Paris

Wikipedia(e)tik

Artikulu hau Frantziako hiriburuari buruzkoa da, esanahi ezberdinentzako ikus Paris (argipena)

Paris

Frantziako Uhartea
Parisko bandera Parisko armarria
Izen ofiziala Paris
Antolaketa
Estatua
Eskualdea
Departamendua
Barrutia

Frantzia
Frantziako Uhartea
Paris (75)
20 barrutiko burua
Posta-kodea 75001-75020 eta 75116
75056 edo 75101-75116 (INSEE kodea)
Koordenatuak 48° 51' 39´´ I - 02° 20' 43´´ E
Garaiera
Eremua
Biztanleria

Dentsitatea
Aglomerazioa

33 m
10.540 ha = 105,40 km²
2.144.700 (2005)

20.330 bizt/km²
parisko aglomerazioa

Sorrera Parisii galiar herrixka
Herritarra paristar
Alkatea Bertrand Delanoë (PS)
(2001-2008)
www.paris.fr

Paris Frantziako hiriburua eta hiri nagusia da. Frantziako Uharteko eskualde-burua da. Halaber, Europar Batasuneko metropoli-barrutirik handiena da, Londonen aurretik.

Izena Parisii tributik dator. Bertako hiritarrak, paristarrak dira. Hiriak 2.142.800 biztanle zituen 2004an (20.330 bizt./km²), baina hirigune osoa kontuan hartuta, 2003an 9.854.000 biztanle zenbatu zituzten, munduko 21. metropolirik handiena izanda [1].

Eiffel Dorrea, hiriaren nazioarteko ikurra
Eiffel Dorrea, hiriaren nazioarteko ikurra

Frantzia osoan hizkuntz ofizial bakarra frantsesa da. Hala ere, eta etorkinei esker, Paris-en bereziki hainbat hizkuntzan mintzatzen da. Sainte Geneviève da hiriko zaindaria, eta urtarrilaren 3an berarekin lotutako jai-eguna ospatzen dute.

Eiffel Dorrea eraikin garrantzitsuena da, hiriaren ikur bihurtua.

Eduki-taula

[aldatu] Geografia

Seine edo Sena ibaia Paris-en ardatz naturala da eta, alde bietan, hiria ondoko muinoek inguratzen dute:

  • Eskuinaldeko ibai-ertzean: Montmartre (130 m), Belleville (128 m), Ménilmontant (108 m), Buttes-Chaumont (80 m), Passy (71 m) eta Chaillot (67 m).
  • Ezkerraldeko ibai-ertzean: Montparnasse (66 m), Butte aux Cailles (62 m) eta Montagne Sainte-Geneviève (61 m).

[aldatu] Historia

[aldatu] Banaketa administratiboa

Parisko hirigunea 20 "arrondissement" edo barrutitan banatuta dago, erdigunetik hasita (lehenengo arrondissement edo Halles-Louvre), erlojuaren orratzen arabera kanporantz kiribiltzen direnak.

[aldatu] Biztanleria

Paris harresiz barnekoa
1150
1328
1365
1422
1500
1565
1600
1637
1680
1750
1789
50.000 200.000 275.000 100.000 150.000 294.000 300.000 415.000 515.000 576.000 650.000
1801
1811
1817
1831
1836
1841
1846
1851
1856
1861
1866
546.000 622.636 713.966 785.862 899.313 936.261 1.053.897 1.053.262 1.174.346 1.696.141 1.825.274
1872
1876
1881
1886
1891
1896
1901
1906
1911
1921
1926
1.851.792 1.988.806 2.269.023 2.344.550 2.447.957 2.536.834 2.714.068 2.763.393 2.888.110 2.906.472 2.871.429
1931
1936
1946
1954
1962
1968
1975
1982
1990
1999
2004
2.891.020 2.829.753 2.725.374 2.850.189 2.790.091 2.590.771 2.299.830 2.176.243 2.152.423 2.125.246 2.142.800
Datuak: estimaketa 1801 baino lehen; errolda 1801 ondoren - Iturria: Frantsesezko Wikipedia


[aldatu] Ikustekoak

[aldatu] Enparantzak

  • Place de la Bastille.
  • Place Charles-de-Gaulle (lehenago, Place de l'Étoile deituta): Erdian, Garaipen Arkua edo Arc de triomphe dago..
  • Place de la Concorde: Bertan, Obelisko famatua dago.
  • Place de Grève edo place de l'Hôtel-de-Ville.
  • Place du Parvis-Notre-Dame: Bertan dago Notre Dame katedrala.
  • Place des Pyramides: Erdian Jeanne d'Arc-en brontzezko estatua dago. Tuileries-eko lorategia gertu dago.
  • Place de la République.
  • Place Saint-Michel: Quartier Latin-en dago (6. arrond.).
  • Place des Victoires (1.-2. arrond.).
  • Place des Vosges (3.-4. arrond.).

[aldatu] Kaleak

  • Champs-Élysées etorbidea (8. arrondissement): Ia 3 km-ko luzera dauka, La Concorde eta Charles de Gaulle plazak lotuz. "Ardatz historikoa" edo Axe historique izena hartzen du, hiriko leku enblematikoak konektatzen dituelako: Louvre-ko piramidea, Carrousel-eko Arc de Triomphe, Tuileries-eko lorategia, l'Obélisque, l'Arc de Triomphe eta l'Arche de la Défense modernoa.

Zinema, jatetxe, taberna eta denda ugari daude etorbidearen alde bietan. 1975etik, Tour de France txirrindulari lasterketa ezaguna bertan amaitzen da.

  • Rue Fontaine: 9. arrondissement-ean.
  • Rue des Martyrs: 9.-18. arrond.
  • Rue de la Paix (2. arrond.): Ezaguna da bertan dauden bitxitegiengatik.
  • Rue Saint-Denis (1.-2. arrond.): Hiriko zaharrenetarikoa da, erromatar inperioaren garaian eraikia baitago, hain zuzen ere.
  • Boulevard Saint-Michel (5.-6. arrond.).
  • Rue de Saint-Pétersbourg (8. arrond.).
  • Rue de l'Université (7. arrond.).

[aldatu] Eraikin publikoak

Bihotz Sakratuaren Eliza
Bihotz Sakratuaren Eliza
  • Eiffel Dorrea: 1889an inauguratuta, urte hartako Erakusketa Unibertsalerako. Webgune ofiziala
  • Bihotz Sakratuaren Eliza edo Sacre Coeur.
  • L'Arc de triomphe.
  • Hôtel de Ville.
  • L'hôtel des Invalides.
  • Notre Dame katedrala.
  • L'Opéra Garnier.
  • L'Opéra Bastille.
  • L'Opéra comique.
  • Palais de Chaillot.
  • Palais de Justice et Conciergerie.
  • Palais Royal.
  • Palais de Versailles.

[aldatu] Unibersitateak

  • Sorbona Parisko Unibertsitatea (La Sorbonne).
  • Université de Marne la Vallée.
  • Université de Cergy-Pontoise.
  • Université d'Evry-Val d'Essonne.
  • Université de Versailles Saint-Quentin-En-Yvelines.

[aldatu] Parkeak

  • Parc de Belleville.
  • Parc de Bercy.
  • Le bois de Boulogne.
  • Parc Georges Brassens.
  • Parc des Buttes-Chaumont.
  • Parc André Citroën.
  • Jardin du Luxembourg.
  • Champ-de-Mars (7. arrond.): Eiffel Dorrea eta Eskola militarraren artean dago.
  • Parc Monceau.
  • Parc Montsouris.
  • Jardin des Tuileries.
  • Parc de la Villette.
  • Le bois de Vincennes.

[aldatu] Garraioak

  • Metroa: 16 linea, 200 kilometro eta 297 geltoki.
  • RER (Réseau Express Régional): A, B , C, D. E eta F Lineak.

[aldatu] Geltokiak

  • Charles de Gaulle Aireportua.
  • Châtelet - Les Halles.
  • La Défense.
  • Gare de Lyon.
  • Gare du Nord.
  • Orly Aireportua.
  • Versailles.
  • Orsay-Ville.

[aldatu] Beste leku batzuk

  • Paris Webcam !
  • Pariseko Eskual Etxea - La Maison Basque de Paris: Avenue Gabriel Peri, 59.

[aldatu] Musika

  • Aretoak: Palais Garnier edo Parisko Opera.
  • Orkestrak: Frantziako Orkestra Nazionala.

[aldatu] Paristar ezagunak

[aldatu] Hedabideak

Aujourd'hui en France, France Soir, La Croix, La Tribune, Les Echos, Le Figaro, Le Monde, Le Monde diplomatique, L'Humanite eta Liberation ditugu hiriko egunkari orokorrik garrantzitsuenak.

Kirol egunkari nagusia L'Equipe dugu.

[aldatu] Kanpo loturak

Commonsen fitxategi gehiago dago honi buruz:
Paris