Xwîn
Ji Wîkîpediya
Xwin mayiyeke mirovan ya gelek giring e, mirov dikare beje ev ava jiyane ye. Di bedena miroveki gihisti da, bi giraniya xwe 70 kilo u bi bejna xwe 170 cm, neziki 5-6 litre xwin heye.
Xwin, silaveke ji gelek elementan pek te. Di nav xwine da li aliyek sane xwine u li aliye din da plazma bi tevi proteîn, rûn, karbonhîdrat, madeye mineral; wek kalsiyum, potasyum, natriyum u hesin hene. Ew elementana tevi xwine digihejin hemu dere bedene u her sana bedene. Die xwine da se cins sane hene. Ji wan ra dibejin eritrosît (sanen sor yen xwînê), lekosit (sanen spi yen xwine) u trombosit (sanen picuk, en ji bo meyandina xwînê); ger ew tunnebin, xwin, nikare bimeye). Eritrosit (sanen sor yen xwine, sorglorik) ji pisike oksijen bar dike u dighijine her sanen bedene. Eritrosit weki sanen bedene din nin in, ji ber ku dendike wana tunne. Ew bi teqribi 5.000.000 /mikrolitre di beden da ten ditin. Lekosit (sanen spi yen xwine, spiglorik) bedene ji mikroban u hemu tisten ku beden naxwaze paqijdike. Ango ew leskeren bedene ne. Ger mikroban avetin ser bedene, da ku we nexwes bixin, lekosit wan mikroban nasdikin u di we gave da diji wanan sereki destpedikin. Gelek cinsen lekositan em nasdikin. Hindek ji wan ji bo kustina mikroban, hindek ji bo naskirina mikroban u hindek ji ji bo cekirina antibody (dijibeden) berpirsiyar in. Ji wan ra diben lenfosit. Cinseki dine lekositan ra ji dibejin monosit. Monosit li kudere mikroban dibine, wana dixwe u bi wi awayi wana bezerar dike. Ev bi teqribi 5.000 /mikrolitre di bedene da ten ditin. Saneyen din ku di xwine da hene, nave wana trombosit in. Wazifa wana meyandina xwine ye. Ger trombosît tunebin (di bedene mirovan da, li her dezilitre 200 hezar hene) xwin nikare bimeyi u xwin biherike heta mirov mir. Ger mirov birindar be, an ji ciyeki xwe jebike, trombosit tene suna birine u demaren ku jebuye u xwîn je te, dixitimine.
Organên mirovan | ![]() |
Sîstema gera xwînê - Sîstema hezmê - Sîstema hormonan - Sîstema parastinê - Organên sehkirinê - Sîstema lenfa - Sîstema livînê - Sîstema birikan - Organên cinsiyetî - Sîstema bêhngirtinê - Sîstema mîzê |