Haka
Wikipedia(e)tik
- Artikulu hau Zeelanda Berriko gerra-dantzari buruzkoa da, esanahi ezberdinentzako ikus Hatxe
Haka edozein dantza tribal maori definitzeko balio duen berba da, baina maori tribuen guda-dantza espezifikoki aipatzeko erabili ohi da. Batzuetan ongietorri-dantza bezala erabiltzen da eta hau abegikortasun seinale da.
Gaur egun, Haka All Blacks Zeelanda Berriko errugbi talde nazionalaren partiden aurretik antzezten da, euren historiarekiko eta kulturarekiko begirunea nabarmen egiteko eta aurkariaren kontzentrazioaren aurka erasotzeko asmoarekin.
Errugbi-elkarte zeelandaberritarraren esanetan (New Zealand Rugby Union) Haka ofiziala Ka Mate deitua da. Hala ere, 2005eko abuztuaren 28an, Dunedin hiri neozelandarrean, Hiru Nazio Txapelketan Hego Afrikaren aurka aurrez aurre jartzen zituen partidan, All Blacks-ek Kapa O Pango izeneko Hakaren bertsio berri bat aurkeztu zuten, itxuraz aurrekoa baino bortitzagoa. Partidak All Blacks-en garaipenarekin bukatu zuen (31 - 27). Haka hau Ngati Porou maori tribuko Derek Lardelli-k idatzi zuen.
[aldatu] "Ka Mate" Haka
Liderra: Ringa pakia!
Uma tiraha!
Turi whatia!
Hope whai ake!
Waewae takahia kia kino!
Ka mate, ka mate.
Taldea: Ka ora, ka ora.
Liderra: Ka mate, ka mate.
Taldea: Ka ora, ka ora.
Guztiak: Tēnei te tangata pūhuruhuru
Nāna nei i tiki mai whakawhiti te rā
Ā upane, ka upane
Ā upane, ka upane
Whiti te rā, hī!
Itzulpena:
Astindu eskuak izterren kontra!
Puztu bularra!
Tolestu belaunak!
Segi aldakekin!
Astindu zure oinak lurraren aurka ahal duzun gogorren!
Hil naiteke, hil naiteke
Bizi naiteke, bizi naiteke
Hil naiteke, hil naiteke
Bizi naiteke, bizi naiteke
Hau da gizon iletsua*
Eguzkia ekarri eta berriz ere distirarazi zuena
Pausu bat gorantza! Beste pausu bat gorantza!
Pausu bat gorantza! Beste pausu bat gorantza!
Eguzkiak distira egiten du!
- Maorien mundu-ikuskeraren arabera, iletsu eta ausart baliokideak dira.
[aldatu] "Kapa O Pango" Haka
Kapa o Pango kia whakawhenua au i ahau!
Hī aue, hī!
Ko Aotearoa e ngunguru nei!
Au, au, aue hā!
Ko Kapa o Pango e ngunguru nei!
Au, au, aue hā!
I āhahā!
Ka tū te ihiihi
Ka tū te wanawana
Ki runga ki te rangi e tū iho nei, tū iho nei, hī!
Ponga rā!
Kapa o Pango, aue hī!
Ponga rā!
Kapa o Pango, aue hī, hā!
Itzulpena:
All Blacks, utzidazu bat izaten lurrarekin
Hau da nire lurra, dardara egiten duena
Nire ordua da! Nire momentua!
Honek definitzen gaitu All Blacks bezala
Nire ordua da! Nire momentua!
Gure eremua,
gure nagusigoak irabaziko du.
Eta altuenera iritsiko da.
Zilar koloreko iratzea!
All Blacks!
Zilar koloreko iratzea!
All Blacks!