ზურაბ ურუშაძე

ვიკიპედიიდან

ზურაბ ურუშაძე
ზურაბ ურუშაძე

ზურაბ დავითის ძე ურუშაძე (დ. 1930 წლის 22 აგვისტოს, თბილისში), ქართველი მეცნიერი-ბიოფიზიკოსი და პედაგოგი, კვანტური ბიოფიზიკის ერთ-ერთი ფუძემდებელი საქართველოში, პროფესორი (1991).

1955 წ. დაამთავრა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი (ფიზიკის ფაკულტეტი) და მცირე ხანს იქვე მუშაობდა ერთ-ერთი სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის მეცნიერ თანამშრომლად. 1958-1969 წლებში მოღვაწეობდა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მცენარეთა ბიოქიმიის ლაბორატორიაში (ამჟამად ს. დურმიშიძის სახელობის ბიოქიმიისა და ბიოტექნოლოგიის ინსტიტუტი). 1969-1971 წლებში მუშაობდა მოსკოვში, ელექტროქიმიის ინსტიტუტის თეორიულ კვლევათა განყოფილებაში, პროფ. რევაზ დოღონაძის (1931-1985) ხელმძღვანელობით. 1971-1978 წლებში ურუშაძე იყო საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მცენარეთა ბიოქიმიის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ თანამშრომელი და ბიოფიზიკის ჯგუფის ხელმძღვანელი. 1971 წელს მიენიჭა ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი თეორიული ფიზიკის დარგში, 1978 წელს კი უფროსი მეცნიერ თანამშრომლის სამეცნიერო წოდება ბიოფიზიკის სპეციალობით. 1978-1981 და 1983-1998 წლებში მოღვაწეობდა საქართველოს აგრარული უნივერსიტეტის ფიზიკის კათედრის დოცენტად, ამავე კათედრის გამგედ (1983-1993) და პროფესორად. 1981-1983 წლებში ურუშაძე იყო საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის არაორგანული ქიმიისა და ელექტროქიმიის ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ თანამშრომელი და თეორიულ გამოკვლევათა განყოფილების გამგის მოადგილე. 1981 წელს მას მიენიჭა დოცენტის, ხოლო 1991 წელს პროფესორის სამეცნიერო წოდებები. 1999-2005 წლებში იგი იყო საქართველოს აგრარული უნივერსიტეტის მარნეულის ფილიალის პროფესორი. 2005 წლიდან დაენიშნა სამეცნიერო სტიპენდია.

პროფ. რევაზ დოღონაძესთან ერთად ურუშაძე არის ბიოქიმიურ რეაქციათა ელემენტარული აქტის კვანტურ-მექანიკური თეორიის თანაავტორი (1971-1973). 1973 წელს პროფ. დოღონაძესთან და თანაავტორებთან ერთად მან შექმნა ფერმენტული კატალიზის კვანტურ-მექანიკური მოდელი. ურუშაძეს გამოქვეყნებული აქვს 40-ზე მეტი სამეცნიერო შრომა (მათ შორის მონოგრაფია) კვანტური ბიოფიზიკის, ბიონიკისა და ნიადაგის ფიზიკის საკითხებზე. 1990 წელს გამომცემლობამ "განათლება" გამოსცა მისი ფუნდამენტური სახელმძღვანელო მოლეკულურ ფიზიკაში აგრარული უნივერსიტეტის სტუდენტებისათვის. 1991 წელს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობამ რუსულ ენაზე გამოსცა მის მიერ შედგენილი, პროფ. დოღონაძის ხსოვნისადმი მიძღვნილი მემორიალური კრებული. მნიშვნელოვანია მისი წვლილი სამეცნიერო-პოპულარული ლიტერატურის ქართულ ენაზე თარგმნა-გამოცემისა და მეცნიერების პოპულარიზაციის დარგში.

ზურაბ ურუშაძე არჩეულია ამერიკის ფიზიკური საზოგადოების მეცნიერთა უფლებების დაცვის კომიტეტის წევრად (აშშ), ლონდონის ფიზიკის ინსტიტუტის ასოცირებულ წევრად, ელექტროქიმიკოსთა საერთაშორისო საზოგადოების (შვეიცარია) წევრად, ევროპის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების ხელშემწყობი ასოციაციის, - ევრომეცნიერების (საფრანგეთი) წევრად . მისი მეუღლე გურანდა ღვალაძე არის პროფესორი, მცენარეთა ემბრიოლოგიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი საქართველოში.