Izozmendi
Wikipedia(e)tik
Izozmendi bat ur gezazko izotzezko masa handi bat da, itsasoko uretan flotatzen dagoena. Glaziar baten ertza hausten denean eta berau uretara erortzen denean sortzen dira izozmendiak.
Ur aratzezko izotzaren dentsitatea 920 kg/m³ inguru izanik eta itsasoko ur gaziarena 1 025 kg/m³, izozmendi baten bolumenaren %90a ur azpian aurkitzen da. Oso zaila da izozmendi baten ur azpiko zatiak zer itxura duen ur gaineko zatia bakarrik ikusita.
Izotz masa gogor-gogorra izan daiteke eta luze iraun. Horregatik, aise kaltetu ditzake ontzien metalezko oskolak. Izozmendi batengatik hondoratutako ontzi ezagunena Titanic izan zen, 1912ko apirilaren 14an 2.500 hildako eragin zituena.
Eduki-taula |
[aldatu] Sailkapena
Izozmendiak tamainaren eta itxuraren arabera sailkatzen dira. Honako hau International Ice Patrol delakoak erabilitakoa da.
[aldatu] Tamaina
Dénomination | Ur gaineko garaiera |
Flotazio azalera |
Luzera | Masa |
---|---|---|---|---|
Apurra (growler) | < 1 m | < 20 m² | < 5 m | < 120 t |
Zatia (bergy bit) | 1 m - 5 m | 20 - 300 m² | 5 - 15 m | 120 t - 5400 t |
Txikia (small) | 5 m - 15 m | > 300 mm² | 15 - 60 m | 5400 t - 180 kt |
Tartekoa (medium) | 15 m - 45 m | 60 - 120 m | 180 kt - 2 Mt | |
Handia (large) | 45 m - 75 m | 120 - 200 m | > 2 Mt | |
Oso handia (very large) | > 75 m | > 200 m |
[aldatu] Itxura
Sailkapen hau ikusgai dagoen izozmendi zatiaren araberakoa da:
- zapala (tabular) : itxura lauekoa, luzera 5 bider handiagoa garaiera baino
- potoloa (blocky) : gainalde lauekoa eta ertz bertikal malkartsukoak, luzera 3-5 bider handiagoa garaiera baino
- lantzertua (wedge) : alde batetik ertz bertikal eta malkartsukoa, beste aldetik malda txikikoa
- higatua (drydock) : malda txikikoa eta gainazal irregularrekoa, higadura handia dela-eta
- tontorduna (pinnacled) : garaiera handiko tontor bat edo gehiago dituena izozmendiaren masari dagokionez
- borobildua (dome) : gainazal leun eta borobildua, berriki irauli den izozmendi bat
[aldatu] Galeria
izozmendi bat Argentinan |
|||
izozmendi multzoa Groenlandian |
izozmendi urdina |