ტყვარჩელი
ვიკიპედიიდან
ტყვარჩელი — ქალაქი საქართველოში, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ოჩამჩირის რაიონში. მდებარეობს მდინარე ღალიძგაზე. ქალაქის სტატუსი მიიღო 1942 წელს. რკინიგზის სადგური, ქვანახშირის მომპოვებელი, სამშენებლო მასალების და სხვა საწარმოები, თეატრი, ბალნეოლოგიური კურორტი.
სექციების სია |
[რედაქტირება] ისტორია
ტყვარჩელი ქალაქად გამოცხადდა 1942 წელს. ქვანახშირის მოპოვება ამ ადგილას 1935 წლიდან დაიწყო და მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში დონბასის გერმანელების ხელში გადასვლის გამო დიდი მნიშვნელობა შეიძინა.
1990-იანი წლების დასაწყისში აფხაზეთის ომის პერიოდში ქალაქი ალყაში იყო მოქცეული ქართული ჯარების მიერ და მისი დარჩენილი მოსახლეობა მძიმე ჰუმანიტარულ კრიზისს განიცდიდა. ქალაქს სურსათით, იარაღითა და დაქირავებული მებძოლებით რუსული სამხედრო ვერტმფრენები ამარაგებდა.[1] ომის ბოლო ეტაპზე, ტყვარჩელიდან სისტემატურად იბომბებოდა კოდორის ხეობა. ქალაქი ქართულმა მოსახლეობამ ომის დასაწყისშივე დატოვა, მის გარშემო სოფელში დარჩენლი ქართველები კი ფაქტიურად მძევლების მდგომარეობაში აღმოჩნდნენ.
1995 წლიდან ქალაქი ამავე სახელწოდების ახლად ჩამოყალიბებული რაიონის ცენტრია.
[რედაქტირება] ინდუსტრია
ქვანახშირის მოპოვება ქალაქის მთავარი ინდუსტრია იყო დაარსებიდან, თუმცა ამჟამად საბჭოთა პერიოდის მაღაროები დახურული და ქვანახშირს მოიპოვებს მხოლოდ თურქული კომპანია "ტამსაშ" (Tamsaş) ღია მეთოდით. ამ კომპანიის გადასახადები ქალაქის ხაზინის შემოსავლების 75% შეადგენს, თუმცა მას ეკოლოგიის უგულვებელყოფას აბრალებენ.[2]
ქალაქში მოქმედებდა ცემენტისა და აგურის ქარხნები, რომლებიც ამჟამად გაჩერებულია ტექნიკური სიძველის გამო. გეგმაშია ახალი ცემენტის ქარხნის მშენებლობა, რომლის პროდუქციას სავარაუდოდ სოჭის ოლიმპიური კომპლექსის მშენებლობაში გამოიყენებენ.[3]
ქალაქსა და ოჩამჩირის რაიონს საბჭოთა პერიოდში ელექტროენერგიით ამარაგებდა ტყვარჩელის ქვანახშირის ელექტროსადგური, რომელიც 1980-იანი წლების ბოლოს ქვანახშირის მარაგის შემცირების გამო გაზზე გადაიყვანეს.
[რედაქტირება] დემოგრაფია
1989 წელს ქალაქის მოსახლეობა იყო 21 744 ადამიანი. სამი მთავარი ეთნიკური ჯგუფი იყო აფხაზები (42,3%), რუსები (24,5%) და ქართველები (23,4%).[4] ომის შედეგად ქალაქის ინდუსტრია გაჩერდა და მისი მოსახლეობა მნიშვნელოვნად შემცირდა. 2004 წელს მოსახლეობა ზოგიერთი მონაცემებით 4 800-მდე შემცირდა.[5][6] 2003 წლის მოსახლეობის აღწერის შედეგად ქალაქში 4 786 მცხოვრები იყო.
[რედაქტირება] სქოლიო
- ↑ http://www.hrw.org/reports/pdfs/g/georgia/georgia953.pdf : Human Rights Watch. VIOLATIONS OF THE LAWS OF WAR AND RUSSIA'S ROLE IN THE CONFLICT, page 39
- ↑ თურქულ ტამსაშს ქვანახშირის წარმოების გაგრძელება შეუძლია აფხაზეთში თუ დაიცავს ეკოლოგიის მოთხოვნებს 09/11/2006 18:00, აფხაზეთის პრეზიდენტის ოფიციალური საიტი
- ↑ Ткуарчал отметил 65-летний юбилей 20/04/2007 18:13, აფხაზეთის პრეზიდენტის ოფიციალური საიტი
- ↑ აფხაზეთის ცენზის სტატისტიკა (რუს.)
- ↑ Отчет миссии ПРООН по изучению возможностей Гальского района и смежных с ним территорий Абхазии, Грузия, Апрель 2004
- ↑ [1]