თბილისის საპირველმაისო დემონსტრაცია 1901

ვიკიპედიიდან

თბილისის საპირველმაისო დემონსტრაცია 1901, თბილისის მუშების პირველი პოლიტიკური გამოსვლა თვითმპყრობელობის წინააღმდეგ.

XX საუკუნის დასაწყისში რუსეთში სამრეწველო რაიონებში დაწყებულმა ეკონომიკურმა კრიზისმა საქართველოც მოიცვა. სამრეწველო კრიზისმა და უმუშევრობამ მძლავრი ბიძგი მისცა მუშათა მოძრაობას, რომელიც სულ უფრო შეგნებულ კლასობრივ ხასიათს იღებდა. პირველმაისობა თბილისში პირველად 1899 წელს, მეორედ 1900 წელს აღინიშნა, მაგრამ ორივე შემთხვევაში იგი მოეწყო არალეგალურად, ქალაქგარეთ. დადგა საკითხი პირველმაისობის დიდი მასშტაბითა და ლეგალურად მოწყობის შესახებ თბილისის ცენტრში. თბილისის სოციალ-დემოკრატიულ ორგანიზაციამ ი. სტალინის ხელმძღვანელობით ჩაატარა ფართო სააგიტაციო და ორგანიზატორული მუშაობა 1901 წელს საპირველმაისო დემონსტრაციის მოსაწყობად: გამოუშვა პროკლამაციები, სადაც ლაპარაკი იყო შრომის მძიმე პირობებისა და მუშათა უუფლებო მდგომარეობაზე, მუშებს განუმარტავდნენ პირველი მაისის, მშრომელთა საერთაშორისო სოლიდარობის დღესასწაულის მნიშვნელობას და მოუწოდებდნენ მონაწილეობა მიეღოთ დემონსტრაციაში.

რსდმპ თბილისის კომიტეტმა მაისობა 23 აპრილს დანიშნა. იგი უნდა ჩატარებულიყო შუაგულ ქალაქში, სადაც მუშებს სემინარიელები შეუერთდებოდნენ. 22 აპრილს ყოფილ "სალდათის ბაზარში" (ახლანდელი კოლმეურნეობის მოედანი - ???) თბილისის ფაბრიკა-ქარხნების 2 ათასამდე მუშამ მოიყარა თავი. მალე პოლიციამ ბაზარს ალყა შემოარტყა. დემონსტრაცია დაიძრა, პოლიციელები და კაზაკები უიარაღო ხალხს დაერივნენ. დემონსტრაციამ გაიარა ალექსანდრეს ბაღის კუთხემდე. აქ დემონსტრანტებს ჯარმა გადაუღობა გზა და ისინიც იძულებულნი გახდნენ გაფანტულიყვნენ. პოლიციელებმა სემინარიელები ეზოში ჩაკეტეს და დემონსტრაციაში მონაწილეობის მიღების საშუალება არ მისცეს. შეტაკების დროს 14 მუშა დაიჭრა, 30 მონაწილე დააპატიმრეს, ზოგი რუსეთის შორეულ ადგილებში გადაასახლეს. თბილისის საპირველმაისო დემონსტრაციას დიდი რეზონანსი ჰქონდა. რსდმპ თბილისის კომიტეტმა გამოუშვა სპეციალური პროკლამაცია "ოცდაორი აპრილი", ფართოდ გააშუქა იგი ქართულმა არალეგალურმა გაზეთმა "ბრძოლამ".




სტატიაში გამოყენებულია ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.