Mamur
Wikipedia(e)tik
Mamurrak euskal mitologiako jeinu txikiak. Tokiaren arabera, intsektu txikien edo praka gorriko gizontxoen itxura dute. Iratxo hauek alegia askotako pertsonaiak dira. Beste hainbat izen ere hartzen dute pertsonai bihurri hauek: Galtzagorriak, Famerijaleak Kortezubin, Beharreztanak Orozkon, Aidetikakoak Saran, Patuek Ibarrurin, Zaingorriak Ordizian, Ximelgorriak Abadiñon etab.
Udako solstizioan harrapa daitezke sasi artean orratzontzi irekita uzten bada. Marik sortu ei zituen mamurrak, gizakiari bere eginbeharretan laguntzeko. Izaki ñaño eta fraka gorriz jantzitako iratxo hauek ekintza miresgarriak egiteko gaitasuna omen dute. Adibidez, Zarautzen itzain batek apustu egin zuen baietz bere idiek inorenak baino pisu gehiago eta bide luzeagoan harria eraman. Itzainak mamurren orratzontzia idien uztarriko burularruan sartu zituen eta apustua irabazi.