Nafarroako Henrike II.a

Wikipedia(e)tik

Henrike II.a, Nafarroako errege (1517-1555)
Henrike II.a,
Nafarroako errege (1517-1555)

Henrike II.a Zangozakoa, Nafarroako errege izan zen (1517-1555).

Eduki-taula

[aldatu] Hasierako agintaldi gora-beheratsua

Zangotzan jaio zen 1503ko apirilaren 24an. Gurasoak Joanes III.a eta Katalina I.a Nafarroako erregeak zituen. Bere anai zaharrenak hil berriak zirelako berehala izendatua izan zen Bianako printze. Hezia izan zen Nafarroan bertan, eta bere gurasoak ordezkatzen zituen Frantziako lurraldeetara joaten zirelarik. Horrela gertatu zen 1504-1505ko neguan, 1509ko hasieran eta 1510-1511an.

  • 1512ko uztailan Gaztela eta Aragoiko Fernando II.a erregeak bortxaz sartu zituen tropak Nafarroa bereganatzeko eta Henrikek, gurasoekin batera Biarnora alde egin zuen babes bila.
  • 1516 eta 1517an bere gurasoen heriotzarekin jabetu zen Nafarroako koroaz, nahiz eta erresuma okupatua izan.
  • 1521ko udaberrian, gudaroste handia bildu eta gero, eta Gaztelako barne arazoak zirela aprobetxatuz, agindu zuen Nafarroako askatze ekimena. 1521ko maiatzaren 19an bere tropek birbereganatu zuten Iruñea bera, eta ondoko egunetan Nafarroa guztia berreskuratu zuten.

Henrike gertatzen zen Biarnotik Nafarrora igarotzeko jakin zuelarik ezuste batean bere gudaroste osoa suntsitua izan zela Noainen (1521 ekainaren 30a) eta ondorioz Nafarroa, aldeztzailerik gabe, berriz Gaztelarrek bereganatua zela.

Henrikek tropa berriak berehala borrokara bidali zituen bainan arrakasta bakarrak izan ziren Baztan ibarraren kontrolatzea Amaiurko gaztelua hartuz (1521ko iraila) eta Hondarribiaren okupazioa (1521ko urriaren 18a).

Guda lekutu behar zen ordutik bi gune hauetan.

  • 1522ko ekainaren 30an San Martzialeko porrotarekin Gipuzkoako inbasioa bertan behera egon zen.
  • 1522ko uztailaren 22an Amaiur Gaztelarrek hartua izan zen.
  • 1522ko urriaren 9an, Karlos I.a, Espainiako erregea Iruñean sartu zen triunfalari gisa.
  • 1523ko udazkenan, Espainiako tropen buruan zen Orangeko printzeak kanpainia bortitza bideratu zuen Lapurdi, Agramont eremua eta Biarnoan zehar.
  • Hondarribia erori zen 1524ko apirilaren 29an.

Nafarroako gudak ez zuen irtenbide gehiagorik. Henrike orduan bildu zen Frantziako erregearen gudarostearekin guda Italiara eramateko.

  • 1524ko urrian Alpeak zeharkatu zituzten eta ondotik Milanaldea bereganatu.
  • 1525ko otsailaren 24an, Paviako guduan, Frantziako gudarostea suntsitua izan zen Espainiarren aurka. Bi errege preso hartuak izan ziren, Frantziakoa eta Nafarroakoa.
  • 1526an Henrikek lortu zuen presondegitik ihes egitea eta Frantziara joan zen babes bila.
  • 1527an, Henrike ezkondu zen Frantzisko I.a Frantziako erregearen arreba zen Margaritarekin.
  • 1528an jaio zen bikotearen haur bakarra, Joana alaba.
  • 1528ko udan, Napoliko setioan, oraindik Nafarroako ordezkariak daude borrokatzen Espainiaren aurka: Henrikeren anaia Karlosen buruzagitzapean (Karlos bera eta Joanes, Agramonteko jauna, bizia han galdu behar zuten).
  • 1529ko bakearekin (Cambraiko ituna) guda garaiak amaitu ziren Henrrikerentzat.
Paueko gaztelua,  Henrikeren ohiko egoitza
Paueko gaztelua,
Henrikeren ohiko egoitza

[aldatu] Bake garaia

1529tik aurrera Henrikek, Nafarroa bereskuratzeko itxaropenarik gabe, saiatu zuen bere "Ahunamendi ipar aldeko" lurraldeak antolatzen. Eta batez ere, aprobetxatuz tentsioa jautsi zela, pixkanaka lortu zuen bere agintea ezartzea "Nafarroa Beherean".

Finkatu zuen ere bere egoitza nagusia Pauen. Han gaztelu eder bat eraiki zuen. Aldiz, Nabarrenkoxe hirian, eraiki behar zuen Europako gotorleku modernoetariko bat (1538-1546), suzko armei aurre egiteko prestatua. Frabrizio Siciliano arkitektoa enkargatu zuen lanak bideratzeko.

Fronte diplomatikoa ideki zuen Espainiako erregearekin 1537an. Proposatzen zuen bere alabaren ezkontzea Espainiako erregearen gustuko senar batekin. Kidetza hau sendotu behar zen Nafarroaren itzulketarekin jabe zilegiarengana. Denbora igaro ahala eta erantzun gabe egonik nahiz eta behin eta berriz eskaintza egin, baztertu zuen aukera hori eta Frantziako gortean hautatu zuen bere suhia: Antonio, Vendôme-ko dukea, Borboiko etxeko burua, lehen printzea Frantziako erregearen familiaren ondotik. Ezkontza Joana eta Antonio artean 1548ko urriaren 20an ospatu zen.

1553ko abenduaren 13an, Pauen, jaio zen bere biloba Henrike. Orduan, ongi erakusteko bere lotura galdutako herriari Bianako printze izendapenaz jantzi zuen.

Henrike II.a, Nafarroako errege zangotzarra, hil zen Hagetmau herrian 1555ko maiatzaren 25an.

[aldatu] Familia

Aitona
Alain I.a
Labriteko jauna
Amona
Frantziska
Châtillongoa
Aitona
Gaston I.a
Bianako printzea
Amona
Maddalen
Frantziakoa
Aita
Joanes III.a
Nafarroako errege
Ama
Katalina I.a
Nafarroako erregina
Henrike II.a
Nafarroako errege

[aldatu] Ezkontza eta haurrak

1527ko urtarrilaren 24an ezkondu zen Saint-Germain-en-Laye hirian Frantziako Frantzisko I.a erregearen arreba zen Margaritarekin. Alargun egon behar zen 1549an. Haur bakarra izan zuten:

[aldatu] Ikus, gainera


Aurrekoa:

Katalina I.a


Henrike II.a
Nafarroako errege
(1517-1555)
Ondorengoa:

Joana III.a
eta
Antonio I.a

Aurrekoa:

Katalina I.a


Henrike I.a
Foix-ko konde
Biarnoko kondeorde
(1517-1555)
Ondorengoa:

Joana I.a
eta
Antonio I.a

Aurrekoa:

Alain I.a


Henrike I.a
Labriteko jauna
(1522-1555)
Ondorengoa:

Joana I.a
eta
Antonio I.a




Euskal Herria Artikulu hau Euskal Herriari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.