ცენტრალური ბოტანიკური ბაღი
ვიკიპედიიდან
ცენტრალური ბოტანიკური ბაღი საქართველოს მეცნიერების აკადემიისა, მდებარეობს თბილისის სამხრეთ ნაწილში, ე. წ. ლეღვთახევის ტერიტორიაზე. ფართობი 156 ჰა (1985). ბაღის ტერიტორია ბექობიანი, დანაწევრებული და მეტად დასერილია, ძველად აქ, ქართველ მეფეთა საგვარეულო მამულში, გაშენებული ყოფილა სამეფო ბაღი ("ციხის ბაღი"), რომლის შესახებაც პირველ წერილობით ცნობებს (1671) ფრანგი მოგზაური ჟ. შარდენი გვაწვდის. მას ეს ბაღი მოხსენებული აქვს როგორც უკვე დასრულებული და მრავალი "დამამშვენებელი" მცენარით სავსე. ამ დროისათვის აქ ადგილობრივი მცენარეების გარდა კულტივირებული ყოფილა საკმაოდ ნარგვარი, ზოგჯერ უნიკალური უცხოური ხემცენარეებიც. ასეთი ბაღის შექმნას სულ ცოტა 50 წელი მაინც საჭირდებოდა, ე. ი. მისი გაშენება დაწყებულია არა უგვიანეს 1625 წელს. შემდეგ ცნობებს გვაწვდის ჟ. ტურნეფორი (1701), ვახუშტი ბაგრატიონი (1735, მის მიერ შედგენილი თბილისის გეგმის სახით), დელაპორტი (1768), პ. იოსელიანი (1866).
დროთა განმავლობაში მუდმივი ომებისა და შემოსევების შედეგად "ციხის ბაღი" ძალზე გაჩანაგდა. XIX საუკუნეში იგი აღადგინეს, ხელახლა გააშენეს და 1845 წელს ოფიციალურად ეწოდა "თბილისის ბოტანიკური ბაღი". ბაღის საქმიანობა უფრო გაცხოველდა 1883 წლიდან, როცა ცნობილი დენდროლოგისა და ბოტანიკოსი ი. მედვედევის ინიციატივით ბაღში ჩამოყალიბდა ფლორისტულ-გეიგრაფიული და სამეცნიერო განყოფიებები. ბაღში სხვადასხვა დროს მუშაობდნენ ცნობილი მეცნიერები ა. როლოვი, ვ. ალექსანდროვი, ნ. მაქსიმოვი, ა. ფომინა, პ. ჟუკოვსკი, დ. სოსნოევსკი, ა. გროსპეიმი, ზ. ყანჩაველი, ლ. ყანჩაველი, ი. ლომოური, დ. გედევანიშვილი, ლ. კემულარია-ნათაძე, ნ. კეცხოველი, ვ. გულისაშვილი, ლ. ჯაფარიძე და სხვა. ბოტანიკური ბაღის საქმიანობის გაფართოებასთან დაკავშირებით 1934 წელს მას გამოეყო და დამოუკიდებელ სამეცნიერო დაწესებულებად ჩამოყალიბდა თბილისის ბოტანიკური ინსტიტუტი.