Akerbeltz
Wikipedia(e)tik
Akerbeltz lur barruan bizi eta mendean morroi asko dituen ahaidea da.
[aldatu] Elezaharrak
Badu ekaitzak sortzeko indarra; eta bere zainpean dituen abereak oker eta gaitz guztietatik gordetzen ditu. Horregatik baserri askotan aker bat hazten dute etxeko abereen artean. Zugarramurdiko Akelarre-lezeri dagozkionak dira. Iratxo eta sorginen gordeleku omen zelako horren sarreran, goi aldean, estalagmitazko horman, bada "jarleku" deitzen dioten zulo bat; handik ematen omen zituen bere orakuluak, akerraren irudian aurkezten zen deabruak. XVIIeta XVImendeetan esaten zen, sorginak Akelarrean biltzen zirela, deabruarekin, hitz hauek esanez:
- Sasi guztien gainetik eta hodei guztien azpitik.
Bein batean apaiz bat koba batean sartu zen, hostia santua zeramala. Baina urrea ukitzen hasten zenean, sugea hazi egiten zen eta esku hutsik irten zen handik, leizearen barrutik zetozen hitz misteriotsu hauek entzuten ziren bitartean: "bular gainean daramazun horri eskerrak; bestela, hemen gelditu beharko zenduen". Ordutik asko entzuten da ondorengo esaera: "Auza, han baduk gauza; baina neok ezin har".
Baigorri haraneko bizilagunek diotenez, aker irudiko irelu bat inguru haietako koba batzuetan bizi da. Urepelen, Biurretabuxtan baserriko Juan Monakok ondorengoa kontatu zuen: Auza mendian bada bere barruan urrea daukan leize bat. Suge handi bat eta aker bat daude urrearen ondoan. Askotan joan zen hara Aldudeseko Martieneko apaiza eta urrea ikusten zuen, baita sugea eta akerra ere. Eta bere liburutik otoitzak errezatzen zituen sugea eta akerra uxatzeko; apaizaren otoitzekin hari bat bezala mehetzen zen sugea, baino ez zuen alde egiten.
[aldatu] Ikus, gainera
- Akerbeltz Markina-Xemeingo gaztetxea. [1]