ჭადრაკი
ვიკიპედიიდან
ჭადრაკი არის ინტელექტუალური თამაში, რომელიც ხორციელდება ორ მოთამაშეს შორის. ამისათვის ისინი იყენებენ მომცრო ზომის ხის დაფას, რომელიც შედგება შავ-თეთრად დაყოფილი 64 უჯრისაგან. თითოეული მოთამაშის განკარგულებაშია 16-16 ფიგურა: მეფე, ლაზიერი, 2 კუ, 2 მხედარი, 2 ეტლი და 8 პაიკი.
დაფა სწორად მაშინ დევს, როდესაც მისი განაპირა თეთრი უჯრა მოთამაშისგან მარჯვნივაა.
პირველ სვლას თეთრი ფიგურებით მოთამაშე აკეთებს. ჭადრაკის თამაშის მთავარი მიზანია მოწინააჭმდების მეფის დატყვევება, რასაც შამათი ეწოდება.
ფიგურების სვლები
ჭადრაკის თამაშში უჯრიდან უჯრაზე ფიგურების გადაადგილებას სვლა ეწოდება. სვლები კეთდება თანამიმდევრობით. როგორც ავღნიშნეთ, პირველ სვლას აკეთებენ თეთრები, ხოლო იმას, თუ ვინ ითამაშებს თეთრებით, ადგენენ კენჭისყრის საშუალებით. სვლა კეთდება ერთი ფიგურით (გარდა ერთი გამონაკლისისა, რომელზეც შემდგომ მოგითხრობთ). ის არ შეიძლება დაიდგას უჯრაზე, სადაც უკვე დგას მისივე ფერის სხვა ფიგურა. ხოლო უჯრაზე თუ სხვა ფერის ფიგურაა, მაშინ შეგიძლიათ აიყვანოთ იგი და მის ადგილზე თქვენი დასვათ. ამ პროცესს აყვანას ან მოკვლას უწოდებენ. აყვანილი ფიგურა თამაშიდან გამოსულად ითვლება და მას დაფიდან იღებენ. ახლა გავეცნოთ ფიგურების მოძრაობის წესებს.
მეფე
ჭადრაკში მთავარი ფიგურა არის მეფე და მისი დატყვევება, ე. ი. დაშამეთება, თამაშის დამთავრებას ნიშნავს. იგებს ის, ვინც მოახერხებს მოწინააღმდეგის მეფის დაშამათებას. მეფის სვლები, სხვა ფიგურებთან შედარებით, ძალზე შეზღუდულია. მას შეუძლია გადაადგილდეს ნებისმიერ მეზობელ უჯრაზე.
[რედაქტირება] ისტორია
ჭადრაკი ინდოეთში, მკვლევარების აზრით, VI საუკუნეში გამოიგონეს. მისი შექმნის შესახებ მრავალი ლეგენდა არსებობს. აი, რას მოგვითხრობს ერთ-ერთი ლეგენდა:
- ვინმე სინმა დიდხანს ფიქრისა და შრომის შემდეგ გამოიგონა ჭადრაკი. მან თავისი გამოგონება სამეფო თამაშად მიიჩნია და რაჯას მიართვა. რაჯა დიდად კმაყოფილი დარჩენილა ნაბოძები თამაშით, მოსწონებია ჭადრაკში ჩაქსოვილი ბრძოლის სიბრძნე.
- - რით დაგასაჩუქრო კარგი თამაშის გამოგონებისათვის? - უკითხავს რაჯას.
- - მინდა, რომ იმდენი ხორბლის მარცვალი მომცეთ, რამდენიც მომიწევს ჭადრაკის სათამაშო დაფიდან, თუ პირველ უჯრაზე ერთ მარცვალს დადებენ, მეორეზე ორს, მესამეზე - ოთხს, მეოთხეზე - რვას, მეხუთეზე - თექსვმეტს, მეექვსეზე - ოცდათორმეტს და ასე შემდეგ (გეომეტრიული პროგრესიის მიხედვით).
- რაჯას გასცინებია - საწყალ კაცს მოშიებიაო და ბრძანა დაეთვალათ და მიეცათ სინისთვის კუთვნილი მარცვალი. გამოვიდა, რომ სინს ეკუთვნოდა 18.446.744.073.709.551.615 ცალი მარცვალი (თვრამეტი კვადრილიონ ოთხასორმოცდაექვსი ტრილიონ შვიდას ორმოცდაოთხი ბილიონ სამოცდაცამეტი მილიარდ შვიდასცხრა მილიონ ხუთას ორმოცდათერთმეტი ათას ექვსას თხუთმეტი) აგრეთვე მოახსენეს რაჯას, რომ ამ რაოდენობის მარცვალი დედამიწას ხუთ სანტიმეტრიანი ფენით დაფარავდა და გადასაზიდად ათი ათასი უღელი ხარ-კამეჩი არ ეყოფოდა.