Garralda
Wikipedia(e)tik
Garralda |
|||
---|---|---|---|
Nafarroa Garaia | |||
|
|||
Izen ofiziala | Garralda | ||
Antolaketa
Estatua
Autonomia Erkidegoa Merindadea |
Espainia Nafarroako Foru Erkidegoa Zangozako merindadea |
||
Posta-kodea | 31692 | ||
![]() |
|||
Garaiera Eremua Biztanleria Dentsitatea |
843 m 21,2 km² 195 (2006) 9,20 bizt/km² |
||
Herritarra | garraldatar | ||
[] | |||
Garralda Nafarroako ipar-ekialdean dagoen udalerria da, Aezkoa Ibarreko herririk mendebaldekoena dena.
Urrobi eta Irati ibaien isurialdeak lotzen dituen korridorean kokatzen da.
Eduki-taula |
[aldatu] Historia
Herriak itxura aldatu du XIX. mendeko gerretan izandako suteen ondorioz: 1795, 1834, 1835, baina batez ere 1898. urteko sutearen ondorioz, orduan herri osoa kiskali baitzen.
Eskualdeko herri tipikoa zen, gaineko aldean eliza gotikoa zuena, eta, diotenez, Otsagabiaraino aurkitu ahal zen hoberena. Zenbait etxe berreraiki ziren, eta haien artean leku gehiago utzi zen; horregatik, ibarreko beste herriak baino itxura zabalagoa erakusten du.
[aldatu] Ikustekoak
- Herriaren ondoan Arrigorri haitza dago, behatoki eder bat duena (Ariztokia/Arrigorri). Bertan izan ziren burdin meategien ustiapenagatik izan dezake izen hori. Bertatik, Beteluko hariztia, Aribe, Aezkoako Ibarraren zati zabala, Piriniotako tontorrak eta Irati ibaiaren Ibarra (iparretik-hegoaldera) ikus dezakegu. Hegaztiak, sai-arreak bereziki, begiztatzeko leku ederra da.
- S. Juan Evangelistaren izeneko eliza: Neogotiko landatarra estilokoa, 1912-14 urteren bitartean egin egin zen. 1898an herria erre ondoren, eliza gotikoa berriztatu zen, baina herritarren arteko liskarren ondorioz, Arostegi Jaunak, herria berreraikitzen asko lagundu zuen indianoak, errepide ondoan dagoen eliza egiten lagundu zuen. Zaharra bota zen haren harriaz baliatzeko, eta eliza zegoen lursailean gaur egun hilerria dago.
- Gurutzea: Modernoa da, 1929. urtekoa, eta oinarria erromanikoa du. Jatorrizkoa Konbentzio gerran suntsitu zuten.
- Leizea: Kutxategileen leizea, ezpel zuhaixkez inguratua, ezpel goilarak egiten hasi ziren lekua.
- Trikuharriak: Etxoltxarraldea I (egoera onean) eta Etxoltxarraldea II (egoera txarrean).
- Iturriak:
- Iturrialdea: Erdi Aroko iturria, herriaren iparraldean, herriko zaharrena da. - Arostegi Iturria: sutearen ondoren herria berreraikitzen lagundu zuenaren omenez egina.
- Garaia: Masamigelena Etxea.
[aldatu] Jaiak
• Festak irailaren lehenengo asteburuan ospatzen dira.
[aldatu] Pertsonaia ezagunak
- Juan Carlos Etxegoien "Xamar" (1956-), hizkuntzalaria.