Vietnamgo historia

Wikipedia(e)tik

Ho Chi Minh, Lijang ibaian (Txina) 1961ean
Ho Chi Minh, Lijang ibaian (Txina) 1961ean

Vietnamgo historia orain dela 2500 urte baino gehiagokoa da. Txinako inperioaren menpe egon zen mende askotan zehar. X. mendean independentzia lortu zuen, eta bertako errege dinastia jarri zen agintean.

[aldatu] Frantziaren kolonia

XIX. mendean Frantziak kolonizatu zuen. II. Mundu Gerran Japoniak okupatu zuen, baina Frantziaren nagusitasuna errespetatuz. Izan ere, garai hartan Vichyko gobernuaren menpe zegoen Vietnam; Japonia bezala Hitlerren aliatua zen beraz. Gerra horren amaieran Japoniaren eta Frantziaren arteko harremanak gaiztotu egin ziren, Japoniari azken hau aliatuen aldera mugitzen zela iruditu zitzaion eta. Horregatik Japoniak frantziarrak kanporatzeko ahalegina egin zuen. Hala ere, Ho Chi Minhek gidatuta Vietnamgo errepublika demokratikoa osatu zen.

[aldatu] Vietnamgo gerra

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Vietnamgo gerra

Gerra amaitu ondoren Frantziak ezin izan zuen Asia hegoekialdean zeukan boterea mantentzen jarraitu. Indotxinako gerra galdu egin zuen, eta Genevako Akordioek Vietnam bitan zatitu zuten: Ipar Vietnam (Gerra Hotzaren garaian Txina eta SESBaren laguntza izan zuena) eta Hego Vietnam (Ameriketako Estatu Batuen laguntzarekin). Zatiketa horren ondorioz, 1958-1973 bitartean Vietnamgo Gerra egin zen. 1976an Ipar Vietnamek Hego Vietnam menperatzea lortu zuen, AEBetako soldaduak kanporatu zituzten eta Vietnameko Errepublika Sozialista sortu zen.

[aldatu] Gerraostea

1990eko hamarkadaren amaieran AEBekin zuen gatazka leuntzen joan zen, eta negoziazio politikoak hasi ziren. 2000tik aurrera Estatu Batuen dirulaguntzak eskuratzen hasi zen berriz.