აფხაზეთის საკათალიკოზო დიდი იადგარი

ვიკიპედიიდან

"აფხაზეთის საკათალიკოზო დიდი იადგარი", "ბიჭვინთის იადგარი", დასავლეთ საქართველოს საკათალიკოსო (ბიჭვინთის) საყდრისათვის სხვადასვხა პირის მიერ გაწეული ღვაწლისა და შეწირულების აღნუსხველი ძეგლი, რომელიც ამასთან ერთად შეიცავს საკათალიკოსოს უძრავ-მოძრავი ქონების მფლობელობის სამართალებრივ ნორმებს, საგადასახადო და სასამართლო შეუვალობათა დამამტკიცებელ საბუთებს. "იადგარში" შესული მრავალი იურიდიული დოკუმენტი, შემონახული რედაქტირებული ან პირვანდელი სახით, თავის დროზე მოქმედი იყო. "იადგარი" შედგება ორი ნაწილისაგან: პირველი ანუ საკუთრივ "იადგარი" შედგენილია XVI-XVII საუკუნეების მიჯნაზე და საფუძვლად უდევს იმერეთის მეფის ბაგრატ III-ის მიერ ბიჭვინთისათვის 1537-1565 წლებში დაწერილი "იადგარი", რომელსაც დამოუკიდებელი და პირვანდელი სახით ჩვენამდე არ მოუღწევია. მეორე ნაწილი შედგება XVII-XVIII საუკუნეების მეფეების, კათოლიკოსებისა და მთავრების შეწირულებათა საბუთებისაგან, რომლებიც შემონახულია სრულად ან ნაწილობრივ. "იადგარში" დაცული ცნობები საუკეთესო მასალაა საქართველოს ეკონომიკის, სოციალურის, სამართლისა და მატერიალური კულტურის ისტორიის შესასწავლად.