Guantxe
Wikipedia(e)tik
Guantxea Kanariar Uharteetako antzinako etnia da, ustez K. a. 1000ko hamarkadan hara joandakoak Afrikako iparraldetik eta berbereekin lotutakoak.
Jatorrizko izena Guanchinet da, "Tenerifeko gizakia" esan nahi duena (Guan "gizakia" da eta Chinet "Tenerife").
[aldatu] Espainiako konkista
1402an hasi zen, Lanzarotera joandako Jean de Bethencourt eta Gadifer de la Salleren espedizioekin. Uharte hartan eta Fuerteventuran oposizio handirik ez omen zuten erakutsi guantxeek, baina bai gainontzeko bost irletan. Hierro izan zen hurrengoa erortzean, eta haren ondoren Gomera, La Palma eta Kanaria Handia.
Tenerifek, ordea, ehun urte gehiago eutsi zien konkistari. Ezaguna da "Acentejko Lehen Bataila", "Sarraskia" izenarekin ere ezagutua, guantxeek emandako erresistentziaren erakusgarri. poorly armed Guanches with only stones ambushed the Spanish in a valley and killed many.
"Acentejko Bigarren Bataila"k, azkenik, espainiarren garaipena ekarri zuen, 1496an.
[aldatu] Hizkuntza
Guantxera zen euren hizkuntza, XVIII. mende ingurutik desagertuta dagoena. Tamazight edo berbereen mintzairarekin lotu izan dute.
Gaur egun hiztunik ez daukan arren, hainbat aztarna utzi ditu Kanariarretako gaztelanian, bai eta hango toponimian ere.