Xiitar

Wikipedia(e)tik

Xiitarrak Bahreineko prozesio batean.
Xiitarrak Bahreineko prozesio batean.

Xiitarrak edo xiitak Islamaren adar garrantzitsuena dira, sunitarrekin batera.

Xii terminoak, arabieraz "alderdi", Profetaren familiako Imamei jarraitzen dien musulmanek erabiltzen dute. Koranean du bere jatorria.

Eduki-taula

[aldatu] Sinismena

Fededunak Imam izeneko gidari baten beharrean sinisten dute, bizitza modu islamiar egoki batez zuzentzeko, gainera Ali-ren ondorengoak izan behar dutelarik.

Hamabi Imamem genealogia:

    Mohammad(.632)
        ↓

Fatima(.632) ↔ (1)Ali(.680)

 ↓————————————————↓               

(2)Hasan(.670) (3)Husein(.680)

                ↓
            (4) Ali Zeyn al-Abedin al-Sayyad(.713)↔Zayd(.740) (zaiditarrak)
                ↓
             (5)Mohammad al-Baqer(.732)
                 ↓
             (6)Yaafar al-Sadeq(.765)↔Ismail(.755) (ismailitarrak)
                 ↓
             (7)Musa al-Kazem(.799)
                 ↓
             (8)Ali al-Reza(.818)
                 ↓
             (9)Mohammad al-Yavad,al-taqi(.835)
                 ↓
            (10)Ali al-Hadi,al-Naqi(.835)
                 ↓
             (11)Hasan al-Zaki,al-Askari(.874)
                 ↓
             (12)Mohammad al-Mahdi(874-n desagertua)(imamitarrak)

[aldatu] Berezitasun doktrinalak

Xiitak, Islamaren bost zutabeetan sinisten dute. Berezitasun garrantzitsuenak, imamatoa, kleroa eta esoterismoa dira.

[aldatu] Zatiketak

Erlijio guztietan bezala, pentsamendu ezberdinak daude, eta honen ondorioz xiitak hurrengo taldeetan banatzen dira: imamitarrak (gehiengoa), ismailitarrak, zaiditarrak eta alauitarrak. Hauei, beste kultu-talde batzuk erantsi behar zaie, islamaren inguruan dabilenak eta xiitarretik sortu zirenak baina batzuetan ez direnak hartzen musulmantzat. Talde gutxitu hauek, drusotarrak eta alevitarrak dira.

[aldatu] Munduan hedapena

Musulmanen % 10-15a dira xiitak. Iran, Azerbaijan, Irak, Bahrein, eta Libanoko hegoaldean gehiengoa dira. Siria, Afganistan eta Pakistanen, gutxiengo batzuk daude.

Drusotarrak, Siria, Libanoko hegoaldea eta Israeleko iparraldearen artean daude, zaiditarrak berriz, Yemeneko gehiengoa dira.

Alauitarrak ugariak dira Turkia eta Sirian.