Jean-Paul Sartre

Wikipedia(e)tik

Jean-Paul Sartre eta Simone de Beauvoir idazleen hilobia
Jean-Paul Sartre eta Simone de Beauvoir idazleen hilobia

Jean-Paul Sartre (Paris, 1905eko ekainaren 21 – Paris, 1980ko apirilaren 15) idazle eta filosofo frantziarra izan zen.

Existentzialismoaren ordezkari ospetsuena, Martin Heidegger eta Albert Camus-ekin batera.

Uko egin bazion ere, Literaturako Nobel saria eman zioten 1964an.

Eduki-taula

[aldatu] Bizitza

Parisen hezi zuten eta Friburgeko Unibertsitatean sartu zen, eta beranduago Berlingo Institutu frantsesean. Behin ikasketak amaituta ikaskuntza lanetan aritu zen Bigarren Mundu Gerra hasi zen arte. Gerra bitartean kartzelan egon zen, eta atera eta gero erresistentzia frantsesera elkartu zen. 1945ean hezkuntza utzi zuen eta Simone Beauvoir-en laguntzaz “Les Temps Modernes” politika eta literatura argitarapena sortu zuen. Sastre Parisko intelektual handiek erlazionatu zen. Bere pentsamendu politikoa sozialismoaren inguruan zegoan. 1964an Nobel Saria irabazi baina ez zuen onartu izan nahi.

[aldatu] Sartreren existentzialismoa

Sartrek giza existentzia "libre izatera kondenatua" dagoela kontsideratzen du; hau da, existentzialismoaren aitzindari izan ez arren, Sartrek izugarrizko ospe eta prestigioa eman zion korronte filosofiko honi, bere garaian ia modan egoterainokoa. Izan ere existentzialismoa Martin Heidegger bezelako filosofo handiak landu zuen arren, azken honen idatziak ia ulergaitzak dira jende gehientsuenarentzat.

Euskal literatura eta pentsamenduan ere eragin handia izan du Sartrek, beste batzuen artean Txillardegirengan.

[aldatu] Idazlanak

[aldatu] Eleberriak

  • La Nausée (1938)
  • Le Mur (1939) ipuinak (Le mur, La chambre, Érostrate, Intimité, L'enfance d'un chef)
Paretaren kontra (Mikel Lasak euskaratua, 1983)
  • Les chemins de la liberté (1945) :
    • L'âge de raison
  • *Le sursis
  • *La mort dans l'âme
  • Œuvres romanesques (1981)

[aldatu] Antzezlanak

  • Baronia (1940)
  • Les Mouches (1943)
  • Huis clos (1944)
  • La Putain respectueuse (1946)
  • Morts sans sépulture (1946)
  • Les Mains sales (1948)
  • Le Diable et le Bon Dieu (1951)
  • Kean (1954)
  • Nekrassov (1955)
Nekrassov (Xabier Olarrak euskaratua, 1985)
  • Les Séquestrés d'Altona (1959)
  • Les Troyennes (1965)

[aldatu] Autobiografia, memoriak eta gutunak

  • Les Mots (1963-1964)
  • Les Carnets de la drôle de guerre (1983)
  • Lettres au Castor eta beste batzuk, I eta II liburukiak (1983)

[aldatu] Saiakerak

  • Situations I (1947)
  • Situations II (1948)
  • Situations III (1949)
  • Situations IV (1964)
  • Situations V (1964)
  • Situations VI (1964)
  • Situations VII (1965)
  • Situations VIII (1972)
  • Situations IX (1972)
  • Situations X (1976)

[aldatu] Saiakera politikoak

  • Réflexions sur la question juive (1946)
  • Entretiens sur la politique (1949)
  • L'Affaire Henri Martin (1953)
  • Frantz Fanon-en Damnés de la Terre lanaren hitzaurrea (1961)
  • On a raison de se révolter (1974)

[aldatu] Literatura kritikak

  • La république du Silence (1944)
  • Baudelaire (1946)
  • Saint Genet, comédien et martyr (1952)
  • L'Idiot de la famille (1971-1972) Flauberti buruz
  • Un théâtre de situations (1973)
  • Critiques littéraires
  • Qu'est-ce que la littérature ?

[aldatu] Idazlan filosofikoak

  • L'imagination (1936)
  • La Transcendance de l'Ego (1937)
  • Esquisse d'une théorie des émotions (1939)
  • L'imaginaire (1940)
  • L'être et le néant ontologia fenomenologikoaz (1943)
  • L'existentialisme est un humanisme (1945)
  • Conscience et connaissance de soi (1947)
  • Critique de la raison dialectique I : Théorie des ensembles pratiques (1960)
  • Cahiers pour une morale (1983)
  • Critique de la raison dialectique II : L'intelligibilité de l'histoire (1985)
  • Vérité et existence (1989)

[aldatu] Euskaratutako lanak

  • Paretaren kontra (Mikel Lasak euskaratua, 1983)
  • Nekrassov (Xabier Olarrak euskaratua, 1985)

[aldatu] Ikus, gainera

[aldatu] Kanpo loturak