კრწანისის ბრძოლა (საბავშვო)

ვიკიპედიიდან

ამ სტატიას სჭირდება ვიკიფიკაცია.
გთხოვთ გააუმჯობესოთ იგი სტილის სახელმძღვანელოს მიხედვით.
ამოიღეთ ეს თარგი სტატიის გამართვის შემდეგ.


სპარსეთის ტახტი აღა-მაჰმად-ხანმა დაიპყრო.

მალე იგი საქართველოსაკენ გამოემართა და ყარაბაღის მახლობლად დადგა. ერეკლეს მისი ელჩი ეახლა.

მოახსენა:

- აღა-მაჰმად-ხანი მოითხოვს, რომ მას ნადირ-შაჰის ნაქონი ძვირფასი თვალი დაუბრუნო, მოითხოვს, რომ განუდგე რუსეთს, მფარველად, როგორც ძველად, ირანი აღიარო და მძევლები მისცე.

უფროსმა შვილმა გიორგიმ ერეკლეს მძევლად თავისი შვილი დავითი შესთავაზა:

- მე წავალ სპარსეთს, ჩემს შვილს დავითს წავიყვან, მშვიდობას ვითხოვ და უკანვე დავბრუნდები, ხოლო დავითს კარზე დავტოვებ.

ეს მეფეს არ მოეწონა, სხვებმაც უარყვეს, რუსთ ხელმწიფესთან პირობა გვაქვს, სპარსეთს მძევალს როგორ მივცემთ და მათთან პირს როგორ შევკრავთო.

ელჩს ერეკლემ გადაჭრით უპასუხა:

- სპარსელებმა მრავალჯერ მოგვატყუეს, მრავალი გვტანჯეს. ჩვენი სარწმუნოება მათ ვერ დაგვაკავშირებს. სიტყვა მიმიცია, რომ რუსთ ხელმწიფეს შევეკრა. ჩვენ ერთი ეკლესიის შვილები ვართ და ღმერთს ერთი ხმით ვადიდებთ. მე გვერდით ჩემი და რუსეთის ჯარი მყავს. თქვენს მოსვლამდე თბილისში რუსეთის ჯარი მოვა.

დიდი ხანი იყო, რაც ერეკლე მტრის მოსვლას მოელოდა. ამიტომაც რუსეთში ელჩებს გზავნიდა, ჯარის მოშველებას ითხოვდა. ახლაც, როცა აღა-მაჰმად-ხანი კარს გვადგა, ერეკლეს ელჩი გარსევან ამილახვარი ჩრდილოეთ კავკასიაში მყოფ გენერლებს სთხოვდა, რომ საქართველოსათვი სამი ათასი მეომარი მოეშველებინა.

აღა-მაჰმად-ხანი აიყარა და თბილისისაკენ გამოემართა. მას ოცდათხუთმეტი ათასი მეომარი ჰყავდა.

ერეკლეს ეგონა, რომ განსაცდელის ჟამს ქალაქს ყველა კუთხის ქართველობა მოაწყდებოდა. სოლომონ მეორემ ორი ათასი იმერელი ჩამოიყვანა.

შემზარავი ამბავიც მალე შეიტყვეს:

სოღანლუღში მდგომმა მებრძოლებმა შორიდანვე შეამჩნიეს მხედარი, რომელიც ცხენს გამწარებით მოაგელვებდა.

- გორჯასპი ნათალიშვილი! - იცნეს მეფის მზვერავი, როცა მან ცხენი მოაგდო და მეფე მოიკითხა.

სპარსელები ოციოდ ვერსზე მოსულიყვნენ. გორჯასპის რაზმი სპარსელ მზვერავებს გადაჰყროდა. ბრძოლაში ყველანი დახოცილიყვნენ, უცხენოდ დარჩენილი გორჯასპი მტრის ცხენს მოხტომოდა და გამოქცეულიყო.

სპარსელთა მოახლოების ამბავმა თბილისი არია და ააშფოთა. ქალაქელები იხიზნებოდნენ, უფრო მეტად ჩრდილოეთით, მთებისაკენ მიეშურებოდნენ.

გამწარებულ მეფეს თითო კაცი თითო იმედად უღიდა.

სიმამაცით განთქმული ორი ათასი ქიზიყელი მათმა სარდალმა რევაზ ანდრონიკაშვილმა ბრძოლის წინა დღეს სოღანლუღიდან გააპარა, ქიზიყშივე ჩარჩა გიორგი ბატონიშვილი, რომელსაც ასევე ორი ათასი კაცი ჰყავდა.

რუსებიც არ მოვიდნენ.

(ომის შემდეგ ერეკლეს შვილიშვილმა, კრწანისის გმირმა დავით ბატონიშვილმა ანდრონიკაშვილი წვერით დაითრია და მას სახეში შეაფრუთხა).

თბილისის მისასვლელებთან ქართველებმა ერთხელ, მეორედა იმარჯვეს;

სპარსელებს მათ ზარბაზნების ცეცხლი დაახვედრეს.

აღა-მაჰმად-ხანი შეფიქრიანდა.

ფრთხილად უნდა ყოფილიყო; არავინ იცოდა, აზიასა და ევროპაში განთქმული სარდალი რას შეამთხვევდა.

მაგრამ შინაგამცემლებმა აღა-მაჰმად-ხანს სასიხარულო ამბავი აუწყეს: ერეკლეს მცირეოდენი მხედრობა ჰყავდა (სულ ხუთი ათასი... ათასიც - თბილისელი მოხალისეები - კომედიანტმა დავით მაჩაბელმა კრწანისისაკენ ბრძოლის წინ წაიყვანა). კრწანისის ველზე ბრძოლა უთენია დაიწყო.

დავით მაჩაბელი თბილისელებს ომში შადიანის სიმღერით ჩაუძღვა.

სამოცდათხუთმეტი წლის ერეკლე შუაგულ ომში დატრიალდა. ომი რომ გამძაფრდა, დაიძახა, აზატ-ხანთან რომ მქონდა, ის ბაირაღი მომეცითო.

მიართვეს. ბაირაღს ერთ მხარეს ყრმა იესო და ღვთისმშობელი ეხატა, ხოლო მეორე მხარეს - წმინდა გიორგი.

ქართველებს გული მიეცათ: მეფის შემართებამ ისინი აანთო. მტრის სისქისაკენ დაექანენ.

შემხვედრი ყიზილბაში ერეკლემ ბაირაღის შუბით განგმირა. ხუთასამდე ქართველი სპარსელებს ჩაეჭრა და დროშებამდე მივიდა, ამ რაზმს თვითონ აღა-მაჰმად-ხანიც განერიდა, მაგრამ ქართველებს ძალა აღარ ეყოთ, მერს ვერ მიჰყვნენ.

უკან დაიხიეს და სიმაგრეებს მიაშურეს. სპარსელებმა ერთი დიდი რაზმი კოჯრის გზიდან შემოატარეს და ქართველებს ზურგში მოექცნენ. არაგველთა სამასკაციანი რაზმი სრულიად გაწყდა.

სამმა ათასმა სპარსელმა მარტო მეზარბაზნეებს შეუტია.

მეზარბაზნეთა უფროსს გიორგი გურამიშვილს დამარცხების სუნი ეცა.

მეომრებს მოუწოდა:

- სამი თითით ყველამ მიწა ავიღოთ და შევჭამოთ. წმიდა საიდუმლოს მაგიერ ეს იყოს და საიქიოს სახელოვნად წავიდეთ.

მოსულ მტრებს გიორგი ბოლოს ხმლით ებრძოლა.

სასიკვდილოდ დაჭრილი, ზარბაზანს ადამიანივით მოევია და, მამულის ჭირის სანაცვლო ვიყოო, აღმოთქვა.

მოძალებულ მტერს ერეკლემ ქალაქში შეასწრო.

არეულმა და გამწარებულმა, ავლაბრის ხიდიდან მობრუნება და მტერზე შეკვდომა იფიქრა, მაგრამ თანამებრძოლებმა ძალით გაიტაცეს. ხიდის თავში ქრისტიანობისათვის წამებული ჭაბუკის აბო თბილელის ნიშთან ილოცა, უფალს თბილისის გადარჩენას ევედრა, თვითონ კი განწირული ქალაქი დატოვა და მთიულეთს შეეფარა.

თბილისი სპარსელებმა რამდენსამე დღეს ანგრიეს, წვეს და ძარცვეს.

ქალაქი სიკვდილით ახრჩოლდა.

აღა-მაჰმად-ხანი თბილისიდან მალე წავიდა. სპარსეთში აჯანყება დაწყებულიყო და მის ჩასაქრობად გასწია.

თბილისი აოხრდა ორასი წლის წინათ, 1795 წლის სექტემბერში.

რუსების ორი ბატალიონი, რომელსაც ერეკლე ამდენ წელიწადს ითხოვდა, თბილისში დეკემბერში მოვიდა.

ამ ჯარის სათხოვნელად რუსეთში გარსევან ამირეჯიბი იმყოფებოდა, ძველი წიგნები გვიამბობენ გარსევანის ცოლის გმირობაზე: მარტო მყოფ ქალს შინ ყიზილბაშები შეუხდნენ. ქალმა იმარჯვა და ორი მომხდური ხანჯლით განგმირა, მაგრამ თვითონაც დაიჭრა.

შეიპყრეს და ვიღაც დარუბანდელ მოლაშქრეს მიჰყიდეს.

[რედაქტირება] რესურსები ინტერნეტში