Ahaide nagusiak
Wikipedia(e)tik
Euskal Herriko historia |
![]() |
Historiaurrea eta Antzin Aroa |
Erdi Aroa |
|
Aro Modernoa |
|
Aro Garaikidea |
|
Kronologiak |
---|
Ahaide Nagusiak Erdi Aroko handiki edo jauntxoak ziren, Euskal Herriko aitoren semeen maila goreneko leinuak.
XIII. mende amaieratik XV. erdira arte, leinu handien arteko gizarte-liskar bortitzak izan ziren, oinaztarren eta ganbotarren arteko borrokak eta agramondar eta beaumondarren artekoak. Alde edo aurka borrokatzen zuten dorretxe edo jauregietako etxeko-jauntxo edo etxekoandreak Banderizo izena hartzen dute. Bereziki, Gipuzkoa, Nafarroa eta Araban izan ziren banderizo gehien.
Eduki-taula |
[aldatu] Gerraren izaera
[aldatu] Bi bando
Banderizoetan bi bando handi zeuden: oinaztarrak eta ganbotarrak. Istorioaren arabera prozesio batean egon zen liskarrak sortu zuen bi bandoen sorrera. Antza alde batekoek kandelak lepoan (ganboan) eraman nahi zuten eta besteek behean (oinean). Lehenengoaren defendatzaileak Ulibarrikoak ziren eta bigarrenak Muruakoak ziren.[1]
Gaur egun egindako ikerketatan argi geratzen da hau kontakizun bat baino ez dela eta kultura, ekonomia eta bestelako gaiak zeudela bi bandoak sortzeko garaian. Ganboatarrak normalean ekonomia berriarekin lotu dira, hiribildu eta merkataritzarekin. Oinaztarrak, berriz, nekazaritza eta abeltzaintzarekin, eta beraz Lur Edegiarekin. Era berean Ganboatarrek Debabarrena eta Debagoienan eraikitako hiribilduen aurka zueden gipuzkoar nekazariek ere oinaztarren bandoa osatu zuten, bailaraz baila batekin edo bestearekin lerrokatuz[1].