2: gehitzeko
ISO/FDIS 639-3: — 

Berbere hizkuntzen hedapena 

Tamazight edo berbere hizkuntzak berbereek mintzatzen dituzten hizkuntza afroasiar kamitikoei ematen zaien izena da.

Hizkuntza izendatzeko berbere izan da ohiko forma, baina egun tamazight ere erabiltzen da. Berbere arabieraren hiztunek berbereen hizkuntza gutxiesteko erabiltzen zen: "ber ber egiten zutenak" da izen honen jatorria, hau da, "hitz egiten ez dakitenak".

Berberea Maroko eta Aljerian (Kabilia eskualdea) hitz egiten da batik bat, baina hizkuntza komunitate txikiagoetan Tunisia, Libia, Egipto, Mali, Mauritania eta Nigerren ere bai. Aintzinatean, arabiera Afrika iparraldera iritsi aurretik, kontinentearen iparralde guztian mintzatzen zen berberea, eta baita Kanaria irletan ere (guantxea).

Eduki-taula

[aldatu] Idazkera

STOP seinalea arabieraz eta tamazightez
STOP seinalea arabieraz eta tamazightez

[aldatu] Tamazightaren aldaerak

Tamazighta gaur egun hainbat lurraldetan banaturik dago, beraien artean urrundurik dauden hainbat hizkuntz komunitate berbere sortuz.

Sakabanaketa honen eraginez, egun tamazightaren lau aldaera nagusi bereiz daitezke. Aldaerok ondokoak dira, jatorrizko hiztunak zehaztuz (Hayward 2000: 76):

  • Marokoko iparmendebaldean, Aljeriako iparraldean, Tunisian eta Libian: xluh edo taxelhit (3.000.000), tamazight aldaera (3.000.000) eta tarifit (2.000.000), hiruok Marokoko Rifean, kabiliarra edo taqbaylit (3.074.000) eta taxawit edo xawia Aljerian.
  • Ekialdeko Libian (awjilah, 2.000) eta Egiptoko Siwa oasian (siwa, 5.000).
  • Sahara-Sahel zonaldeko nomaden dialektoak (Aljeria, Niger, Mali eta Burkina Faso): tamahaqt edo tamajeq, tuaregek mintzatzen dutena (25.000-76.000).
  • Mauritanian: zenaga (25.000).

[aldatu] Erreferentziak

  • HAYWARD, R. J. (2000): “Afroasiatic”, in HEINE, B. i D. Nurse (2000): African languages. An introduction, Cambridge: Cambridge University Press, 74-98 orr.

[aldatu] Kanpo loturak