Joxe Arregi
Wikipedia(e)tik
Joxe Arregi Izagirre,(Zizurkil, Gipuzkoa, 1951 - Madril, Espainia, 1981eko otsailaren 13a). ETAko kidea. Espainiako poliziak egindako torturez hil zen.
Eduki-taula |
[aldatu] Atxiloketa
1981eko otsailaren 4an Brigada Regional de Seguridad Ciudadana poliziako kideek atxilotu zuten Isidro Etxaberekin batera Madrilgo erdialdean. Atxilotu eta Dirección General de Seguridad de la Policíara eraman zituzten. Bertan 9 egun egin zituzten, bakartuta, Lege Antiterroristaren aplikazioaz.
[aldatu] Carabanchelen hil zen
Hil aurreko egunean Joxe Arregi Carabanchel Espetxeko Ospitalera eraman zuten. Txosten medikoaren arabera, honako zauriak zituen Carabanchelen sartu zenean: «hematomas periorbitales con derrame conjuntival en ojo derecho, diversos hematomas en hombro derecho, caras internas de ambos brazos y piernas, grandes hematomas en ambos glúteos, heridas por quemaduras de segundo grado en plantas de ambos pies». Horrezaz gainera: «estado estuporoso del que se recuperaba paulatinamente, disnea intensa y dolor abdominal difuso sin signos de abdomen agudo». Egin zizkioten erradiografiek «un pulmón relativamente encharcado» zeukala erakutsi zuten txosten horrek dioenez.
Carabancheleko ospitalean ziren Iñaki Agirre ETA (pm), Xose Lois Fernández González, GRAPO, eta Lois Alonso Riveiro, PCE (r), preso politikoek berarekin egoteko aukera izan zuten eta bere testimonioa jaso. Oso latza izan da! esaldiarekin laburbildu zuten prentsara bidalitako gutun batean Joxe Arregik jasandako torturez esandakoa.
Bere egoera ikusita, Carabancheleko zuzendariak ospitale zibil batera eramateko agindua eman zuen, baina ez zen bizirik irten bertatik.
Autopsiaren arabera Joxe Arregiren heriotzaren eragile nagusia bronkoneumonia izan zen. Santi Brouard, HASIko presidente eta sendagileak adierazi zuen "bañera" izenez ezagutzen den tortura motak bakarrik eragin zezakeela bronkoneumonia hori[1].
Jose Manuel Blanco, Poliziaren Zuzendari Orokorrak, Arregiren heriotza zabaldu orduko adierazi zuen "atxilotu horri egin zaizkion galdeketetan ez diote inolako tratu txarrik egin"[2]. Handik gutxira dimisioa emango zuen.
[aldatu] Torturaren gaineko auzia
Joxe Arregi torturaz hil izanak neurri handiagoa hartu zuen pertsona anonimo batek bere gorpuari egindako argazkiak komunikabideetan zabaldu zirenean. Bertan torturak eragindako zauri nabarmenak ikus zitezkeen, hala nola, oinetan zituen erredurak.
Madrileko Giza Eskubideen Batzordearen arabera 73 poliziak hartu zuten parte Joxe Arregiren galdeketetan, Birgadas Regionales eta Central de Informazion taldekoak. Horietako bost atxilotu eta Joxe Arregiren heriotza eragin zituzten torturak egitea leporatu zieten: Ricardo Sanchez, Juan Antonio Gonzalez, Juan Luis Mendez, Julian Marin Rios eta Juan Antonio Gil. Martxoaren 25ean libre gelditu ziren denak.
. Antonio Gil Rubiales eta Julián Marín Ríos polizia kideak bakarrik prozesatu zituzten. 1983. urtean epaitu zituzten Madrilgo Auzitegi Probintzialean. Epaiketan Marinek, Joxe Arregi atxilotu eta galdekatu zuten polizia taldearen buruak, esan zuen "jakina eta ezaguna dela terroristak autolesionatu eta gero tratu txarren aurkako salaketak jartzen dituztela". Epaitegi horrek bi aldiz absolbitu zituen. 1989. urtean Espainiako Auzitegi Gorenak zigortu egin zituen: hiru hilabeteko arrestoa eta bi urtez lanik eta soldatarik gabe Gili, eta hiru hilabeteko arrestoa eta hiru urtez lanik eta soldatarik gabe Marini.
Julian Marin Rios Poliziaren Artezilari Taldearen buru izendatu zuten 1987ko irailean.
Antonio Gil Rubiales 1992an Madrilgo Brigada de Seguridad Ciudadana delakoan ziharduen, gero Unidad de Intervencion Polizialaren buru izendatu zuten, 2003an Arona (Tenerife) herriko polizia buru eta 2005ean Tenerifeko Probintziako Komisario buru.
[aldatu] Sendagileak ere
Beste aldetik, berrehun sendagilek Joxe Arregiren zaurien larritasuna estaltzen saiatu ziren lau mediko salatu zituzten, eta Deontologia Batzordearen zigorra eskatu: Santiago Martin Pachon, Estatuko Segurtasuneko Zuzendaritzaren zerbitzu medikoen burua, MiguelUcheto Albert, Isidro Alvarez Garcia eta Javier Juan Etreros Huarte doktoreak. Azken hiru hauei torturak estaltzeko txostenak manipulatzea leporatu zieten.
[aldatu] Herriaren oroimena
Zizurkilen plaza batek darama gaur egun Joxe Arregiren izena. Oroigarria ere dauka herrian.
Euskal Herrian, Joxe Arregi hil zen eguna gogoratuz, Torturaren Aurkako Eguna egiten da otsailaren 13an.