Nedependanta Finlando

From Wikipedia

Nedependanta Finlando naskis per sangoza interna milito. Ante duesma mondo-milito dum 1920a yari dextra idei esis dominanta ma sociala equilibro esis obtenita en 1930a yari. Finlando ne esis okupita da Soviet-Uniono pos la milito e restis en ocidentala mondo ma sub mi-kontrolo di Soviet-Uniono. Pos mondomilito Finlando esabus tre aktiva en pacala laboro kreante ponto inter l’ Ocidento e l’ Oriento.

Indexo

[redaktar] 1910a yari

1917Pehr Evind Svinhufvud nominesas chef-ministro di Finlando ye 27 di novembro (til 27 di mayo 1918).
1918 – Interna milito inter le Reda e le Blanka. La trupi di generalo C. G. E. Mannerheim (di le Blanka) vinkas la milito. En Germania lerninta kombatisti pleas granda rolo en vinko. Svinhufvud kom regento. On projetas ke Finlando divenus rejio. Mannerheim divenas regento.
1919 – Militala expedicioni aden Est-Karelia (di Rusia). K. J. Ståhlberg kom unesma prezidanto di Finlando. Alkoholo-abneginta lego esas dekretita.
1920 – Paco kun Rusia esas subskribita en Tartu (Estonia). Petsamo esas anexita a Finlando.

[redaktar] 1920a yari

1921 – La Ligo dil nacioni konfirmas, ke Ahvenanmaa (en Sueda: Åland) esas parto di Finlando.
1923 – 27 sinistra parlamentani esas enkarcerigita.
19251931 – Lauri Kr. Relander kom prezidanto di Finlando.
1929 – Extrema-dextra Movemento di Lapua esas fondita.
1930 – Movemento di Lapua kaptas ex-prezidanto Ståhlberg. Legi, quo restriktas yuri di sinistri, esas dekretita.

[redaktar] 1930a yari

19311937P. E. Svinhufvud kom prezidanto di Finlando.
1932 – Alkoholo-abneginta lego esas subversita. Movemento di Lapua esas dissolvita.
1935 – A Skandinavia apuntanta politiko komencas.
1937 – Unesma rejimo kun sinistra e centra partisi esas formigita.
19371940Kyösti Kallio kom prezidanto di Finlando.
1939Soviet-Uniono demandas arei di Finlando pro protektar Leningrad. Finlando ne aceptas demandi di Soviet-Uniono, e Vintro-milito inter Finlando e Soviet-Uniono komencas (dum duesma mondo-milito).
1940 – Finlando permisas Germania traportar militala vari a Norvegia.

[redaktar] 1940a yari

19401944Risto Ryti kom prezidanto di Finlando.
19411944 – Prolongo-milito kontra Soviet-Uniono.
19441945 – Segun pacala pakto kun Soviet-uniono, Finlando forpulsas Germana trupi de Laponia (Laponia-milito).
19461956Juho Kusti Paasikivi kom prezidanto di Finlando.
1947 – Paco en Paris finas milito. Inspekto-komitato di vinkinta povi livas Finlando.
1948 – Finlando e Soviet-Uniono kontratas pri Amikeso, Koopero e reciproka Helpo (AKH-kontrato).

[redaktar] 1950a yari

1952 – Omna kompensanta pagi pro milito esas liquidacita. Olimpiala kontesti somerala en Helsinki.
1955 – Soviet-Uniono retrodonas l'areo di Porkkala apud Helsinki. Finlando divenas membro di Unioninta Nacioni e Konsileyo di Nordala stati.
1956 – Generala striko duras tri semani.
19561981Urho Kekkonen kom prezidanto di Finlando.
1958 – Soviet-Uniono expresas nekontenteso pro Finlandana rejimo (t.d. Noktala Frosti).

[redaktar] 1960a yari

1961 – Finlando divenas extera membro di EFTA. Soviet-Uniono propozas milita konsulti segun AKH-kontrato (t.d. Noto-krizo).
1966 – Komunisti partoprenas rejimo.

[redaktar] 1970a yari

1973 – Kekkonen prolongas sua ofico per deviacanta lego. Kontrato pri libera komerco kun EEC.
1975 – En Helsinki Konfero pri Europala Sekureso e Koopero.

[redaktar] 1980a yari

19821994Mauno Koivisto kom prezidanto di Finlando.
1983 – AKH-kontrato esas prolongita til yaro 2003 ma finas, kande Soviet-Uniono ruptas ye 1991.

[redaktar] 1990a yari

19942000Martti Ahtisaari kom prezidanto di Finlando.
1995 – Finlando divenas membro di Europana Uniono.
2000Tarja Halonen elektesas kom prezidanto di Finlando.