Bra

Da Wikipedia.




Proget Comun Piemontèis Bra
Portaij Che a varda ël portal Bra
Provincia: Coni


Nòm 'n italian: Bra
Coordinà: Latitudin: 44° 42′ 0′′ N
Longitudin: 7° 51′ E′′ 
carta
Autëssa: 285 m s.l.m.
Surfassa: 59 km²
Abitant: 29.154 31-07-07 
Frassion comunaj: Polens, San Maté, San Miché, Bandì, Riva, Cà dël bòsch, Boschèt 
Comun dj'anviron: Cavlimor, Cherasch, La Mora, Pòcapaja, Sanfré, Santa Vitòria, Vërdun
CAP: 12042
Prefiss tel.: 0172
Còdes ÌSTAT: 004029
Còdes fiscal: B111 
Nòm dj'abitant: {{{nomAbitant}}} 
Sant protetor: Madòna dle Fior (Madòna dël Fio') 
Festa dël borgh: 8 dë stèmber 
Comune
Posission dël comun an Piemont
Sit istitussional


Bra a l’é un comun ëd 29.154 abitant dla provincia ëd Coni.

Contnù

[modìfica] Geografìa

Sità dla provincia ‘d Coni (soa colin-a a l’è già ‘nt la zòna dël Roé) as treuva a sud ëd Turin e a nòrd-est ëd Coni, anfora 50 km da tute doe.

[modìfica] Stòria

J’origin e j’insediament uman ant la zòna ‘d Bra a son motobin vej, tant che la presensa uman-a a l’ é provà già dl'era neolìtica. Al temp dij roman a ven fondà a la fin dël II sécol aGC, longh la valada ‘d Tane, la sità ‘d Pollentia (Polens), amportant sènter ëd tràfich comersial e militar antrames ij pòrt lìgur e la pianura piemontèisa. Dòp la bataja ‘d Polens, 6 d’avril 402, quandi ‘l trupe roman-e comandà da Stilicon a l’han afrontà e taparà via ij Gòt d’ Alarich, a l’ha tacà la decadensa ‘d Polens. Chèich topònim ant j’anviron ëd Bra, pèj dla località Gòta, ch’as treuva ‘n sle colin-e dël Bandì, frassion antrames Bra e Sanfrè, a son da consideresse, second në stòrich local, ël Prof. Edoardo Mosca, antìch topònim d’ orìgin gòtica. Dvòte, sempe second ël Mosca, as tratava dë stansiament locaj, ëd trupe gòtiche stèite tajà fòra dal gròss ëd l'esèrcit d’ Alarich an ritirà.

Dòp ëd la decadensa 'd Polens, j’abitant a l’han tacà a spostesse ‘n sl’àut për essi pì sicur, andoa ch’as treuva la Bra dël dì d’ancheuj.

Dël 1515, Bra a l'é stàita atacà daj soldà ëd Fransesch I, re 'd Fransa; ël pais a l'é stàit rassià e le fortificassion demolìe.

Con la pas ëd Cateau-Cambrésis, ansema a Cherasch, Bra a l'é tornà ai Savòja.

Bra a l’è mnuva sità dël 1760 su decret ëd Carl Emanuel III ëd Savòja. Ël Setsent a l’è stèit ël sécol ch’a l’ha vist la sità ‘d Bra chërsi sota al profil architetònich, ‘dcò grassie a la presensa ‘d Bernardo Antonio Vittone, architet ch’a l’ha signà doe ciadeuvre dl'art tard-baròca: l’intrada dla ca dla comun-a e la gesia ‘d Santa Ciàira. L'Eutsent a l’ha dàit a Bra përson-e ‘d gròssa amportansa. San Giusep Benedèt Cotolengo (nà a Bra dël 1786), ch’a l’ha fondà la Ca dla Divin-a Providensa, ël latinista Gandino, l'archeòlogh Edoardo Brizio, ij siensià naturalista Ettore e Federico Craveri (fondator dël Musé ëd Siense naturaj, che ‘ncheuj a pòrta so nòm).

[modìfica] Atrassion

[modìfica] Palass

  • La Zìzola, costrussion sìmbol ëd la sità. Posissionà an sël brich pì àut ëd la sità: la colin-a ‘d MontVierm.
  • Palass Traversa: la part originaria a l’è dla metà dël sécol ch'a fa XV. Dòp dij travaj ëd j’agn '80, la costrussion a l’è mnuva sede dël Musé d’ Archeologìa Stòria Art, ch’a cheuj ij repert ch’a rivo da la veja Polens (fondà dai Roman) e euvre d'art local dal '600 ai nòsti di.
  • Palass Comunal. Costrussion d’orìgin medievala; sò aspet d’ancheuj a l’é euvra dl'architet Bernardo Antonio Vittone
  • Palass Mathis an front al Palass Comunal, bele finì d’essi restaurà
  • Sede dla Banca popolar ëd Noara, disegnà da Giotto Stoppino

[modìfica] Gesie

  • la gesia ‘d Sant'Andreja an stil baròch
  • la gesia ‘d Sant'Antonin Màrtir
  • la gesia ‘d San Gioan Batista
  • la gesia ‘d Santa Marìa dj’ Àngej
  • la gesia ‘d Santa Ciàira
  • la gesia ‘d San Vitor an località Polens
  • la gesia ‘d San Lorens an località Riva
  • la gesia ‘d San Ròch
  • la gesia ‘d San Gioann Decolà (o dij Batù Nèir)
  • la gesia ‘d San Gioann Batista "Lontan"
  • la gesia dla Trinità (o dij Batù Bianch) dël Sëssent
  • ël Santuari dla Madòna dël Fio’

[modìfica] Musé

  • Museo dë Stòria Natural "Ettore e Federico Craveri"
  • Museo Stòrich e Archeològich ëd "Palass Traversa"

[modìfica] Cultura

[modìfica] Ricorense

  • Minca doi agn a-i è Corto in Bra rassegna anternassional ëd pelìcole curte.

[modìfica] Feste e fere

  • Ant j’agn dëscobi, ant ël mèis dë stèmber, a-i è "Cheese", la fera anternassional dël làit e dël formagg. Anventà dal moviment Slow food ch’a l’ha sede ‘n Bra, a cheuj produtor e trasformator ëd làit ëd tut ël mond.

[modìfica] Përsonalità gropà a Bra

A son nassù a Bra:

  • San Giusep Benedèt Cotolengo, fondator a Turin dla Cita ca dla Divin-a Providensa
  • la scritris Gina Lagorio
  • lë scritor Gianni Farinetti
  • ël latinista G.B. Gandino
  • ël ministr, parlamentar e Comissari europengh Emma Bonino dij Radicaj.
  • Pare Gianfranco Testa, missionari dla Consolà, ch’a sta davzin a Bogotà, Colombia, për la costrussion d’un sènter për masnà ch’a l’han patì la guèra.
  • ël fondator dël moviment anternassional Slow Food Carlin Petrini
  • lë stòrich Euclide Milano
  • lë stòrich Edoardo Mosca
  • l'assessor regional Bruna Sibille
  • ël senator dla Repùblica Michelino Davico

A l’han vivù a Bra për tanti agn:

  • lë scritor Giovanni Arpino
  • ël consijé regional Franco Guida a-i è ‘nco’
  • Fabrizio Bottero a-i è ‘nco’
  • Anna Marisa Grosso a-i è ‘nco’
  • ël prof. Giovanni Gili
  • Velso Mucci

Ëd Bra a son ëdcò ij Mambassa, nòta formassion musical italian-a, ch’a son bitasse ‘nsema dël 1995.

[modìfica] Economìa

Fin-a a la fin ëd j’agn 60 a Bra a-i era na gròssa atività ‘d concerìe. Al di d’ancheuj l'industria a Bra a l’é rapresentà da doe gròsse fàbriche ‘d laminà plàstich, n’ asienda ‘d motor elétrich e na carosserìa për càmion.

[modìfica] Spòrt

Fin-a da j’agn '70 Bra a l’é famosa për ël soe squadre d’hockey ansima pra. La squadra feminin-a, Hockey Bra Lorenzoni, a l’ha vagnà 13 scudèt an serie A e 10 dël Campionà Indoor; cola dij fieuj d’ hockey ansima pra a l’ha vagnà lë scudet 1974/1975 con ël nòm ëd Hockey Bra Benevenuta.

[modìfica] Aministrassion comunal

Ël sìndich a l'é Camillo Scimone (dal 14/06/04).

OMMI! Ma io non SO LEGGERE!!

E be'? :) È facile imparare a leggere una lingua che si parla già. Consulti

questa pagina e vedrà, in un attimo anche Lei avrà il suo badge da bogianen :)
St'utent-sì a l'é un bogianen



OMMI! pero si YO no
SE LEER!

¿Y que? :) Es fácil aprender a leer un idioma que ya se habla. Consulte usted esta pagina y verá, en un momento tendrá usted su Badge de Bogianen :)


Figura:Giandoja-mobilitassion-cit.jpg
'cò ti it peule travajé a fé pì granda e bela la wikipedia piemontèisa. Tùit a peulo gionté dj'anformassion, deurbe dij neuv argoment, deje na man aj volontari che a travajo ambelessì 'ndrinta. Rintra ant la Piòla e les coma avnì a fé toa part. I soma na gran famija e i l'oma da manca dël travaj ëd tùit.


BANCHÈT dj'UTISS
Lìber për chi a veul amprende

a lese e a scrive mej an piemontèis, e che an fan d'arferiment a tùit për la coression ortogràfica dij test ant sle pàgine marcà koiné piemontèisa.

Për ёscrive dësgagià, che as dëscarìa la Tastera piemontèisa!

E che a manca pa dë vardesse la pàgina d'agiut për chi as anandia da zero.