Premier League

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

Premier League
Premier League 2007-08
L-Emblema tal-Premier League
Fundazzjoni 1992
Nazzjon Ingilterra
Relegazzjoni għal Football League Championship
Numru ta' Timijiet 20
Kwalifikazzjoni Ewropeja Champions League
Tazza UEFA
Tazza Intertoto
Tazez Domestiċi FA Cup
League Cup
Champions Preżenti Manchester United (2006-07)
Sit Elettroniku www.premierleague.com

Il-Premier League (magħruf uffiċjalment bħala l-Barclays Premier League), hu kampjonat professjonali tal-futbol għall-klabbs li jinsabu fl-ogħla diviżjoni fil-futbol Ingliż. Hu fost l-iktar kampjonati sportivi segwiti fid-dinja u l-iktar kampjonat ta' profit.

L-FA Premier League (kif kien magħruf) ġie ffurmat fl-1992 mill-klabbs ta' l-ogħla diviżjoni tal-kampjonat, u bħalissa hu kkontestat minn għoxrin klabb. F'total ta' ħmistax-il staġun, it-titlu kien mirbuħ minn erba' timijiet biss: Manchester United (disa' darbiet), Arsenal (tliet darbiet), Chelsea (darbtejn) u Blackburn Rovers (darba). Iċ-champions preżenti huma Manchester United, li rebħu t-titlu 2006/07 b'żewġ logħbiet oħra x'jintlagħbu.

Werrej

[editja] Storja

[editja] Oriġini

Is-snin 80 immarkaw żmein ħażin għall-futbol Ingliż. Il-grawnds kienu fi stat ħażin, is-supporters kellhom faċilitajiet ħżiena, il-vandali kienu fl-aqwa tagħhom, u l-klabbs Ingliżi kienu sospiżi mill-kompetizzjonijiet Ewropej wara l-ġrajja ta' Heysel fl-1985. L-Ewwel Diviżjoni tal-Football League kienet ħafna wara mil-livell tas-Serie A Taljana u La Liga Spanjola f'dak li għandu x'jaqsam l-attendenzi u affarijiet oħra; ħafna plejers Ingliżi kienu telqu mill-Ingilterra biex jilagħbu barra. Madanakollu, il-folja nqalbet ma' l-1990; l-Ingilterra għamlet suċċess fit-Tazza tad-Dinja 1990, fejn laħqet is-Semi-Finali. Il-UEFA ssospendiet is-sospensjoni fl-1990 u t-"Taylor Report" dwar is-sigurtà tal-grawnds, ippropona żvilupp fil-grawnds. Dan ġie ppublikat f'Jannar ta' dik is-sena.

Il-flus mit-televiżjoni kien beda jkun importanti; il-Football League rċiviet biss £6.3 miljun għal ftehim ta' sentejn fl-1986, imma meta l-ftehim reġa sar fl-1988, il-prezz tela' għal £44 miljun għal erba' snin. Hekk kif il-grawnds saru aħjar, l-attendza żdiedet u ħafna klabbs kbar ikkunsidraw jekk jitilqux il-Football League biex b'hekk ikabbru l-influss ta' flus.

[editja] Żvilupp

L-ewwel staġun tal-kampjonat sar fl-1992/93 u oriġinarjmanet kien kompost minn 22 klabb. L-ewwel gowl mill-Premiership sar minn Brian Deane ta' Sheffield United f'rebħa ta' 2-1 kontra Manchester United. Wara l-insistenza mill-FIFA, in-numru ta' timijiet naqas għal għoxrin fl-1995 meta erba' timijiet kienu relegati u tnejn biss promossi. Fit-8 ta' Ġunju 2006, il-FIFA xtaqet li kull kampjonat kbir fl-Ewropa, li jinkludi wkoll is-Serie A Taljana u La Liga Spanjola, in-numru ta' timijiet ikun ta' tmintax mal-bidu ta' l-istaġun 2007/08. Il-Premier League annunċay l-intenzjoni li tirreżisti dan in-nuqqas mit-timijiet.

Il-kampjonat biddel ismu fit-12 ta' Frar 2007, minn 'FA Premier League' għal 'Premier League'.

[editja] Struttura

Il-Premier League hu operat bħala korporattiva li hu ppossedut mill-għoxrin klabb. Kull klabb hu kkunsidrat bħala azzjonista (shareholder) b'vot kull wieħed fuq xi regole li jinbidlu u kuntratti. Il-klabbs jeleġġu ċ-Ċermen, iċ-Ċif Eżekuttiv, u Bord ta' Diretturi biex jieħdu ħsieb l-operazzjonijiet ta' kuljum dwar il-kampjonat. L-FA (Football Association) mhix direttament involuta fl-operazzjonijiet tal-Premier League, però għandha poter bħala azzjonista speċjali matul l-elezzjonijiet tal-pożizzjonijiet għoljin u meta regoli ġodda jiġu introdotti.

Il-Premier League jibgħat repreżentattivi għall-Forum tal-Klabbs Ewropej tal-UEFA. Dan il-Forum huwa responsabbli biex jeleġġi tliet membri għall-Kumitat tal-Kompetizzjonijiet għall-klabbs tal-UEFA, li hi involuta fl-operazzjonijiet tal-kompetizzjonijiet tal-UEFA bħaċ-Champions League u l-UEFA Cup.

[editja] Rebbieħa tal-Premier League

1992/93 Manchester United (84 punt)

1993/94 Manchester United (92 punt)

1994/95 Blackburn Rovers (89 punt)

1995/96 Manchester United (82 punt)

1996/97 Manchester United (75 punt)

1997/98 Arsenal (78 punt)

1998/99 Manchester United (79 punt)

1999/2000 Manchester United (91 punt)

2000/01 Manchester United (80 punt)

2001/02 Arsenal (87 punt)

2002/03 Manchester United (83 punt)

2003/04 Arsenal (90 punt)

2004/05 Chelsea (95 punt)

2005/06 Chelsea (91 punt)

2006/07 Manchester United (89 punt)

2007/08

[editja] Plejers

Fil-bidu tal-Premier League 1992-93, ħdax-il plejer biss li kienu msemmijin fl-ewwel ħdax tat-timijiet mill-ewwel round kienu barranin (plejers barra mir-Renju Unit u mir-Repubblika Irlandiża). Fl-istaġun 2001-01, in-numru ta' barranin li kienu qed jieħdu sehem fil-Premier League kienu 36%. Fl-istaġun 2004-05 in-numru żdied għal 45%. Fis-26 ta' Diċembru 1999, Chelsea sar l-ewwel tim fil-Premier League li fl-ewwel ħdax tal-partita kienu kollha barranin, u fl-14 ta' Frar 2005 Arsenal kienu l-ewwel biex sejħu sittax-il plejer għal logħba, kollha jkunu ta' nazzjonalita barranija.

Fl-1999 il-Home Office saħħet aktar ir-regoli biex il-plejers li ġejjin minn pajjiżi li mhumiex fl-Unjoni Ewropea, ikollhom permess biex jilagħbu. Issa, plejer li mhux fiż-żona ta' l-Unjoni Ewropea jrid ta' l-anqas ikun lagħab għall-pajjiżu ta' l-anqas 75% mil-logħob kompetittiv tat-tim u li jkun ilu parti mit-tim sentejn. Pajjiżu jrid ikun ikklassifika f'medja ta' l-inqas mis-70 post fir-rankings tal-FIFA f'dawk l-aħħar sentejn. Jekk plejer ma' jilħaqx dawn il-kriterji, il-klabb li jkun se jieħu s-servizzi tiegħu jistgħu jappellaw jekk jemmnu li hu talent speċjali u li jkollu s-saħħa biex jikkontrubwixxi sinjifikament għall-iżvilupp tal-logħba fir-Renju Unit.

Alavolja din hi kompetizzjoni Ingliża, l-ebda kowċ Ingliż ma rebaħ il-Premier League. Erba' kowċis differenti rebħu dan it-titlu sa l-2006: żewġ Skoċċiżi (Sir Alex Ferguson ma' Manchester United, u Kenny ma' Blackburn Rovers), Franċiż (Arsène Wenger ma' Arsenal) u Portugiż (José Mourinho ma' Chelsea). Żewġ kowċis Ingliżi spiċċaw fit-tieni tal-Premiership hu dawn huma Ron Atkison (Aston Villa fl-1993) u Kevin Keegan (Newcastle United fl-1996).

Aktar minn 260 plejer barranin jilagħbu fil-kampjonat, u 101 plejer li jilagħbu fil-kampjonat Ingliż ikkompetew fit-Tazza tad-Dinja ta' l-2002 fil-Korea u l-Ġappun. Fit-Tazza tad-Dinja 2006 fil-Ġermanja, il-Premier League kien l-aktar kampjonat rippreżentat b'aktar minn tmenin plejer fil-kompetizzjoni, inklużi wkoll 21 tat-23 plejer fl-iskwadra Ingliża.

[editja] Trasferimenti Rekord

L-ewwel ftit staġuni tal-Premier League raw trasferimenti rekord li kull staġun jiksru r-rekords preċidenti, bis-seklu 21 jipprovdi aktar rekords.

  • £3.75 miljun f'Ġunju 1993 (Roy Keane, Nottingham Forest għal Manchester United)
  • £5 miljun f'Lulju 1994 (Chris Sutton, Norwich City għal Blackburn Rovers)
  • £7.5 miljun f'Ġunju 1995 (Dennis Bergkamp, Inter Milan għal Arsenal)
  • £8.5 miljun f'Lulju 1995 (Stan Collymore, Nottingham Forest għal Liverpool)
  • £15 miljun f'Lulju 1996 (Alan Shearer, Blackburn Rovers għal Newcastle United)
  • £18 miljun f'Novembru 2000 (Rio Ferdinand, West Ham għal Leeds Utd)
  • £19 miljun f'Mejju 2001 (Ruud van Nistelrooy, PSV Eindhoven għal Manchester United)
  • £28.1 miljun f'Lulju 2001 (Juan Sebastián Verón, Lazio għal Manchester United)
  • £29 miljun f'Lulju 2002 (Rio Ferdinand, Leeds Utd għal Manchester United)
  • £30 miljun f'Lulju 2006 (Andriy Shevchenko, A.C. Milan għal Chelsea)

Ir-rekord ta' Alan Shearer (£15-il miljun) baqa' għal ħames snin fl-Ingilterra, alavolja mid-dinja kollha kien diġa' nkiser f'sena. Ir-rekord ta' Rio Ferdinand baqa' sa erba' snin, qabel ma ġie miksur fl-2006 minn Andriy Shevchenko minn A.C. Milan għal Chelsea għal figura mhux ċerta ta' bejn £30 miljun u £56 miljun. Il-bidu tal-Premier League, ra r-rekord tat-trasferimenti jinkiser ħdax-il darba fi ħmistax-il sena. L-iktar miżata li nħalset għal plejer adoloxxent kien ta' £27 miljun. Dan ġara fl-2004 meta Wayne Rooney inxtara minn Manchester United minn Everton.

[editja] Timijiet

[editja] Timijiet ta' l-istaġun 2007/08

Tim
Pożizzjoni fl-2006/07
L-Ewwel staġun fl-ogħla diviżjoni
Arsenal FC
4
1904-05
Aston Villa
11
1888-89
Birmingham City
2 (Championship)
1893-94
Blackburn Rovers
10
1888-89
Bolton Wanderers
7
1888-89
Chelsea
2
1907-08
Derby County
3 (Championship)
1888-89
Everton
6
1888-89
Fulham
16
1949-50
Liverpool
3
1894-95
Manchester City
14
1899-1900
Manchester United
1
1892-93
Middlesbrough
12
1902-03
Newcastle United
13
1898-1899
Portsmouth
9
1927-28
Reading
8
2006-07
Sunderland
1 (Championship)
1890-1891
Manchester City
14
1899-1900
Tottenham Hotspur
5
1909-1910
Manchester City
14
1899-1900
West Ham United
15
1923-1924
Wigan Athletic
17
2005-06

[editja] Timijiet oħra li ħadu sehem

Total ta' erbgħin tim ħadu sehem fil-Premier League bejn l-1992 u l-2006. Żewġ klabbs oħra (Luton Town u Notts County) kienu iffirmaw kuntratt mal-Premier League u li kienu ristretti bih, imma spiċċaw relegati qabel l-inawgurazzjoni ta' l-istaġun tal-Premiership u minn dak iż-żmien qatt ma reġgħu telgħu f'din l-ogħla diviżjoni.

Seba' klabbs ilhom membri tal-Premiership mill-bidu tagħha u komplew l-istaġuni kollha (15). Dan il-grupp jikkonsisti minn Arsenal, Chelsea, Everton, Liverpool, Manchester United u Tottenham Hotspur.

[editja] Top Scorers

L-attakkant ta' Blackburn Rovers u Newcastle United Alan Shearer jżomm ir-rekird ta' l-aktar gowls fil-Premiership b'total ta' 260 gowl. Shearer spiċċa għal għaxar darbiet minn erbatax-il staġun fost l-għaxra l-aktar top scorers tal-Premier League u rebaħ it-titlu ta' l-iktar skorer tliet darbiet.

Mill-ewwel staġun tal-Premier League fl-1992/93, ħdax-il plejer rebħu jew qasmu t-titlu ta' l-aktar skorers. Thierry Henry rebaħ erba' titli (tliet darbiet konsekuttivi) b'total ta' 27 gowl fl-istaġun 2005/06. Din għaddiet it-tliet titli ta' Shearer. Rebbieħa oħra jinkludu Michael Owen u Jimmy Floyd Hasselbaink li rebħu żewġ titli kull wieħed. Andrew Cole and Alan Shearer iżommu t-titlu ta' l-aktar gowls fi staġun (34) - għal Newcastle United u Blackburn Rovers rispettivament. Ir-rekord ta' Cole ġie fl-1993/94 waqt li ta' Shearer wasal fl-istaġun ta' wara. Il-marka ta' Shearer ta' 31 gowl fl-1995/96 tibqa' fost l-aktar minn staġun ta' 38 logħba. Didier Drogba rebaħ il-Premiership Golden Boot fl-2006/07 u b'hekk sar l-uniku plejer li rebaħ dan l-unur u li qatt ma ta penalty għall-klabb.

Manchester United saru l-ewwel tim li skorjaw l-1,000 gowl fil-kampjonat meta Cristiano Ronaldo skorja, f'telfa ta' 4-1 kontra Middlesbrough fl-istaġun 2005/06. Lejn l-għeluq ta' l-istaġun 2006/07, żewġ plejers kellhom l-unur li jiskorja f'kull edizzjoni tal-Premiership - 15-il edizzjoni. Dawn kienu il-plejer/kowċ Gary Speed ta' Bolton Wanderers u l-veteran ta' Manchester United Ryan Giggs, it-tnejn li huma kienu xi darba captains tat-tim nazzjonali ta' Wales.

[editja] Klassifika ta' l-Iskorers

Pożizzjoni
Plejer
Gowls
1
Alan Shearer
260
2
Andy Cole
188
3
Thierry Henry
174
4
Robbie Fowler
162
5
Les Ferdinand
149
6
Teddy Sheringham
147
7
Jimmy Floyd Hasselbaink
127
8
Michael Owen
125
9
Dwight Yorke
122
10
Ian Wright
113

L-aħħar aġġornament: 24 ta' Awissu 2007
Il-plejers bil-korsiv huma plejers li għadhom attivi fil-Premier League

[editja] Ħoloq Oħra