Gartzia III.a Santxez

Wikipedia(e)tik

Gartzia III.a Santxez (? - Atapuerca, 1054). Iruñea eta Naiarako 4. erregea izan zen 1035-tik – 1054-ra. Antso III.a Gartzes Nagusia eta Muniaren semea zen, Estefaniarekin ezkondu zen 1038. Urtean, batzuen ustez, Estefanía, Bartzelonako Ramon I.a Berenger kondea eta Santxaren alaba zen, beste batzuen ustez berriz, Bernardo Roger Foixkoa eta Garsinda Bigorrekoaren alaba eta Ramon I.aren lehengusina. Zortzi seme-alaba izan zituzten: Ximena, Maior, Urraka, Ermesinda, Fernando, Ramiro, Ramon eta Antso IV.a Gartzes Peñalengo errege izango zena. Berriro ezkondu zen ere, baina ez dakigu norekin.

Antso III.a Nagusia aita hil zenean, haren testamentuaren arabera banatu ziren erregelurrak; Nafarroaren errege titulua Gartzia III.ak eraman zuen. Garai hartan euskal mintzalekua Nafarroa zen, orren arabera; Errioxa, Bureba, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa eskuratu zituen. Lapurdi eta Baigorriko konderriak Gaskonia eta Akitaniaren menperan geratu ziren. Kalagorri hartu ondoren 1045. urtean, Errioxako Naiaran Santa Maria la Real eraikitzea agindu zuen eta bertara eraman zuen errege-egoitza. Gartzia III.aren anaia Fernando I.a Leon, Gaztelako errege bilakatu zenean, Gartziari agindutako lurrak eman zizkion 1037. urtean, Nafarroako erresuma zabalduz. Bere anaia Ramiro Aragoikoa Tafallan garaitu zuen, baina, Leon eta Gaztelako Fernando I.a erasoaldi bortitza egin zioten eta honen osteek Atapuecan hil zuten, 1054. urtean.