વંદે માતરમ્

From વિકિપીડિયા

વંદે માતરમભારત દેશ નું રાષ્ટ્રીય ગીત છે. રાષ્ટ્રગીત જન ગણ મન પછી તેને એક મહત્વનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ માં "વંદે માતરમ્" એક લોકપ્રીય સૂત્ર હતું.

વંદે માતરમ્ ગીત સૌ પ્રથમ બંકિમ ચન્દ્ર ચટ્ટોપાધ્યાય એ પોતાની નવલકથા આનંદમઠ માં પ્રકાશીત કર્યું હતું.

Contents

[ફેરફાર કરો] ગીત

(સંસ્કૃત મૂલ ગીત)
सुजलां सुफलां मलयजशीतलाम्
सस्य श्यामलां मातरंम् .
शुभ्र ज्योत्सनाम् पुलकित यामिनीम्
फुल्ल कुसुमित द्रुमदलशोभिनीम्,
सुहासिनीं सुमधुर भाषिणीम् .
सुखदां वरदां मातरम् ॥

कोटि कोटि कन्ठ कलकल निनाद कराले
द्विसप्त कोटि भुजैर्ध्रत खरकरवाले
के बोले मा तुमी अबले
बहुबल धारिणीम् नमामि तारिणीम्
रिपुदलवारिणीम् मातरम् ॥

तुमि विद्या तुमि धर्म, तुमि ह्रदि तुमि मर्म
त्वं हि प्राणाः शरीरे
बाहुते तुमि मा शक्ति,
हृदये तुमि मा भक्ति,
तोमारै प्रतिमा गडि मन्दिरे-मन्दिरे ॥

त्वं हि दुर्गा दशप्रहरणधारिणी
कमला कमलदल विहारिणी
वाणी विद्यादायिनी, नमामि त्वाम्
नमामि कमलां अमलां अतुलाम्
सुजलां सुफलां मातरम् ॥

श्यामलां सरलां सुस्मितां भूषिताम्
धरणीं भरणीं मातरम् ॥

(બંગલા મૂલ ગીત)
સુજલાં સુફલાં મલય઼જશીતલામ્
શસ્યશ્યામલાં માતરમ્૥
શુભ્રજ્યોત્સ્ના પુલકિતયામિનીમ્
પુલ્લકુસુમિત દ્રુમદલશોભિનીમ્
સુહાસિનીં સુમધુર ભાષિણીમ્
સુખદાં બરદાં માતરમ્૥

કોટિ કોટિ કણ્ઠ કલકલનિનાદ કરાલે
કોટિ કોટિ ભુજૈર્ધૃતખરકરબાલે
કે બલે મા તુમિ અબલે
બહુબલધારિણીં નમામિ તારિણીમ્
રિપુદલબારિણીં માતરમ્૥

તુમિ બિદ્યા તુમિ ધર્મ, તુમિ હૃદિ તુમિ મર્મ
ત્બં હિ પ્રાણ શરીરે
બાહુતે તુમિ મા શક્તિ
હૃદય઼ે તુમિ મા ભક્તિ
તોમારૈ પ્રતિમા ગડ઼િ મન્દિરે મન્દિરે૥

ત્બં હિ દુર્ગા દશપ્રહરણધારિણી
કમલા કમલદલ બિહારિણી
બાણી બિદ્યાદાય઼િની ત્બામ્
નમામિ કમલાં અમલાં અતુલામ્
સુજલાં સુફલાં માતરમ્૥

શ્યામલાં સરલાં સુસ્મિતાં ભૂષિતામ્
ધરણીં ભરણીં માતરમ્૥

[ફેરફાર કરો] ઇતિહાસ

બંકિમ ચન્દ્ર ચટ્ટોપાધ્યાય એ વન્દે માતરમ્ ગીત ના પહેલા બે પદ્ય ૧૮૭૬ માં સંસ્કૃત ભાષામાં લખિયા. અા બન્ને પદ્ય મા કેવલ માતૃ-ભૂમિ ની વન્દના છે. તેમણે ૧૮૮૨ માં આનન્દ મઠ નામ નું ઉપન્યાસ બંગલા માં લખિયૂં અને અા ગીત ને તેમાં સમ્મિલિત કર્યું. અા સમયે તે ઉપન્યાસ ની જરૂરત સમઝીને એની બાદ ના પદ્ય બંગલા ભાષા માં જોડવામાં અાવ્યા. અા બાદ ના પદ્ય માં દુર્ગા ની સ્તુતિ છે.

કાંગ્રેસ ના કલકત્તા અધિવેશન (૧૮૯૬) માં, રવીન્દ્રનાથ ઠાકુર એ એને લય અને સંગીત ની સાથે ગાયૂં. શ્રી અરવિન્દ એ અા ગીત નુ અંગ્રેજી મા અને આરિફ મૌહમ્મદ ખાન એ અાનુ ઉર્દૂ માં અનુવાદ કર્યૂં છે.

૧૯૩૭ માં અા ગીત ના વારા માં કાંગ્રેસ માં બહસ થઈ અને જવાહરલાલ નેહરૂ દ્વારા અધ્યક્ષિત સમિતિ એ ફક્ત અાના પહલા બે અનુચ્છેદો ને માન્યતા અાપી. અા સમિતિ માં મૌલાના અબ્દુલ કલામ આજાદ પણ હતા. પહલા બે અનુચ્છેદો ને માન્યાતા અાપવાનૂં કારણ હતૂં કે અા બે અનુચ્છેદો માં કોઇ પણ દેવી-દેવતા ની સ્તુતિ ન હોતી અને અા દેશ નાં સમ્માન માં માન્ય હતાં. ડા. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ એ સંવિધાન સભા માં એક વક્તવ્ય ૨૪ જાન્યૂઅારી ૧૯૫૦ માં અાપ્યૂં જેને સ્વીકાર કરવામાં અાવયૂં. અા વક્તવ્ય માં વન્દે માતરમ્ ના કેવલ પહેલા બે અનુચ્છેદો ને જ માન્યતા અાપવામાં અાવી છે. અા બે અનુચ્છેદ જ પ્રસાંગિગ છે અને અામને જ રાષ્ટ્રગીત નો દર્જો પ્રદાન કરેલો છે. ડો. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ નો સંવિધાન સભા ને અાપેલો વક્તવ્ય છે,Template:તથ્ય

The composition consisting of words and music known as Jana Gana Mana is the National Anthem of India, subject to such alterations as the Government may authorise as occasion arises, and the song Vande Mataram, which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with Jana Gana Mana and shall have equal status with it. (Applause) I hope this will satisfy members. (Constituent Assembly of India, Vol. XII, 24-1-1950)
શબ્દો અને સંગીત ની એ રચના જેને જન ગણ મન થી સંબોધિત કરવામાં અાવે છે તે ભારત નુ રષ્ટ્રગીત છે, બદલાવ ના એવા વિષય અવસર અાવવા પર સરકાર આધિકૃત કરે , અને વન્દે માતરમ ગાન , જેને ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામ માં ઐતિહાસિક ભૂમિકા નિભાઈ છે, ને જન ગણ મન ની સમકક્ષ સમ્માન પદ મડે. (હર્ષધ્વનિ) હું આશા કરુ છૂં કે અા સદસ્યોં ને સન્તુષ્ટ કરશે. (ભારતીય સંવિધાન પરિષદ,ખંડ દ્વાદશ: ,૨૪-૧-૧૯૫૦)

અા ગીત સવથી પહેલા ૧૮૮૨ માં પ્રકાશિત થયુ હતૂં. અા ગીત ને પહેલાં-પહલુ ૭ સપ્ટેમ્બર ૧૯૦૫ માં કાંગ્રેસ અધિવેશન માં રાષ્ટ્રગીત નો દર્જો અાપવામાં અાવ્યો. ૨૦૦૫ માં અાના સૌ સાલ પૂરા થવાના ઉપલક્ષ માં ૧ સાલ ના સમારોહ નુ આયોજન કરવા માં અાવ્યૂં. અા સમારોહ ૭ સપ્ટેમ્બર એ સમાપ્ત થયૂં. અા સમાપન નુ અભિનન્દન કરવા માટે માનવ સંસાધન મંત્રાલય એ અા ગીત ને ૭ સિતમ્બર ૨૦૦૬ ના દિવસે નિષાડો માં ગાવાની વાત કરી. પરંતૂ બાદ મા અર્જુન સિંહ એ સંસદ માં કહી દીધૂં કે ગીત ગાવાનૂં કોઇ માટે આવશ્યક નથી કરવામાં અાવયૂં, યહ સ્વેચ્છા પર નિર્ભર કરે છેTemplate:તથ્ય

[ફેરફાર કરો] વિવાદ

આનન્દ મઠ ઉપન્યાસ પર કુછ વિવાદ હૈ કુછ લોગ ઇસે મુસલમાન વિરોધી માનતે હૈં૤ ઉનકા કહના હૈ કિ ઇસમેં મુસલમાનો કો વિદેશી ઔર દેશદ્રોહી બતાયા ગયા હૈ૤ [1] વન્દે માતરમ્ ગાને પર ભી વિવાદ કિયા જા રહા હૈ૤ ઇસ ગીત કે પહલે દો પૈરાગ્રાફ, જો કિ પ્રસાંગિગ હૈં, મેં કોઈ ભી મુસલમાન વિરોધી બાત નહીં હૈ ઔર ન હી કિસી દેવી યા દુર્ગા કી અરાધના હૈ૤ પર ઇન લોગોં કા કહના હૈ કિ,

  • મુસ્લિમ ધર્મ કિસી વ્યક્તિ યા વસ્તુ કી પૂજા કરને કો મના કરતા હૈ ઔર ઇસ ગીત મેં કી વન્દના કી ગયી હૈ;
  • યહ ઐસે ઉપન્યાસ સે લિયા ગયા હૈ જો કિ મુસ્લિમ વિરોધી હૈ;
  • દો પૈરાગ્રાફ કે બાદ કા ગીત – જિસે કોઈ મહત્વ નહીં દિયા ગયા, જો કિ પ્રસાંગિગ ભી નહીં હૈ - મેં દુર્ગા કી અરાધના હૈ૤

હાલાંકિ ઐસા નહીં હૈ કિ ભારત કે સભી મુસલમાનોં કો ઇસ પર આપત્તિ હૈ યા સબ હિન્દૂ ઇસે ગાને પર જોર દેતે હૈં૤ યહ ભી ઉલ્લેખનીય હૈ કિ કુછ સાલ પહલે સંગીતકાર એ.આર. રહમાન ને, જો ખ઼ુદ એક મુસલમાન હૈં, 'વંદેમાતરમ્' કો લેકર એક એલબમ તૈયાર કિયા થા જો બહુત લોકપ્રિય હુઆ હૈ૤ જ્યાદતર લોગોં કા માનના હૈ કિ યહ વિવાદ રાજનીતિક વિવાદ હૈ૤ ગૌર તલબ હૈ કિ ઈસાઈ લોગ ભી મૂર્ત પૂજન નહીં કરતે હૈં પર ઇસ સમુદાય સે ઇસ બારે મેં કોઈ વિવાદ નહીં હૈ૤

[ફેરફાર કરો] કાનૂન

ક્યા કિસી કો કોઈ ગીત ગાને કે લિયે મજબૂર કિયા જા સકતા હૈ અથવા નહીં૤ યહ પ્રશ્ન સર્વોચ્ચ ન્યાયાલય કે સમક્ષ Bijoe Emmanuel Vs. State of Kerala AIR 1987 SC 748 [2] વાદ મેં ઉઠાયા ગયા૤ ઇસ વાદ મેં કુછ વિદ્યાર્થિયોં કો સ્કૂલ સે ઇસ લિયે નિકાલ દિયા ગયા થા ક્યોંકિ ઇન્હોને રાષ્ટ્રગાન જન ગણ મન ગાને કે લિય મના કર દિયા થા૤ યહ વિદ્યાર્થી સ્કૂલ મેં રાષ્ટ્રગાન કે સમય ઇસકે સમ્માન મેં ખડ઼ે હોતે થે તથા ઇસકા સમ્માન કરતે થે પર ગાતે નહીં થે૤ ઇસકે લિયે ઉન્હોને મના કર દિયા થા૤ સર્વોચ્ચ ન્યાયાલય ઇનકી યાચિકા સ્વીકાર કર ઇન્હે સ્કૂલ કો વાપસ લેને કો કહા૤ સર્વોચ્ચ ન્યાયાલય કા કહના હૈ કિ યદિ કોઈ વ્યક્તિ રાષ્ટ્રગાન કા સમ્માન કરતા હૈ પર ઉસે ગાતા નહીં હૈ તો ઇસકા મતલબ યહ નહીં કિ વહ ઇસકા અપમાન કર રહા હૈ૤ ન હી ઇસે ન ગાને કે લિયે દણ્ડિત યા પ્રતાડ઼િત કિયા જા સકતા હૈ૤ વંદેમાતરમ્ રાષ્ટ્રગાન હૈ ઇસકો જબરદસ્તી ગાને કે લિયે મજબૂર કરને મેં ભી યહી કાનૂન/નિયમ લગેગા૤

[ફેરફાર કરો] સંદર્ભ

[ફેરફાર કરો] આ પણ જુઓ