مجاور احمد زيار

From Wikipedia

مجاور احمد زيار
مجاور احمد زيار

پوهاند دوكتور مجاور احمد زيار په ۱۹۳۷ مېلادي کال د ننګرهار د مزينې رود په حصارك كې د ژوند پرمخ سترګې پرانيستې . لومړنىښوونځی يې په خپل كلي او كامه كې په خوارۍ او مزدورۍ سرته رسولى . تر څلور كلنو ديني او ادبي زده كړو وروسته يې د كابل په شپېنيو منځنيو او دويمنيو ښوونځيو " ابن سينا او دارالمعلمين " كې د زده كړو چانس لاسته راوړى دى .
پر 1962 زيږدي كال يې د كابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو له پوهنځي څخه بريليك ترلاسه كړى دى . د دغه پوهنڅي د پښتو او ژبپوهنې د څانګو د پوهنيز - څېړنيز غړي په توګه يې څلور كاله د افغانستان د ژبپوهنې د اتلس رغاونې د پروژې له مخې د پښتو او يوشمېر نورو لږه كيو ژبو څه له پاسه سل ګړدوده (لهجې) د هېواد له ګوټ ګوټه راټولې كړې او څېړلې دي .
له 1966 تر 1972 ز. يې د هغه بورس له مخې چې د نوموړې پروژې د يوه ډېر كاري برخوال په توګه ورته په برخه شوى وو، د سويس له برن پوهنتون څخه په ټوليزه او آرياني ژبپوهنه ، ادبپوهنه او توكمپوهنه ( اتنالوجۍ ) كې د ماسترۍ او ډاكترۍ لوړترين بريليكونه ترلاسه كړي دي . له هغه راهيسې يې د كابل پوهنتون د اړوند پوهنځي د پښتو ژبې او ادب ښوونه پرمخ وړې ده .
له 1984 – 1986 ز. يې د برلين د هومبولت پوهنتون د ختيځپوهنې په څانګه كې د مېلمه استاد په توګه د افغانستانپوهنې د ښوونې چارې سرته رسولې او دوه كاله ( 1994 – 1996 ز. ) يې د پېښور پوهنتون د پښتو ماستري او ډاكتري څانگې د Visiting Professor په توګه دنده پرځاى كړې او راوروسته يې د كورني پيوستون Family Reunion پر بنسټ د انګليستان په پوهنتوني ښار "اكسفورډ" كې د مېشتيا رښته په برخه شوې ده .

نيوليک

[سمادول] څېرمه چارې او دندې

مجاور احمد زيار
مجاور احمد زيار

1972 – 1975 : د ژبو او ادبياتو پوهنځي د وږمې مهالنۍ او نورو پښتو خپرونو چلونه .
1978 – 1979 : د افغانستان د علومو اكادېمۍ د پښتو څېړنو د نړيوال مركز مشري .
1980 : د ملي موزيم او ملي ارشيف د بيا رغاونې د كمېسيون غړيتوب .
1980 : د افغانستان د سولې ، پيوستون او دوستۍ د سازمان مشري .
1980 – 1984 : د كابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو د پوهنځي مشري .
له 1991 راهيسې د علامه سيد جمال الدين افغان د فرهنګي ټولنې مشري .


[سمادول] علمي او ادبي هستونې

[سمادول] پوهنيزې څېړنې

    1. پښتو نومتړنګونه يا اسمي تركيبات (الماني)
    2. پښتو پښويه
    3. پښتو ويي پوهنه
    4. پښتو ليكلار
    5. پښتو شعر څنګه جوړېږي؟
    6. پښتو او پښتانه د ژبپوهنې په رڼا كې
    7. پټه خزانه يوه لغوي خزانه
    8. پښتو سيندګى (هممانيزونه)
    9. پښتو سيندګى (نويزونه)
    10. انګرېزي - پښتو سيندګى (سربلونه + اوستربلونه)
    11. د خوشال ادبي پښتو
    12. د يوې کره پښتو ليکلارې لارښود
    13. د ژبپوهنې بنسټونه
    14. غږپوهه او د پښتو پښويي (ګرامر)
    15. درېيمه بشپړه او کره پوهنتوني (اکادميکه) خپرونه .

[سمادول] ژباړې

    1. پښتانه او ورونه مليتونه
    2. د كنېشكا د سره كوتل ډبرليك ( له الماني )
    3. پټه خزانه (پرالماني)

[سمادول] ادبي ( پېيلې او ناپېيلې ) ټولګې

    1. زنداني نغمې
    2. سوزونه او سازونه
    3. وينه او مينه
    4. ګلكڅونه، ګلولې
    5. اندوژوند
    6. اندو واند
    7. رزم وبزم
    8. پوهه او ګروهه
    9. د سبرونو نڅا
    10. ګلوييونه
    11. څڅواكي
    12. زما نړۍ
    13. د مرجانونو څانګې
    14. نوې پېړۍ او نوې زرۍ
    15. اور و وينې
    16. ساندې او سندرې
    17. مينه د زړه په وينه ( ناول ) او ناپيگيليگ ( نثري تولگه ) .

د دغو چاپي اثارو ترڅنګه د پښتو او نورو افغاني ژبو څه له پاسه سل ټوكه ګړدودي څېړنو او نورو ګڼو ناچاپه ليكنو څېړنو او بيا تر هېواد دننه او د باندې په پښتو، پارسۍ، المانۍ او انګرېزۍ څه له پاسه دوه نيم زرو علمي، ادبي او ژورنالېستيكي خپرو شوو ليكنو، ژباړنو او ويناوو ، پوهاند زيار د هېواد او سيمې په كچه تر علامه حبيبي راوروسته د لوړترين ليكوالي ريكارډأ څښتن كړى دى .

پر دغو ټولو علمي - فرهنګي هلو ځلو سربېره د افغان - پښتني ټولنې دغه هڅاند او نوښتګر پوهاند او ليكوال دا څه له پاسه دېرش كاله د " يوې - كره ليكنۍ پښتو " او " نوي - ازاد پښتو شعر " غبرګ غورځنګونه هم له سترو بريو او برياوو سره پرمخ وړي او له دغه پلوه يې هم د خپلې ژبې او ادب د نړيوالې سيالۍ د جوګه كېدو لپاره يوه بېسارې اغېزمنه ونډه پرځاى كړې ده .