Lengua Ticinesa
From Wikipedia
Cunt ul termin "lengua Ticinesa" a sa inteend püssée ch'oltru ul insiemm da dialett che i è parlaa en Tesin (vün dai 26 cantun svizar).
En realtà a parlum mia da'na lengua, ma da'n dialett.
Da na part a l'oltra dal canton i è parlàa vari dialett e ocüni anca moltu difereent vün da ul oltru. Par chesti mutiif nüm a sa sufermum prima da tütt dumà en ambit da chell püssée parlàa: ul dialett da Lügann.
[redatá] Ortugrafia
I lettar i van pronünciàa cuma'n italiann, ma:
- cc/c en fin da la parola a sa pronüncia cuma la cc da "ciccia".
- g en fin da la parola a sa pronüncia cuma se ala fudresa na k.
- gg en fin da la parola a sa pronüncia cuma la "cc", ma püsée düür.
- ü al è'n sonn seràa cuma in dal dialett lumbaart.
- ö al è simil al sonn dal "ö" dal lumbaart e dal tudesk, ma al è'n zichinin püsée vèert.
- s ala sa pronüncia "sc" cuma in dal italiann "sciare" quan ch'ala preceed na cunsunaant.
- k üsada par fa ul sonn düür da la "c" da "casa" quan che la "c" la pò mia.
Di Esempi:
- sciaff = /sc-ciàff/ = schiaffo
- tudesk = /tudesc-k'/ = tedesco
[redatá] Gramatica
Ula Gramatica dal Ticinees al è mia semplicisima, ma ala üsa vari ropp simil all'italiann.