ფრანგებისა და ინდიელების ომი 1754-1763
ვიკიპედიიდან
ფრანგების და ინდიელების ომი, ამერიკული სახელი ცხრა წლიანი (1754–1763) ომისა რომელიც მიმდინარეობდა დიდი ბრიტანეთის სამეფოსა და საფრანგეთს შორის. ომის შედეგად საფრანგეთმა მთელი თავისი სამფლობელოები დაკარგა ჩრდ. ამერიკაში, გარდა რამოდენიმე კარიბული კუნძულისა და ნიუფაუნდლენდის ორი კუნძულისა (სან-პიერი და მიკელონი).
[რედაქტირება] მოკლე მიმოხილვა
ფრანგებისა და ინდიელების ომი დაიწყო ჩრდილოეთ ამერიკაში თუმცა შემდეგ ევროპაშიც გადავიდა. ბრიტანეთმა საფრანგეთს, ომი ოფიციალურად 1756 წელს გამოუცხადა, რითაც დაიწყო შვიდწლიანი ომი ევროპაში. ადგილობრივი ინდიელური ტომები ორივე მხარეს იბრძოდნენ თუმცა უმეტესი მათგანი ფრანგების მხარეს იყო.
მთავარი ბრძოლები რომლებიც ფრანგების გამარჯვებით დამთავრდა გაიმართა ფორტ უილიამ ჰენრისთან, ფორტ ტიცენდეროგასთან, ბრადოკის ლაშქრობის დამარცხება, ხოლო მთავარი ბრძოლები ბრიტანელების გამარჯვებით გაიმართა ლუისბურგთან, ფორტ ნიაგარასთან, ფორტ დუკენსთან, აბრაამის დაბლობზე, და ბრძოლა მონრეალთან.
1760 წლის სექტემბერში პიერ ფრანსუა დე რიჟო, მარკიზ დე ვოდრეილ–კავანალმა, საფრანგეთის მეფის რწმუნებულმა ახალ საფრანგეთში, დანებდა იმ პირობით რომ თუ ფრანგი ეროვნების რომელიმე მცხოვრები გადაწყვეტდა კოლონიაში საცხოვრებლად დარჩენას, მათ უნდა ქონოდათ რწმენის თავისუფლება და არავის უნდა ეიძულებინა ისინი განდგომოდნენ რომის კათოლიკურ ეკლესიას, მათ უნდა შენარჩუნებოდათ თავისი ქონება და არავის შეეწუხებინა. ბრიტანელებმა ფრანგებს ამის გარანტია მისცეს და მათ დაჭრილ ჯარისკაცებს სამედიცინო დახმარებაც აღმოუჩინეს. ბრიტანელებმა თავისი ხომალდებით დააბრუნეს საფრანგეთის რეგულარული არმია სამშობლოში, იმ პირობით რომ ისინი მიმდინარე ომში მონაწილეობას აღარ მიიღებდნენ.
ომი ოფიციალურად 1763 წლის 10 თებერვალს შეწყდა, მას შემდეგ რაც ხელი მოეწერა პარიზის ზავს.
ამ ომის ბიტანელებისთვის წარმატებით დასრულებამ დასაბამი დაუდო ამერიკის რევოლუციას. კოლონისტებს აღარ სჭირდებოდათ ბნრიტანელების დახმარება ფრანგებისაგან თავის დასაცავად. შეაბამისად მათ უარი თქვეს ჯარის გადასახადის გადახდაზე.
[რედაქტირება] ბრძოლები და ლაშქრობები
- ჟიუმონვილ გლენის პრძოლა (28 მაისი, 1754)
- ნესესითის ბრძოლა (3 ივლისი, 1754)
- ბოსეჟიურის ბრძოლა (16 ივნისი, 1755)
- ბრადოკის ლაშქრობა (მონინგაჰელას ბრძოლა იგივე უილდერნესის ბრძოლა) (9 ივლისი, 1755)
- ბრძოლა ტბა ჯორჯთან (1755)
- ბრძოლა მდ. დიდ კაკაპონთან (18 აპრილი, 1756)
- ფორტ ოსვეგოს ბრძოლა (აგვისტო, 1756)
- კითანინგის ლაშქრობა ( 8 სექტემბერი, 1756)
- ფორტ უილიამ ჰენრის ბრძოლა ( 9 აგვისტო, 1757)
- ლუისბურგის ბრძოლა (27 ივლისი, 1758)
- ფორტ ფრონტენაკის ბრძოლა (აგვისტო, 1758)
- კარილონის ბრძოლა (1758) (8 ივლისი, 1758)
- ფორტ დიუკესნის ბრძოლა (14 სექტემბერის, 1758)
- ფორტ ლიჟონიერის ბრძოლა (12 ოქტომბერი, 1758)
- ტიცონდეროგას ბრძოლა (1759)
- ფორტ ნიაგარას ბრძოლა (1759)
- ბოპორის ბრძოლა (31 ივლისი, 1759)
- აბრაჰამის დაბლობის ბრძოლა (13 სექტემბერი, 1759)
- სენ–ფუას ბრძოლა (28 აპრილი, 1760)
- მონრეალის ბრძოლა (1760)