Ur-jauzi

Wikipedia(e)tik

Kegon ur-jauziak, Japonian
Kegon ur-jauziak, Japonian

Ur-jauzi bat fenomeno geologiko bat da, zeinetan ur ibilgu bat altuera batetik amiltzen den.

Ur-jauziak sortzeko arroka gogor baten gainetik joan behar du errekak eta gertakari geologiko batek sortutako amildegia aurkitu. Hau faila bat, haustura bat edo bestelakoa izan daiteke. Orokorrean azpian dagoen arroka multzoa goikoa baino bigunagoa bada denborarekin higatu eta ur-jauzia geroz eta altuagoa egingo da.

Ur-jauziek denborarekin aldatzen dute (bai urtaro bakoitzean bai eta urteetan zehar) eta sailkapen ezberdinak dituzte euren formaren arabera.

Eduki-taula

[aldatu] Ur-jauziak munduan

[aldatu] Garaieraren arabera

World Waterfall Databasearen arabera honako hauek dira munduko ur-jauzirik garaienak. Gocta ur-jauzia, 14. agertzen dena, jauzi bakar batean garaiera gehien duen 3.a da, berriki jakin den bezala.

Izena Garaiera Herrialdea
Salto Angel 979 metro Venezuela
Tugela Falls 948 metro Hego Afrika
Las Tres Hermanas 914 metro Peru
Olo'upena 900 metro Estatu Batuak
Vinnufossen 860 metro Norvegia
Balaifossen 850 metro Norvegia
Pu'uka'oku 840 metro Estatu Batuak
Browne ur-jauziak 836 metro Zeelanda Berria
Strupenfossen 820 metro Norvegia
Ramnefjellsfossen 818 metro Norvegia
Waihilau 792 metro Estatu Batuak
Colonial Creek ur-jauziak 788 metro Estatu Batuak
Mogenfossen 773 metro Norvegia
Gocta 771 metro Peru
Mutarazi 762 metro Zimbabwe

[aldatu] Ur-bolumenaren arabera

World Waterfall Databasearen arabera honako hauek dira munduko ur-jauzirik handienak ur-bolumenaren arabera.

Izena Bolumena (oin-kubiko segunduko) Ibaia Herrialdea
Inga ur-jauziak 1.500.000 Kongo ibaia Kongoko Errepublika Demokratikoa
Livingstone ur-jauziak 1.240.000 Kongo ibaia Kongoko Errepublika Demokratikoa
Boyoma ur-jauziak 600.000 Lualaba Kongoko Errepublika Demokratikoa
Guaira 470.000 Parana Brasil
Khone 410.000 Mekong Laos
Niagara 212.000 Niagara ibaia Estatu Batuak / Kanada
Celilo ur-jauziak 191.215 Columbia ibaia Estatu Batuak
Para 125.000 Caura Venezuela
Cachoeira de Paulo Afonso 100.000 Sao Francisco ibaia Brasil
Urubupunga 97.000 Parana Brasil
Iguazu 61.660 Iguazu Argentina / Brasil
Patos e Maribondo 53.000 Rio Grande Brasil
Victoria ur-jauziak 38.340 Zambezi Zimbabwe / Zambia
Virginia ur-jauziak 35.300 Hegoaldeko Nahanni ibaia Kanada
Grand Falls 35.000 Hamilton ibaia Kanada

[aldatu] Ikus, gainera